تراژدی پایان انقلاب جنگل: کشته‌شدن کوچک‌خان و حیدر عمواوغلی به فاصله یک روز
پایان انقلاب جنگل در پاییز سال ۱۳۰۰خورشید مصادف با کشته شدن دو تن از نامدارترین انقلابیون مشروطه در ایران یعنی میرزا کوچک خان جنگلی و حیدرخان عمواوغلی در فاصله یک یا دو روز از هم شد. کشته شدن هر دو به ویژه حیدرخان تا امروز به درستی مورد پژوهش قرار نگرفته است. به ویژه در خصوص کشته شدن حیدرخان ، موافقان و مخالفان او حرف و حدیث های بیشتر تبلیغاتی تا تخقیقاتی به دست داده اند. این پژوهش کوشیده است ضمن ارائه ی تصویری واقعی از بستر وشرایط بوجود آمده در پاییز سال ۱۳۰۰ خورشیدی درگیلان برای انقلاب جنگل، مساله ی کشته شدن کوچک خان و حیدرخان را با استفاده از اسناد و همچنین تحقیقات محلی در ناحیه ی آلیان و به ویژه در روستای « میان رز» آلیان یعنی جایی که آنان آخرین روزهای زندگی را در آن سپری کرده بودند، روشن کند.
چنانکه در مقاله ی«کوچک خان، وا قعه ی ملاسرا و دستگیری حیدر عمواوغلی» نشان داده شد، حسن خان آلیانی هنگامی که نتوانست کوچک خان را راضی به حمله به محل کمیته ای نماید که حیدر عمواوغلی نیز در آن حضور داشت ،خود به همراه فرماندهان نظامی جنگل از جمله تیمسار ثقفی حمله ای به ملاسرا وخانه ای که کمیته ی پنج نفره ی انقلاب درآن جلسه داشتند، ترتیب داد که منجر به کشته شدن سرخوش (یکی از اعضای حاضر در خانه) و دستگیری حیدرعمواوغلی شد. حیدر خان به دستور حسن خان آلیانی و بدون آن که کوچک خان او را دیده باشد به آلیان و روستای میان رز فرستاده و زندانی شد. پس ازاین واقعه، بلافاصله حمله ی دیگری نیز به رشت یعنی مرکز قلمرو حکو متی حیدرخان و خالو قربان سازمان داده شد ،حمله ای که با توجه به تمام جوانب موضوع واقعا نمی توان از منظر سیاسی برای آن معنی خاصی در چارچوب انقلاب جنگل واهداف آن قائل شد.
برای مطالعه متن کامل همراه با زیر نویس‌ها و عکس‌ها در زیر کلیک کنید.
نوشته‌های مرتبط