نخستین مطلب این شماره جهان کتاب، نوشتهای از پرویز دوائی است. «حدیث حاضر و غایب …» با وصف حکایت «شیخ صنعان» عطار و بیتی جاودانه از آن آغاز میشود و با یادی دلپذیر از دکتر صادق گوهرین، استاد فقید زبان و ادب فارسی، ادامه مییابد.
مقاله سید علی آلداود با نام «خانلری و بنیاد فرهنگ ایران» به مناسبت «بیست و چهارمین سالگرد درگذشت سخنسالار»، گزارش جامعی است از کارنامه بنیاد فرهنگ ایران در مدت نه چندان دراز فعالیت آن، و نکاتی درباره روش و منش مدیریتی دکتر پرویز ناتل خانلری.
کامیار عابدی، پژوهشگر ادبیات معاصر ایران، در مقالهای مفصل به زندگی و آثار زینالعابدین مؤتمن پرداخته است. این نوشته، با عنوان «زینالعابدین مؤتمن: ادیب و دبیر»، در صدمین سال تولد نویسنده آشیانه عقاب منتشر میشود.
«حذف یا اصلاح و بقا؟» عنوان مقالهای از عبدالحسین آذرنگ، پژوهشگر نشر، است که در آن به مسئله پخش کتاب در ایران پرداخته است. نویسنده با شرح دگرگونیهای وسیع نشر در جهان امروز و تاثیرات فناوریهای پیشرفته بر کار کتاب و نیز حرفه پخشگری، از تهدیدها و فرصتهایی یاد میکند که پیش روی فعالان این حرفه قرار دارد. اگرچه نگاه عبدالحسین آذرنگ به موضوع بحث به شدت انتقادی است، اما «پخش کتاب» را همچنان یکی از پایههای «نشر بحرانزده»ی ایران میداند و بر ضرورت حفظ و اصلاح ساختاری آن تاکید میورزد.
«معافیت ناشران و کتابفروشان از پرداخت مالیات» عنوان مقالهای است به قلم فاطمه رهبانی که در آن به بررسی حقوقی یکی از معضلات حل ناشده نشر ایران میپردازد. نویسنده تاکید دارد که به رغم تصویب «قانون معافیت موسسات انتشاراتی و کتابفروشان از پرداخت مالیات» در اردیبهشت ۱۳۷۸، سازمان امور مالیاتی کشور تا امروز به عناوین مختلف از اجرای آن امتناع ورزیده است. این در حالی است که مجلس و دولت بارها ضرورت اجرای قانون یادشده را تایید کردهاند. نویسنده که وکیل دادگستری است، در پایان نوشته خود، پیشنهادهایی را برای برونرفت از این وضعیت مناقض مطرح ساخته است.
«نگاهی به بیست و پنجمین نمایشگاه کتاب تهران» گزارشی است از محمدرضا توکلی صابری، نویسنده و مترجم آثار علمی ساکن امریکا. وی همچون یک ناظر بیرون از ایران، ساعتهای زیادی را صرف دیدار از بخشهای مختلف نمایشگاه کتاب تهران کرده، کتاب خریده و مسائل مختلفی را که بااهمیت یافته، مطرح ساخته است.
در بخش معرفی و نقد کتابها، این عناوین مورد بررسی قرار گرفتهاند: در جستوجوی فضاهای گمشده، داریوش شایگان/ نوشته فرخ امیرفریار، کودتا: ۲۸مرداد، سازمان سیا و ریشههای روابط ایران و امریکا در عصر مدرن، یرواند آبراهامیان، ترجمه محمدابراهیم فتاحی/ نوشته معصومه علیاکبری؛ انشعابات و ادعای رهبریت در بابیت، دنیس مکایون، ترجمه لیلا چمنخواه/ نوشته کاوه بیات؛ تروتسکی: زوال یک انقلابی، برتراند پتنود، ترجمه حسن گلریز و تروتسکی در تبعید (یک نمایشنامه و پنج نوشته دیگر)، پیتر وایس، لئون تروتسکی و آیزاک دویچر، ترجمه ناصر وثوقی/ نوشته مجید رهبانی؛ یاغیان، اریک هابسباوم، ترجمه عطاء الله نوریان/ جعفر مرادحاصلی؛ دانش هرمنوتیک و مطالعه تاریخی، ویلهلم دیلتای، ترجمه منوچهر صانعی درّهبیدی/ زهره روحی؛ میراث مشترک ایران و هند، علی صدرایی خویی/ ثریا پناهی؛ این گربه تاریک، سهیلا صارمی/ طلیعه خادمیان؛ گنجشکها و کلاغها، منصور اوجی/ امین فقیری؛ سربازهای خسته، پشت خاکریزهای تخت، فریاد ناصری/ تیمور آقامحمدی؛ غربت ناممکن: اشتفان تسوایگ در پایان جهان، جورج پروچنیک/ ترجمه گلی امامی.
