ضرورت آموزش سواد مالی
سواد مالی توانایی استفاده از دانش و مهارت‌های مالی برای تصمیم‌گیری‌های مؤثر و مدیریت آگاهانه پول است. سواد مالی فردی طیف وسیعی از موضوعات پولی را در بر می‌گیرد، از مهارت‌های روزمره مانند خرید مایحتاج اولیه، برقراری تعادل در حساب درآمدها و مخارج، سرمایه‌گذاری‌های بلند مدت و مدیریت حساب پس‌انداز به منظور ذخیره پول برای برنامه‌ریزی‌های بلندمدت مالی به عنوان مثال دوران بازنشستگی را شامل می‌شود. از آنجایی که سواد آموزی به معنای عام آن یعنی – توانایی خواندن و نوشتن به یک زبان خاص (در کشور ما عموماً زبان فارسی) – بخش اصلی و بنیادین سیستم آموزش و پرورش را در مقاطع تحصیلی پیش از دانشگاه تشکیل می‌دهد، لذا آموزش سواد مالی و مهارت‌های آن اغلب در این مقاطع از سیستم آموزشی خارج شده و جایگاهی ندارد. از سوی دیگر سیستم آموزش و پرورش کشور ما، در سال‌های اخیر همواره دستخوش دگرگونی بوده به طوری که این تغییرات در ساختار کلی ایجاد شده ولی در برنامه‌ریزی آموزشی آن تغییر بنیادین ایجاد نشده، در حالی که این امکان برای افزودن یک درس جدید شامل آموزش‌های مرتبط با امور مالی و مهارت‌های آن در مقاطع تحصیلات عمومی همچنان وجود دارد.
نوشته‌های مرتبط
به دلیل عدم وجود آموزش‌های مربوط به مهارت‌های مالی در مقاطع تحصیلی پیش از دانشگاه، توسط معلمین و کارشناسان این حوزه، به نظر می‌رسد والدین و سرپرستان کودکان و نوجوانان بهترین مربیان آموزش مسائل مالی و مهارت‌های مربوط به آن برای آشنایی و ایجاد یک پایه قوی در کسب توانایی‌ها و شایستگی‌های مالی در آینده هستند.
با این حال بسیاری از بزرگسالان از صحبت کردن با فرزندانشان در مورد پول خودداری می‌کنند چرا که آنها اعتماد به نفس کافی در مورد چگونگی اداره صحیح امور مالی و نحوه پرداخت‌ها و مخارج پول خود را ندارند. اما این مسئله مایه تأسف است زیرا بزرگسالان وقتی که به امور مالی می‌پردازند حداقل باید دو چیز بیشتر نسبت به بچه‌ها داشته باشند؛ تجربه و چشم‌انداز.
البته لازم نیست که شما یک غول امور مالی با یک کارنامه درخشان باشید تا آموزش مهارت‌های مالی مورد نیاز را به فرزندان خود شروع کنید و درمورد پول با آنها گفتگو کنید، حتی اگر امور مالی خانواده شما در حد زندگی دانشجویی یا یک سرباز اداره می‌شود شما می توانید یک الگوی مثبت برای اداره آن ارائه کنید و آن را به فرزندانتان آموزش دهید. چرا که مانند دیگر موضوعات محرک و جذاب، پول نیز موضوعی است که بچه‌ها در خارج از منزل، در مدرسه، اردوهای تابستانی، سالن‌های ورزشی و خانه‌های دوستانشان در مورد آن می‌شنوند و صحبت می‌کنند. همانطور که این موضوع عادی و معمولی است، همان اندازه هم بااهمیت است زیرا بچه‌ها ممکن است چیزی را بشنوند که بد باشد و به واسطه نداشتن تجربه با گرفتن اطلاعات نادرست از همتایان خود پیام اشتباهی را در مورد پول به دست آورند.
برای مثال ممکن است فرزند شما از همکلاسیش بشنود که می‌گوید افراد ثروتمند خوش‌شانس هستند یا اینکه آن شعر معروف از سعدی (هر که افزون گشت سیم و زرش/ زر نباریده از آسمان به سرش/از کجا جمع کرده این زر و مال/ یا خودش دزد بوده یا پدرش) را بشنود، اگر فرزند شما متقاعد شود که ثروت نتیجه شانس است یا این امر بر او مشتبه شود که ثروت از راه درست به دست نمی‌آید با چه انگیزه‌ای می‌توانند مسئولیت تلاش برای کسب درآمد را بر عهده بگیرد؟ مهم این است که برای فرزندانمان در سن جوانی مشخص کنیم ثروت بیشتر، ناشی از موفقیت است و اکثر ثروتمندان سخت کار می‌کنند و تصمیم‌های هوشمندانه و به موقع برای بدست آوردن آن می‌گیرند. یا به طور مثال اگر بعضی از موضوعات مربوط به مسائل مالی مانند تفاوت بین مزایای تعریف شده برای مشاغل دولتی و برنامه‌های بازنشستگی با مشاغل آزاد را نمی‌دانید، می‌توانید جویای اطلاعات دقیق، ایده‌ها، علاقه و آگاهی شوید و به فرزندانتان کمک کنید تا بتوانند با تصمیم‌گیری درست شغلی زندگی مالی خود را مدیریت کنند.
با تدریس به فرزندان خود در مورد پول و مسائل مربوط به آن، شما به آنها کمک می‌کنید رابطه بین درآمد، هزینه و صرفه‌جویی را کشف کنند و در حین آموزش، کودکان نیز ارزش پول را درک می‌کنند. این سواد مالی می‌تواند در سنین کودکی با مفاهیم پولی ساده مانند شمارش سکه‌ها و تبدیل آنها به واحدهای بزرگ‌تر پولی برای خرید شروع شود.
نوجوانان می‌توانند در مورد پس‌انداز و چگونگی افتتاح حساب پس‌انداز نزد بانک‌ها و اخذ کارت اعتباری و آشنایی با پول الکترونیک، ایجاد بودجه شخصی به صورت هفتگی، ماهانه، سالانه و مدیریت وجوه دریافتی و مخارج و ایجاد چشم‌انداز مالی و … یاد بگیرند. نکته مهم این است که شما باید یک مفهوم مالی را آموزش دهید و آن را در فرزندتان به طور عملی امتحان کنید، مثلاً زمان زیادی را در فروشگاه اسباب بازی سپری کنید تا کودک شما بتواند ولو به سختی و به طور ذهنی پول‌های خود، قیمت اسباب‌بازی و توانایی خریدش را محاسبه و تصمیم نهایی را گرفته و مبلغ را به فروشنده پرداخت کند یا حتی از خرید منصرف شود.
در این سلسله مقالات ما مفاهیم کلیدی مالی را که برای کودکان مناسب هستند، معرفی خواهیم کرد و به موضوعاتی مانند راهنمایی کردن بچه‌ها برای فکر کردن و درک موضوعات مالی مربوطه می‌پردازیم.