انسان شناسی و فزهنگ
انسان شناسی، علمی ترین رشته علوم انسانی و انسانی ترین رشته در علوم است.

رگ خواب موسیقی سنتی در جشن هجدهمین سال تاسیس خانه موسیقی ایران

کوروش شاهانی

۱

تعریف موسیقی ردیف دستگاهی بر همگان روشن است؛ همچنین مختصات، قواعد و چارچوب هایش. ردیف‌های مستند موسیقی سنتی ایرانی را نیز می‌شناسیم و در محضر استادان صاحب نام تلمّذ کرده‌ایم که خوشبختانه بسیاری از آنها در میان ما حاضرند و در سلامت؛ خدا را شکر.

از ایشان آموخته‌ایم برای خلق موسیقی با بیان خود لازم نیست گوشه‌ها، جملاتِ دستگاه‌ها و آواز­ها را موبه‌مو اجرا کنیم و مختاریم با حفظ اسلوب مضراب گذاری‌ها، گردش نغمات، محور‌های اصلی و فرعی و تمامی چارچوب‌های مختصّ ردیف، در جمله پردازی‌ها ابتکار به خرج داده و نغمه‌های تازه بیافرینیم.

۲

از سال‌های پیش تا کنون در آثاری که هنرمندان گرامی آقایان همایون شجریان، سهراب و تهمورث پورناظری تولید کرده و نشر داده‌اند، نوعی از موسیقی مشاهده می‌شود که با مختصات موسیقی سنتی یا همان ردیفی و دستگاهی تفاوت‌های بنیادی دارد. استادان و هنرمندان بنام زیادی از جمله جناب آقای حسین علیزاده درباره‌ی این آثار و دوری آنها از موسیقی دستگاهی اشاره کرده‌اند؛ از طرفی خود آقای سهراب پورناظری نیز در مصاحبه‌ای اذعان نموده که اصراری بر قرارگیری موسیقی خود در زمره‌ی موسیقی سنتی نداشته و با پاپ قلمداد شدن آن مشکلی ندارند؛ در صورتی که آقای همایون شجریان در این زمینه نظری ابراز نداشته است.

۳

هجدهمین جشن خانه موسیقی برگزار می‌شود و آلبوم “رگ خواب” اثر هنرمندان فوق‌الذّکر در بخش آلبوم برگرفته از موسیقی ردیف دستگاهی به عنوان آلبوم برتر جایزه دریافت می­کند…

۴

از استادان، پیشکسوتان و هنرمندان عضو در خانه موسیقی و شورای عالی سیاست گذاری، خصوصاً جنابان آقایان: مسعود شعاری، هوشنگ کامکار، مظفر شفیعی، سید محمد میرزمانی، میلاد کیایی (داوران این جشن)، مجید کیانی، داریوش طلایی، داریوش پیرنیاکان، داود گنجه‌ای، نصرالله ناصح‌پور، صدیق تعریف، حاتم عسگری، زیدالله طلوعی، مهدی آذرسینا، فریدون شهبازیان و همچنین خانم هنگامه اخوان خواهش می‌کنم لب به سخن گشوده و پاسخ بدهند…
که معیار سنجش و گزینش ایشان چه بوده؟ آیا اصول و مبانی ردیف، با آنچه ما تا کنون آموزش دیده‌ایم و مبتنی بر آن به اجرای موسیقی می‌پردازیم اشتباه بوده است؟
۵
کمتر از یک هفته پس از برگزاری هجدهمین جشن خانه موسیقی، چهارمین جشن سالانه‌ی وبسایت ” موسیقیِ ما ” برگزار می‌شود و آلبوم “رگ خواب” به عنوان بهترین آلبوم موسیقی تلفیقی انتخاب می‌شود! قطعه‌ی ” ابر می‌بارد” از همین آلبوم جایزه‌ی بهترین قطعه موسیقی سنتی و اصیل را می‌بَرَد! آقای سهراب پورناظری برنده‌ی بهترین آهنگساز موسیقی سنتی می‌شود! و در انتها آلبوم مذکور برنده‌ی عنوان بهترین آلبوم موسیقی فیلم هم می‌شود!…
۶
اکنون دوره‌ای است که نسل سوم هنرمندان موسیقی کشور وارد ورطه‌ی خلق و تولید آثار موسیقایی شده و در این میان هر سال تعداد زیادی عنوان آلبوم موسیقی و کنسرت توسط هنرمندان جوان و خلاق کشورمان منتشر شده و به روی صحنه می‌رود.
مدت مدیدی است که از نقش رسانه‌ رسمی در معرفی هنر موسیقی نا امید شده‌ و به ناچار چشم امیدمان به رسانه‌های مجازی و خودجوش در وبسایت‌های معتبر و شبکه‌های اجتماعی دوخته شده که مگر از این مسیر بتوان موسیقی فاخر و اصیلِ فرهنگی‌مان را معرفی کرده و گسترش دهیم؛ که در کمال تاسف در چشم این رسانه‌ها نیز تنها جمعی از خواص، هنرمندان این مرز و بوم شناخته می‌شوند به گونه­ای که در همه زمینه‌ها و رشته‌ها همین خواص بهترین اند و حتی نامی از آثار دیگر و خالقان آنها به گوش نمی‌رسد.
جای شکایت نیست که چرا معدودی هنرمندان این­گونه از حمایت رسانه‌ای و در ادامه مردمی برخوردارند، زیرا همیشه و در تمام نقاط دنیا، هنرِ مردم پسند و عامیانه در بطن جامعه نسبت به هنرهای کلاسیک و اصیل آن منطقه از هواداران بیشتر برخوردار بوده است؛ اما اشکال کار از اینجا آغاز می‌شود که محتوای ارائه شده با عنوان و برچسب اش تفاوت دارد و اشخاص و اعمالشان جایگزین می­شوند و شوربختانه کارشناسان و استادانی که در این بزنگاه‌های حساس باید به دفاع از موسیقی سنتی و اصیل ایرانی واکنش نشان دهند تنها در سکوت، صحنه را ترک می‌کنند…
بیم آن است که تا چند سال دیگر آلبوم‌هایی نظیر “رگ خواب” مرجعی برای موسیقی اصیل و سنتی ایرانی شوند و اندک اندک دیگر اثری از موسیقی اصیل ایرانی و دیگر هنرها مانند خوشنویسی، نگارگری، مینیاتور، معماری و چه بسا زبان زیبای فارسی برجای نماند…