این شماره با نامهای از پرویز دوائی آغاز میشود: «شکلات روسی». نشستن در بوفه کتابخانهای در پراگ و دیدار گرداننده جوان و خوشروی آن، خاطرهای را از گذشتههای دور در ذهن نویسنده بیدار میکند. خاطره سفری به همراه مادر به گرگان در زمستانی پُربرف و بازگشت از مسیر بندر شاه سابق و بسته شدن راهها و اقامت ناگزیر در قهوهخانه/ مسافرخانهای که صاحبش یک ارمنی درشتهیکل و سرخروی و خدمتکارش دختری روستبار به نام نورا بود. «این دخترک جوان و زیبا و خوشرو، که رنگ و رو و شکفتگیاش هیچ تناسبی با آن درودیوار و محیط دلگیر قهوهخانه نداشت، در حق من بهخصوص مهربان بود. نمیدانم چرا، شاید چونکه سوای آن پسرک مریض، یگانه بچه این قهوهخانه بودم. شاید مربوط به عاطفه مادری در وجود او بود و اینکه من، همیشه تنها و پژمرده، اغلب روی یکی از تختهای کنار دیوار بر دفتر مشقی خم شده بودم و بیخودی مشغول نوشتن مشقی که کسی به من تکلیف نکرده بود: بُز به صحرا رود و بزغاله/ کند از دوری مادر ناله…»
«دونا پائولا»، داستان کوتاهی از ماشادو دِ آسیس، با ترجمه عبدالله کوثری در پی آمده است.
نوشتههای مرتبط
فرخ امیرفریار در مقاله «دعوت به مهربانی» کتاب دوران همدلی: درسهایی از طبیعت برای جامعهای مهربانتر را از فرانس دِوال با ترجمه حسن افشار معرفی کرده است. کتاب با تکیه بر پژوهشهای متعدد نشان میدهد که رفتارهای همدلانه مختص انسان نیست و جانوران هم در آن سهیم هستند. در کتاب نمونههای دلانگیزی از همدلی جانوران (بهویژه شماری از نخستیها مانند میمونها) آورده شده است.
کتاب حکایتِ حکمت، زندگی و زمانه علیاصغر حکمت شیرازی از رضا مختاری اصفهانی را کاوه بیات نقد کرده است.
«رویارویی در قلعه سنگبست» نوشته حمید نامجو به معرفی کتاب شورش خراسان و صولتالسلطنه هزاره (زمستان ۱۳۲۰) تألیف کاوه بیات اختصاص دارد.
«سیّد ضیاءالدین و رمان سیاسی» عنوان نوشتهای از بهناز علیپور گسکری است درباره رمانی به قلم سیّد ضیاءالدین طباطبایی با عنوان سرگذشت پُرتسعید.
معصومه علیاکبری هم در سومین مقالهاش درباره توماس هابز و آثار او، به چاپ یازدهم کتاب لویاتان، ترجمه حسین بشیریه پرداخته است.
«روزنامهنگاری؛ از مأموریت تا مسئولیت» نقدی است از سیّد فرید قاسمی بر کتاب روزنامهنگاری در ایران؛ از رسالت تا حرفه نوشته حسین شهیدی.
«بازجویی از رئیس جمهور، انتقاد از سازمان سیا» مقالهای است از جیمز ریزن، ترجمه مریم زارع مهرجردی که به بررسی کتاب بازجویی از رئیس جمهور [صدام حسین]/ جان نیکسون اختصاص دارد.
از مقالات این شماره، «نوشتن در راه» از احمد اخوّت است درباره نوشتن در ذهن: «یکی در اتوبوس مینویسد، دیگری بالای نردبان، آن یکی زیر دوش و بسیاری هنگام راه رفتن. پیادهروی به منظور کار فکری، ذهنورزی و نوشتن در ذهن. هرچند آمار دقیقی در این باره وجود ندارد اما احتمالاً تعداد نویسندگان این گروه، مشائین یا بسیار راه روندگان، بیشتر از بقیه است».
شرحی بر «قانون پیشگیری و مقابله با تقلّب در تهیه آثار علمی» (مصوّب مرداد ۱۳۹۶) از فاطمه رهبانی در ادامه آمده است.
کامیار عابدی در مقاله «محمد مختاری: شاعر و تحلیلگر شعر (همزمان با هفتادوپنجمین سال تولد او)» به مختاری شاعر و منتقد ادبی پرداخته است: «حُسن شعرهای مختاری را باید در موسیقی مترنّم و نیرومند آنها جُست نه در چیزی دیگر. او از جایی آغاز میکند که فروغ فرخزاد کار خود را در این زمینه به پایان میرساند: رفتوآمد میان وزن و بیوزنی، و روی بُردن به نوعی موسیقی التقاطی».
«کتابشناسی تفصیلی حسن صفاری» از آریان مولاییان آثار متعدد این ریاضیدان برجسته را میشناساند.
«اگر لوتر نبود» گفتوگویی است با ماتیاس پولیگ ترجمه رحمان افشاری که در پانصدمین سالگرد اصلاح دینی لوتری به بازبینی انتقادی این جنبش پرداخته است.
«خیانت روشنفکران و شکست اندیشه» از راجر کیمبال، ترجمه سعید پزشک و «ماده ۲۰۲» از واسلاو هاول، ترجمه رضا میرچی در ادامه آمده است.
هفدهمین بخش از مقالات «نامهای آثار ادبی از کجا آمدهاند؟» از گری دِکستِر، ترجمه پرتو شریعتمداری به عنوانهای آثاری از داستایوسکی، اریش ماریا رِمارک و چارلز دیکنز اختصاص دارد.
زری نعیمی در «هزارویک داستان» چهار کتاب را نقد و بررسی کرده است: انتهای خیابان شاهبختی شرقی/ نصرت ماهوری؛ جیبهای بارانیت را بگرد/ پیمان اسماعیلی؛ خاکسترنشینان/ آرمان خطیبی؛ و دیدار در کوالالامپور/ ناصر قلمکاری.
سایه اقتصادینیا در «وقت شعر» به نقد این دفترها پرداخته است: شعرهای نیمشب مدار چهل و نُه درجه/ صفورا نیّری؛ شلاقی از ابریشم/ سعید قربانیان.
در پایان، معرفی کوتاه چهارده کتاب آمده است و پس از آن «تازههای بازار کتاب» از فرخ امیرفریار.