پهنه های کلان شهری(۲): توکیو

ترجمه ی ملیحه درگاهی

توکیو در اقیانوس آرام و ساحل شرقی هونشو (Honshu)، بزرگترین جزیره در میان چهار جزیره ی اصلی که ژاپن را تشکیل می دهند، واقع شده است. این شهر مشهورترین ناحیه ی کلان شهری در دنیاست و مرکز فرهنگی، مالی و حکومتی ژاپن به شمار می آید. شهر بین المللی پر هیاهویی که همچنین قطب حمل و نقل اصلی و مرکز صنعتی و اقتصادی جهانی به شمار می آید. توکیو به شمار زیادی از نهادهای بین المللی در زمینه ی آموزش عالی و تمرکز دادن به بیشترین دانشگاههای ژاپن در درون خود، مباهات می کند. تا سال ۱۸۶۸ هنگامیکه خاندان امپراطوری ژاپنی ها از کیوتو به توکیو نقل مکان کرد، این شهر با عنوان اِدو (Edo) شناخته می شد. پهنه ی کلان شهری توکیو عموما با ۴ حوزه ی اداری خود تعریف می شود که شامل توکیو، سایتاما (Saitaima)، کاناگاوا (Kanagawa) و چیبا (Chiba) هستند این در حالی است که شهر توکیو اشاره به ۲۳ بخش در حوزه ی اداری و حکومتی خود دارد. پهنه ی کلانشهری شامل شهرهای اصلی از جمله یوکوهاما (Yokohama) (دومین شهر بزرگ ژاپن) کاوازاکی (Kawasaki) و چیبا است. این ناحیه همچنین نواحی کوهستانی در غرب، جزایر ایزو (Izo) در خارج از خلیج توکیو و جزایر بونین (Bonin) در جنوب شرقی اقیانوس آرام را در بر می گیرد.

مردم:
در تقابلی قابل ملاحظه با تنوع قومی و نژادی که شخصیت بخش شهر های بزرگ آمریکایی است، توکیو همچون دیگر شهرهای ژاپن تا حد زیادی مبتنی بر نژاد واحد است. بزرگترین اقلیت غیر ژاپنی که به عنوان شهروندان ژاپنی در توکیو زندگی می کنند کره ای ها و چینی ها هستند و با وجود اینکه خانواده هایشان قرن هاست در ژاپن زندگی می کنند ولی هنوز هم به عنوان ژاپنی مورد پذیرش واقع نمی شوند. توکیو همواره جذب کننده ی ژاپنی ها از نواحی فراسوی مرزهای خود بوده است، این افراد بیش از همه مردمانی از نواحی روستایی شمال و شرق هستند که با امید کسب منفعت از رونق اقتصادی توکیو که اغلب در تضاد با اقتصاد راکد بیشتر نواحی روستایی ژاپن قرار دارد، به توکیو می آیند. بسیاری از این تازه واردها و تعداد زیادی از اهالی بومی توکیو جوانانی هستند که در تمامی ساعات روز و شب در خیابان ها ازدحام می کنند و القا کننده ی فضایی پر انرژی از شهر هستند.

