فراغت در شهر؛ بررسی موردی گذران اوقات فراغت در مجموعه ائل گؤلی شهر تبریز با تأکید بر پیک نیک شبانه(۴)
۵.۱ تکنولوژی
نورپردازی/ حمل و نقل
نوشتههای مرتبط
۵.۲ اقتصاد
صنعت گردشگری/ صنعت حمل و نقل/ مسکن و شهرسازی/ اشتغال
۵.۳ قدرت
قدرت در سطح کلان/ قدرت در سطح خرد
۵.۴ روابط انسانی
روابط درون گروهی/ روابط برون گروهی
۵.۱ تکنولوژی
در تغییر زمان پیک نیک از روز به شب ، تکنولوژی نقش تعیین کننده ای داشته است. از یک سو نورپردازی مکان های تفریحی علاوه بر جنبه ی زیبایی شناختی ، در ایجاد امنیت و افزایش احساس امنیت نیز مؤثر است. از سوی دیگر تکنولوژی حمل و نقل به شهروندان امکان می دهد در زمان کوتاهی بین محل تفریح و خانه جابه جا شوند. در این قسمت به توضیح بیشتر درباره ی این دو شکل تکنولوژیک می پردازیم.
نورپردازی: تاریکی و شب در پیوندی معنادار با احساس ترس و ناامنی در ارتباط است. زمانی که کار با طلوع و غروب خورشید تعریف می شد ، شب زمان استراحت بود. فعالیت های فراغتی شبانه مانند میهمانی های خانوادگی و قصه گویی و انواع بازی ها رواج داشت اما به فضای داخل خانه محدود می شد . تفریح شبانه در خارج از خانه مذموم بود و به افراد لاابالی و خوشگذران نسبت داده می شد. شب صرفاً برای برخی گروه های خاص مانند پاسبانان و نگهبانان زمان کار بود.
با باز تعریف کار پس از انقلاب صنعتی ، مفهوم کار شبانه پدید آمد. شیفت های کاری شبانه در کنار رشد تکنولوژی و روشنایی معابر شهری تلقی جدیدی از شب به وجود آورد و گذران اوقات فراغت شبانه را به بیرون از خانه تسری داد. به حدی که فعالیت های فراغتی روزانه نیز به شکل شبانه ادامه یافت مانند تغییر زمان پیک نیک از روز به شب.
نور و تلقی از روشنایی یک مفهوم بنیادی در اساطیر ایرانی است. در دین اسلام نیز جنبه ی تقدس نور به حدی است که خداوند به نور تشبیه می شود. فناوری به انسان امکان داده است با نورپردازی و ایجاد روشنایی در شب جلوه ای متفاوت به فضای شبانه داده و کاربری های جدیدی ایجاد کند. استفاده از رنگ و اشکال نورانی در شب ، جذابیت خاصی به فضای ائل گؤلی و به خصوص استخر بزرگ آن می دهد که قطعاً در جلب گردشگران از لحاظ زیبایی شناختی بی تأثیر نیست. ترکیب نور و آب از لحاظ معنی شناسی حائز اهمیت است . حرکت و نور در شهر بازی با عامل صدا به شکل موسیقی و فریادهای هیجانی درآمیخته ، فضایی شاد و مهیج ایجاد می کند.
اصلی ترین عامل کسب شناخت ” دیدن ” است و روشنایی در شب امکان دیدن و شناختن را فراهم می آورد. تاریکی توانایی شناسایی را از انسان می گیرد و ناشناخته ها باعث ایجاد ترس و دلهره می شود. از این رو مهمترین کاربرد نور در شب ایجاد روشنایی برای دیدن و شناسایی حجم ها و در نتیجه احساس امنیت است. ایجاد روشنایی در شب رفتار انسان ها را در معرض دید دیگران قرار می دهد و به این ترتیب کنترل اجتماعی را افزایش می یابد. در معرض دید و داوری دیگران بودن انسان ها را درارتکاب رفتارهای خلاف عرف و اخلاق و قانون مردد می سازد. در نتیجه، روشنایی در فضای شبانه علاوه بر احساس امنیت، امنیت به وجود می آورد. امنیت یکی از فاکتورهای مهم در برپایی پیک نیک های شبانه است. باید گفت به همان اندازه که وجود نور باعث احساس امنیت می شود ، خاموشی یکباره ایجاد ترس و در نتیجه اغتشاش و هیجان می کند. مسئولان ائل گؤلی برای برقراری روشنایی دائمی از چندین ژنراتور اختصاصی استفاده می کنند. طبق اعلام مسئولان مجموعه حدود ۱۲۱۴ چراغ روشنایی و ۴ دکل روشنایی ۳۰ متری در سطح مجموعه ی ائل گؤلی تعبیه شده است.
در مکان یابی پیک نیک های شبانه عامل نور اولین فاکتور است. خانواده ها یا وسایل روشنایی با خود به همراه دارند و یا در مکان هایی اتراق می کنند که نور کافی داشته باشد.
برای خواندن ادامه مطلب کلیک کنید: