جمع‌آوری و ترجمه: معصومه خطیبی بایگی
سالانه، میلیون‌ها کودک در جهان به منظور کمک به خانواده‌هایشان در شرایطی که نه خطرناک است، و نه استثماری، کار می‌کنند. با وجود این، طبق گزارش‌های صندوق کودکان ملل متحد، یونیسف، بیش از ۱۵۸ میلیون از کودکان سنین ۵ تا ۱۴ ساله در جهان، که معادل یک ششم کل کودکان این گروه سنی است، جزء کودکان کار محسوب می‌شوند. میلیون‌ها کودک درموقعیت‌ها و شرایط خطرناک (کار در معدن، کار با مواد شیمیایی و آفت‌کش‌ها در مزارع یا ماشین‌آلات خطرناک و غیره ) کار می‌کنند. آن‌ها در همه‌جا حضور دارند، اما دیده نمی‌شوند، به عنوان خدمتکار در خانه، پشت دیوار‌های کارخانه‌ها و ، دور از چشم همه در مزارع کار می‌کنند و رنج می‌کشند.
نوشته‌های مرتبط
در آفریقا حدود یک سوم کودکان، که معادل ۶۹ میلیون کودک است، کار می‌کنند
در جنوب آسیا، ۴۴ میلیون کودک جرء کودکان کار محسوب می‌شوند.
و …
انجام چه کارهایی برای کودکان خطرناک است؟
طبق اساسنامه‌بین‌المللی کار، هر کاری که به سلامت، امنیت و اخلاق کودکان آسیب بزند، جز کارهای پرخطر محسوب می‌شود. بعضی از بخش‌ها یا انواع کارها دربردارندۀ خطرات خاصی می‌باشند، اما انجام هر نوع کاری ممکن است به کودکان آسیب برساند. بعضی از کودکان به طور مستقیم در معرض خطرات شغلی از جمله ابزارهای برنده، یا محصولات شیمیایی خطرناک قرار دارند. اما دیگر خطراتی که در کمین کودکان کار است، چندان آشکار نیست: از جمله بدرفتاری با کودکان و ساعات کاری زیاد.
طبق گزارشات سازمان جهانی کار «OIT»، کارهای خطرناک برای کودکان شامل گروه‌های زیر می‌باشد:
کارهایی که کودکان را در معرض خشونت‌های جسمی، روانی، یا جنسی قرار می‌دهد.
کارهایی که در زیر زمین، زیر آب، ارتفاعات خطرناک، یا فضاهای بسته انجام می‌شود.
کارهایی که با ماشین‌آلات، مواد یا ابزارآلات خطرناک سروکار دارد یا مربوط به حمل بارهای سنگین می‌باشد.
کارهایی که در محیط‌های زیان‌بار انجام می‌شود و می‌توانند کودکان را به عنوان مثال، در معرض مواد، افراد و فرآیندهای خطرناک، یا شرایط جوی نامناسب، سروصدا یا لرزش‌های آسیب‌رسان قرار می‌دهد.
هم‌چنین کارهایی که در شرایط بسیار دشوار انجام می‌شود، مثلا کار در شب یا کار کردن برای ساعت‌های طولانی.
بعضی از خطرات خاص برای کودکان در این بخش‌ها عبارتند از :
در بخش کشاورزی، کودکان می‌توانند در معرض آفت‌کش‌های سمی، تیغه‌ها و ابزارآلات خطرناک ، حمل بارهای سنگین، نیش‌حشرات و حمله حیوانات قرار بگیرند.
در معادن، کودکان ممکن است مواد شیمیایی سمی استنشاق کنند، با خطر ریزش معدن روبرو شوند یا با مواد مفجره سروکار داشته‌باشند.
در کارهای ساختمان‌سازی، کودکان امکان دارد، بارهای سنگین حمل کنند، در ارتفاعات بالا کار کنند یا به واسطه کار با ماشین‌های سنگین زخمی شوند.
در صنایع تولیدی وکارخانه‌ها، کودکان در معرض حلال‌های سمی، کارهای تکراری در حالت‌های بدنی دردناک و ابزار‌الات برنده قرار می‌گیرند.