دو مقاله «انتشار تازهترین رمان میلان کوندرا و چند نکته درباره ترجمه رمان» نوشته نسیم وهابی و «شیدایان کتاب در میان ایرانیان ساکن عراق» از محمدرضا الشبیبی، ترجمه محمد جواهرکلام در پی میآید. «هزار امریکا» بخش دوم از گفت وگوهایی است که مجله نول ابسرواتور با نویسندگان مطرح امروز امریکا درباره مسائل روز کشورشان انجام داده است. در این قسمت، مصاحبههایی با پل اُستر، جان ایروینگ و نیک مکدانل را با ترجمه یاسمن مَنو میخوانیم. «اندر اهمیت نبرد اوکراین» عنوان مقاله بلندی است نوشته تیموتی اشنایدر، که خواننده را با روی دیگری از بحران اوکراین در بطن جامعه اروپا آشنا میسازد؛ وجهی که کمتر در رسانههای جمعی پرمخاطب به آن پرداخته میشود. در این نوشته، پیشزمینههای تاریخی موضوع، اختلافات دیرینه روسیه و اوکراین، تجربه خونبار جنگ جهانی دوم، اهداف کنونی کرملین از تجزیه بخشهایی از خاک اوکراین و … به تفصیل شرح داده شده است. «از گفتار تا کردار، از قول تا عمل» یادداشتی است به قلم حسین مسرّت، از همکاران قدیمی جهان کتاب، به مناسبت انتشار سیصدمین شماره این نشریه.
زری نعیمی در صفحه «هزار و یک داستان» این شماره، به بررسی ۱۱ کتاب از ادبیات معاصر ایران میپردازد: انگار کمی مرده بودم / مهیندخت حسنیزاده؛ تهرانیها/ داود رضایی؛ در آغوش مورچه / حمیدرضا نیکدل؛ زندگی منفی یک/ کیوان ارزاقی؛ زهتاب/ زهره جمشیدی؛ سامار/ الهام فلاح؛ سگسالی/ بلقیس سلیمانی؛ مرا با کبوترها پر بده/ ماهرخ غلامحسینپور؛ مردهریگ/ محمدرضا سالاری؛ نانت نونا نانت/ آرمان حکیمی؛ و نسترنها بر شانه دیوار/ پیمانه روشنزاده.
سایه اقتصادینیا در صفحه «وقت شعر» این شماره، این دفترها را نقد و بررسی کرده است: بزرگراه مسدود است/ رزا جمالی؛ دنیا از جنس خاطرههاست، غلامحسین معتمدی؛ دیدن/ بیژن الهی؛ زندگی چیزی کم دارد/ مهدی مظفری ساوجی؛ و یک جنگل مداد حرف داشتم اگر …/ مریم نوابینژاد.
معرفی کوتاه ۱۰ کتاب و مطلبی به مناسبت درگذشت بنیانگذار و مدیر انتشارات گوتنبرگ (با عنوان «به یاد محمود کاشیچی» نوشته مجید رهبانی) در ادامه آمده است.
سپس دو بخش ثابت مجله، یعنی «تازههای بازار کتاب» از فرخ امیرفریار و صفحه طنز «کافه کلّهقند» از فاضل ترکمن (با عنوان «ما دلواپسیم بیلماجها») را میخوانیم.
پایانبخش این شماره جهان کتاب، «بخش ویژه ادبیات کودک و نوجوان» است که به کوشش عباس تربُن و با همکاری زری نعیمی، فرشته سلیمانی و شادی خوشکار تهیه شده است.
جهان کتاب در ۱۰۰ صفحه با قیمت ۹۰۰۰ تومان در دسترس علاقهمندان به کتاب و مطالعه قرار دارد.
روزهای دوشنبه هر هفته مقاله ای برگزیده از جهان کتاب را در انسان شناسیو فرهنگ می خوانید