حوزه های همسایگی:
با وجود نداشتن یک مرکز تعریف شده و در بر گرفتن شماری زیادی از نواحی با رنگ و بویی متفاوت، توکیو همواره به عنوان شهری در میان سایر شهر ها توصیف شده است. در قلب توکیو ادوی قدیمی با قصر های سلطنتی و پارک ها و باغهای عمومی قرار دارد. آساکوزا (Asakusa) ناحیه ی دیگری است که نگاه اجمالی از توکیویی را بدست می دهد که به سرعت در حال نا پدید شدن است. جاییکه فرد خیابانهای سنگفرش شده و مغازه های کوچک که کالاهای سنتی را به فروش می رسانند، می یابد و تمامی اینها در معبد زیبای سنسوجی (Sensoji)، قدیمی ترین بخش توکیو، تمرکز یافته اند.
آکی هابارا (Akihabara) محله ایکه به دلیل وفور کالاهای الکترونیکی و انبوه مردمی که در پی یافتن آخرین نرم افزارها هستند شهرت دارد؛ شینجوکو (Shinjuku) مقر دفتر حکومتی کلان شهر توکیو است که در ساختمان ۴۸ طبقه با برج های دوقلو استقرار یافته و این ساختمان تنها یکی از ساختمان مشابه بی شمار دیگری است که در شینجوکو مشاهده می شوند و این ناحیه را به بخشی از توکیو بدل کرده که بیشترین شباهت را با کلانشهر های آمریکایی دارد.
در این ناحیه همچنین می توان از ایستگاه شینجوکو یاد کرد، شلوغ ترین ایستگاه قطار در ژاپن و یا شاید دنیا با هزاران مسافری که هر روزه در این مکان سوار قطار می شوند.
در مقایسه با خطوط صاف آسمانخراش ها و فضای باز اطراف آنها، شینجوکو همچنین کابوکیچو (Kabukicho) که گاهی اوقات بخش تفریحی از مد افتاده ای است را شامل می شود. شیبویا (Shibuya) ناحیه ی دیگری است که یک ایستگاه قطار خیلی بزرگ، فروشگاههای زنجیره ای، رستورانهای فست فود و بارها را شامل می شود. اگرچه شیبویا کمی تمیز تر و با وجود گروههایی از جوانان که در خیابان ها ازدحام کرده اند، به طور قابل توجهی مدرن تر از شینجوکو است اما در توانگری قادر به رقابت با گینزا (Ginza) نیست، شهر اول توکیو در زمینه ی خرید و محل استقرار تعداد زیادی از رستوران های شیک و برازنده، گالری ها و بارها.

اقتصاد:
توکیو مرکز صنعتی اصلی و پایگاه تولیدی بسیار متمایزی در ژاپن است. صنایع سنگین در چیبا، کاوازاکی و یوکوهاما تمرکز یافته اند در حالیکه توکیو بیشتر متمایل به صنایع سبک همچون انتشار کتاب و تولید تجهیزات الکترونیک است. شاید توکیو به طور قابل ملاحظه ای مرکز مالی و اداری ژاپن باشد، شرکت هایی با شعبه ها و یا شاخه های اصلی و یا محل های تولیدی در دیگر بخش های کشور اغلب دارای مراکز اداری بزرگی در توکیو هستند. ماروناچی (Marunouchi) محل استقرار بسیاری از این شعبه هاست. ارتباط نزدیک میان دولت و بخش های تجاری در ژاپن اگرچه توکیو را به جایگاهی ضروری بدل نکرده ولی آن را محلی سودمند و با صرفه ساخته است.
در شمال ماروناچی، اُتِماچی واقع شده که در آن نهادهای مالی اصلی در ژاپن و شرکت های بیمه، استقرار یافته اند. اتماچی همچنین خانه ی NTT، غول ارتباطات، است. البته توکیو همچنین محل استقرار بورس سهام توکیوست که در کاباتوکو (Kabatocho) واقع شده. در سال ۱۹۸۰ توکیو بویژه تحت تأثیر تحول عظیم اقتصادی در ژاپن قرار گرفت زمانیکه کشور ژاپن به عنوان مرکز مالی جهانی رقیب اروپا و ایالات متحده، پدیدار گردید. رشد اقتصادی منجر به ایجاد سفته بازی و احتکار بویژه در زمینه ی ملک و املاک شد. قیمت زمین ها به مانند ارزش ین به یک باره افزایش یافت. با نزدیک شدن به اوایل ۱۹۹۹۰ اقتصاد حالت یکنواختی پیدا کرد اما قیمت و ملک و زمین در توکیو همچنان گرانترین باقی ماند و رتبه ی مشابهی را در مقیاس جهانی بدست آورد.
در نیمه ی دوم سال ۱۹۹۰، توکیو مجددا تحت تأثیر اقتصاد جهانی قرار گرفت. در ۱۹۹۹ ژاپن بهبود تجربی را پس از طولانی ترین و سخت ترین رکود خود از پایان جنگ جهانی دوم به بعد، آغاز کرد.