در مشاغل خانگی، کودکان قربانی انواع مختلف بدرفتاری‌ها می‌شوند، ساعات کاری طولانی دارند و اغلب اوقات مجبورند تنها و به دور از خانواده و دوستانشان زندگی کنند.
در گدایی و جمع‌آوری پس‌ماندها، کودکان در معرض انواع عفونت‌ها، مواد سمی، و زباله‌ها قرار دارند.
انجام مشاغل خطرناک چه تاثیرات روی کودکان می‌گذارد؟
کارهای خطرناک می‌توانند تاثیرات سریع و بلند مدتی روی کودکان بگذارد. این آسیب‌ها می تواند شامل جراحت، نقص و قطع عضو، و حتی مرگ باشد. کودکان و نوجوانان به شدت نسبت به تاثیرات مشاعل خطرناک آسیب‌پذیر هستند زیرا آن‌ها هنوز در مرحله رشد جسمی و ذهنی قرار دارند. قرار گرفتن کودکان در معرض مواد شیمیایی خطرناک یا فشارهای جسمانی می‌تواند مانع رشد مناسب و سالم آن‌ها باشد. به علاوه، بعضی از آسیب‌های جسمی و روانی ناشی از کار بارز نیستند و سالیان دراز مخفی می‌مانند، به عنوان مثال، آسیب‌های ناشی از مسمومیت با فلزات سنگین سال‌ها بعد، در جریان زندگی فرد به صورت اختلالاتی در رشد ذهنی و اجتماعی وی بروز پیدا می‌کند.
برای مقابله با مشاغل خطرناک کودکان چه تدابیری می‌توان اندیشید؟
مسألۀ استفاده از کودکان در مشاغل پرخطر جزئی از مسأله بزرگ‌تر کار کودکان محسوب می‌شود. دولت‌ها باید اطمینان حاصل کنند که کودکان زیر سن قانونی کار حتما درس بخوانند و آن‌هایی که به سن قانونی کار رسیده‌اند، در شرایط امن کارکنند. مقابله با کار کودکان نیازمند توجه هر چه بیشتر دولت‌ها در ارایه تسهیلات لازم برای اموزش کودکان و ادامه تحصیل آن‌ها، مبازره با فقر که عامل اصلی کار کودکان است، می‌باشد. امری که به افزایش امنیت اجتماعی، ایجاد اشتغال برای بزرگسالان، و تصویب قوانینی علیه کار کودکان نیازمند است. در خصوص مسأله استفاده از کودکان در مشاغل خطرناک، تجربه سازمان جهانی کار نشان می‌دهد که موثرترین راه‌حل یک اقدام همه‌جانبه است. این اقدام نیازمند:
تهیه لیستی از مشاغل پرخطر، بعد از تبادل نظر با سازمان‌های کارفرما و اتحادیه‌های کاری.
بهبود فرآیند جمع‌آوری اطلاعات درباره حوادث و بیماری‌های ناشی از کار به تفکیک سن و جنسیت.
آشنا سازی کودکان و برزگسالان با خطرات ناشی از کار کودکان و نوجوانان.
ارتقاء عملکرد موثرقانون و نظارت بر اجرای صحیح آن با افزایش بازرسی های کاری.
افزایش نظارت کارفرمایان و سازمان‌های کاری بر امنیت و سلامت کارکنان و محیط کاری.
توجه بیش‌از پیش دولت‌ها به مساله کودکان کار، اجباری کردن تحصیل برای کودکان زیر سن قانونی و افزایس نظارت بر امنیت و سلامت کار برای کسانی که به سن قانونی برای کار کردن رسیده‌اند.
منابع:
اساسنامه سازمان جهانی کار
http://www.ilo.org/ipec/Informationresources/WCMS_155247/lang–fr/index.htm
گزارش صندوق بین المللی کودکان ملل متحد
http://www.unicef.org/french/protection/57929_child_labour.html
ایمیل مترجم: khatibi.m.1991@gmail.com
