کریستیان دوبری برگردان باقر جهانبانی
نفت منبع افسانه ای انرژی، تاریخ ما را دگرگون کرده است. بر رسی آن از زاویه «طلای سیاه»، که در تمام رویدادهای مهم جغرافیای سیاسی، اقتصادی واجتماعی حضور دارد، می تواند نگاه ما رانسبت به این پدیده ترمیم نماید.
نوشته‌های مرتبط
ماتیو اوزانو در کتاب شگفت انگیزش(۱) با بیانی حماسی فانتزی در این راه موفق است- اما در نقش نفت بر رویدادها غلو می کند. «قدرتمند، همه کاره در نقش های گوناگون، در همه جا»، نفت « با ارزش ترین سوخت برای بشریت». سیالی که آسان بدست می آید و بسادگی قابل حمل و نقل، انبار شدن وپالایش است، در انبوهی از محصولات بکار گرفته می شود، از مواد شوینده تا خمیر دندان، از بمب ناپالم تا پلاستیک، از بتون تا کود شیمیائی. و در درجه اول برای حمل ونقل خود رو ، کشتی، هوا پیما، فضا نوردی، که جهانی شدن را سرعت بخشیده ، جنگها وسلاح هارا تغییر داده است. تمام این خدمات با قیمتی نازل و در مقادیر نامحدود. هدیه ای آسمانی ویا شیطانی، نفت اشتها ها را برانگیخته است، بسیاری از در گیری ها را به پا کرده و ثروت های افسانه ای را موجب شده. از جمله در آمریکا که قدرتشان را بر پایه آن نهاده اند.
آیا این دوران خوش به پایان رسیده است؟ با روند مصرف کنونی انرژی، کاهش ذخائر شناخته شده وقابل بهره برداری قابل پیش بینی است. وپیشنهاد عدم بهره برداری از دو سوم ذخائر باقی مانده ازسوخت های فسیلی برای « بزرگان نفت»(شرکت های نفتی چند ملیتی) نگران کننده است. از این رو، به نظر نمی رسد که این پیشنهاد در دستور کار قرار گیرد. همه جا، در کشورهای تولید کننده ومصرف کننده، شرکتهای نفتی تسلط دارند، ومنافع خویش را با تبانی با نهادهای مالی، به قدرت های سیاسی تحمیل می کنند.
اتک(*) وسایت بستا(**) در فرانسه این نهاد های مالی وشرکتهای نفتی ویا دقیقتر نمایندگان آنها در فرانسه را در «کتاب سیاه بانکها»(۲) از همه جانب به چالش کشیده اند: جنون بورس بازی مالی، دستبرد به پس اندازها (منحرف کردن پس انداز ها از هدف اصلی که تامین مالی برای پیشرفت اقتصاد است)، استفاده نهاد های مالی از وامهای مشکوک(سمی)، کلاه برداری در مورد هزینه های بانکی، فرار از مالیات، دستکاری نرخ بانکی، کلاه برداری و پول شوئی، پرداخت حقوق و پاداشت های گزاف و تهوع آور به مسئولین این نهادهای مالی وشرکت ها. و همه ها در مصونیت کامل و به دور از مجازات برای تخلف ها . بانکهای خصوصی که با پول مردم از ور شکستگی مصون هستند و با موفقیت در برابر استانداردهای نظارتی واخلاقی مقاومت می کنند. حتی بالا تر: زمانی که منافعشان در خطر است، با استفاده از لابی ها از این ترفند استفاده می کنند که« آتشی در بین نیست وخانه امن وامان است و مدام نظز ها را بسوی دیگری می کشانند».
برای هماهنگی با مد روز، با روش هومئوپاتیک * ، یک قطره سبز را در اقیانوسی از نفت سیاه ادغام می کنند؛ چون «معتاد» به نفت، ذغال سنگ و انرژی هسته ای هستند در این حوزه ها وسیعا سرمایه گذاری می کنند. دو روئی که بجز دولتها، هیچکس را فریب نمی دهد.
و به باور پیر لاروتورو، بویژه دولت فرانسه را. او عضو سابق حزب سوسیالیست است که پس از بارها قهر وآتشی دست آخر در در سال ۲۰۱۳ این حزب را ترک می کند وامروز ریاست مشترک جنبش داده جدید را بعهده دارد. در نوشته ای کوتاه در قالبی جدلی، او رهبران را « کاملا بی عرضه» می نامد. او آنها را در عدم تمایل به مقابله باریشه مشکلات، بویژه مسئله بی کاری وعدم امنیت شغلی، که هر سال ۶ میلیون نفر قربانی آن هستند مقصر می داند. در حالی که بحران «وخیم تر» می شود و به قول ادگار مورن « مانند کسانی که در خواب راه می روند بسوی پرتگاه می رویم».
بااین حال راه حل وجود دارد، ونویسنده پنج راه حل پیشنهاد می کند. از جمله با استفاده از ۱۲۰۰ میلیارد یورو، که قرار است بانک مرکزی اروپا ایجاد کند، برای مبارزه با تغییرات آب وهوا وتوسعه انرژی های تجدید پذیر، بجای آنکه این مبلغ را همانطور که پیش بینی می شود در اختیار بانکها قرار دهند. باقی می ماند که شرکتهای چند ملیتی را متقاعد کنیم که این فعالیتها را بعهده بگیرند و آنها را وادار به تغییر مسیر نمائیم، با تشویق به در نظر گرفتن منافعی که با مبارزه با افزایش دمای زمین بدست می آوریم.
نمی توان موفقیت این پیشنهاد ها را تضمین کرد. چون همانطور که کارلوس فوئنت در کتاب خوشبختی خانواده ها( گالیمار) می نویسد،« خوبی کردن بخاطر منافع می تواند خدا را گول بزند ولی شیطان را نمی توان فریب داد»
* همسان درمانی: روشی که براساس آن ماده ای که در بدن تندرست یک سلسله نشانه های بیماری ایجاد کند در صورت تجویز به بیمار با مقدار کم، بیماری را درمان می کند
————————————————————————————-
(۱) طلای سیاه. تاریخ بزرگ نفت، لا دکوورت، پاریس ۲۰۱۵، ۷۱۳ صفحه ۲۶ یورو
(۲) اتک و بستا، کتاب سیاه بانکها، رابطه ای آزادی بخش، پاریش ۲۰۱۵، ۳۷۲ صفحه ۲۱.۵۰یورو
(۳) پیرلروتورو، عدم کمک به مردمی که در خطر هستند، بی کاری، عدم امنیت شغلی،مسکن،…بحران وخیمتر می شود و آنها هیچ کاری انجام نمی دهند.پاریس ۲۰۱۵،
۱۷۹ صفحه ۱۲ یورو