محیط:
توکیو یکی از سه شهر بزرگ ژاپن است که در جلگه ی کانتو (Kanto Plain) واقع شده و دو شهر دیگر کاوازاکی و یوکوهاما هستند که در طول ساحل شمال غربی خلیج توکیو، مدخل ورودی اقیانوس آرام واقع در مرکز شرقی هانشو (Honshu)، بزرگترین جزیره ی ژاپن، استقرار یافته اند. بخش مرکزی توکیو زمانی باتلاق و مرداب بود که تمامی به هنگامه ی غلبه ی ایاسو Ieyasu)) مسطح شدند. این ناحیه شیتاماچی (Shitamachi) یا “شهر کم ارتفاع” نامیده می شود که محل اسقرار ادوی اصلی است. زمین ها به سمت مرکز غربی شهر تپه ماهوری شدند تا شهر تبدیل به فلات ماساشینو (Musashino Plateau) شود، جائیکه پارک یایوگی (Yoyogi Park)، معبد می جی (Meiji)، راپونگی (Roppongi) و هاراجوکوی Harajuku)) مدرن شده قرار دارند. از دیگر مکان های شاخص در کناره ی غربی باشگاه شبانه ی راپونگی و بخش های بسیار مد روز و شیک آاُیاما (Aoyama) و هاراجوکو هستند.
توکیو بواسطه ی رودخانه ی سومیدا (Sumida River) به دو بخش تقسیم شده و شبکه ی گسترده ای از کانالها را در بر می گیرد. بندرگاه انسان ساخت بزرگی در دهانه ی سومیدا قرار گرفته، پیشرفتی که توکیو را قادر به رقابت با یوکوهاما، پیشروترین بندر ناحیه، ساخته است. پروژه های احیای اراضی با پر کردن خلیج و ایجاد محلی برای دفع مواد زائد، امکانات اضافی بندرگاه و نواحی مسکونی جدید، نواحی مسطح قابل بهره وری را به توکیو افزوده است.
آلودگی محیطی به عنوان یک کوتاهی و تقصیر عمومی مورد توجه قرار گرفته است. هنگامیکه دولت ملی اغلب در پرداخت به مسائل محیطی کُند عمل می کند، فشار عمومی رو به رشد منجر به تصویب قانونی شده که آلوده کننده های صنعتی را ملزم می کند تا هرگونه آسیب محیطی را اصلاح کنند زیرا آنها خود مسئول آن هستند.

هنرهای نمایشی:
توکیوی مدرن میزبان آخرین گرایشات برای فرهنگ عامه پسند جهانی است و گنبد توکیو معمولا جایگاهی بوده برای نمایش گروه سنگهای غلتان و اجرای ماریا کری. البته ژاپن خود مبدع انواع بسیاری از نمایش هایی بوده که منحصرا ژاپنی هستند و توکیو یکی از بهترین مکان ها برای تجربه ی این نمایش هاست. نمایشنامه ی Noh، با گامهای آهسته و مینیمالیست و سرچشمه گرفته از زِن بودیسم، در تئاتر ملی «نو» واقع در سنداگایا (Sendagaya) قابل مشاهده است. نمایش «نو» همچنین شب هنگام و با نور مشعل و در فضاهایی همچون معبد می جی اجرا شده است. اما تئاتر ملی عرصه ی مهمی برای هنر نمایشی سنتی در توکیو است، محلی که شخص می تواند موسیقی سنتی دربار با عنوان گاگاکو (gagaku) که به قرن ها قبل و دوره ی هیان (Heian) بازمی گردد را تجربه کند. تئاتر ملی همچنین نمایش های bunarku را برگزار می کند، دارمی که در آن بازیگران عروسک هایی در سه چهارم اندازه ی طبیعی انسان هستند و بوسیله ی مردانی که لباس سیاهی به تن دارند، گردانده می شوند و نمایش های Kabuiki که به طور شگفت انگیز و به همان چیره دستی که در قلب ایتالیا ساخته می شود برای درام هایی نظیر اپرا طراحی شده، بخشی از برنامه ی تئاتر ملی به شمار می آیند. اگر چه بیننده همچنین می تواند این اجراها را در Kabukiza واقع در گینزا و در تئاتر Simbashi Embujo مشاهده کند.

منبع: Junior Worldmark Encyclopedia of World Cities
Email: malihedargahi@yahoo.com