پوشاک هندی
نوشته‌های مرتبط
آنامیکا پتک برگردان نسیم کمپانی
مقدمه:
پوشاک هندی که ما اکنون شاهد آن هستیم, نتیجه چهارهزار سال تاریخ مهم سیاسی، اقتصادی، انقلابات فرهنگی و اجتماعی و تاثیروتحول آنها بر یکدیگرمی باشد. درنتیجه پوشاک که شکل جدایی ناپذیر و کاملی از هربخش تاریخی در فرهنگ مسلط بر هند به حساب می آید ،هم چنین دستخوش تحولات قاطع و بزرگ نیز شده است. کتاب پوشاک در هند شرحی اجمالی از پوشاک در کشور هند می باشد که آن را از دوران ودایی تا قرن بیستم ، با تمرکز ویژه برفرهنگ رایج پوشاکی در نواحی شمالی،شرقی و شمال شرقی،غربی و مرکزی ،جنوبی هند نشان می دهد,این کتاب پوشاک را بخش هایی جدا از یکدیگر مطالعه و بررسی کرده است.درهر بخش کوشش شده است که تاریخ , سنت های پوشاکی و انواع مختلف آن را برطبق موقعیت , طبقه بندی اجتماعی –امتیازات ،گروه های اشراف و برگزیده ،سربازان،رقصندگان و مردم عادی فقط با برخی نامهای خاص-و جواهرات آنان و دیگر لوازم نمایش داده شود. این کتاب مصور ودقیق ،به نام” پوشاک هندی” ما را به میان روشهای مبهوت کننده, آراسته ومنظم،سایه و روشن ها و طرح هایی که مردم سرتاسر دنیا را،از روزگاران بسیار کهن افسون کرده، می برد.
تاریخ کوتاهی از پوشاک هندی
ناحیه هند شمالی، ناحیه شرقی و شمال شرقی هند، ناحیه غربی و مرکزی هند، ناحیه جنوبی هند
فرهنگ لغات
بخش یک: در سرتاسر دنیا “ساری”و بلوز آن همواره نمونه لباس مهیج و خاطره انگیززنان هندی و “دوتی” ,”کورتا” لباس مردان هندی محسوب می شده است.در هند پوشاک دوخت نشده مانند لباسهای دوخته شده رایج و معمول می باشند.تغییرات وگوناگونیهای محلی را مردان و زنان در پوشاک سنتی به کار می برند.رایج ترین پوشاکی که هنوز مردان هندی آن را بکار می برند ،کورتا،پای جامه(پای جاما در زبان هندی و اردو)،دوتی و عمامه یا دستارهندی ، نوعی لباس بلند یا “پیراهن” ،شلوار ,شیروانی یا اچکن که با دستار و پای جامه یک دست لباس کامل را برای مردان تشکیل می دهند, می باشند.مشابه آن ،نمونه پوشا ک زنان هندی شامل،کورتا(کورته در زبان فارسی)شلوار , اودانی و گاگرا چولی و اودانی و میکالا چولی /که یک نوع بلوز است ,می باشند.این لباسها همانطور که مشاهده شد امروزه نتیجه تحول و تکامل نزدیک به چهار هزار سال تاریخ کشور هند است که از تغییرات وتحولات مهم سیاسی و اجتماعی –فرهنگی تشکیل میشود.در نتیجه ،پوشاک که بخش کاملی ازشکل هر فرهنگ مسلط تاریخی است،هم چنین دستخوش انتقالات قاطع وبزرگ شده است. کلماتی که امروزه برای تزیین پوشاک و البسه د رهند استفاده می شود، پریدان ,واشا-بوشا یا “پوشاک” (در زبان هندی و اردو )یا “لباس” (در زبان عربی)می باشند.در دوران ودایی کلمه پاریدانا برای پوشاک پایین تنه بطور گسترده استفاده می شده است.اصطلاح “کاستیوم” از کلمه لاتین “دونسوتودو”گرفته شده ا ست، که به معنای یک دست لباس کامل بیرون ،که شامل جواهرات وآرایش مو نیز هست می باشد.پوشاک فقط برای پوشاندن بدن و آراستن آن نیست، پوشاک هم چنین ترکیب یک واسطه مهم غیر زبانی را برای ارتباطات تشکیل می دهند و کمک میکنند که هویت فرهنگی یک شخص بنا شود ،که شامل منشاء آن شخص یعنی تعلق او به کشور یا جامعه ای خاص در هر دوره تاریخی است.لباس به فهمیدن و دریافتن گرایشات رایج مد در یک دوره خاص تاریخی کمک میکند.گرایشات مد معمولا نزدیک به هر ده تا دوازده سال به وضعیت جدیدی تغییر جهت می دهند.چندین عامل- جغرافیایی ،تاریخی،دینی،فرهنگی- نقشی اساسی در تعیین طبیعت پوشاک نواحی مختلف بازی می کند،همانطور که مواد خام دردسترس و مهارتهای تکنیکی برای آفریدن بافته هایی که بتواند البسه خوشایند را بیافریند استفاده می شود.در کنار تمامی این عوامل،پیکره ها وضعیت اجتماعی و اقتصادی , شغل و پیشه مردم ،طبیعت و کیفیت البسه را که آنها احتمالا می پوشیده اند را تعیین می کند.داستان پوشاک هندی ما را به دوران گذشته خواهد برد.هند هفدهمین کشور بزرگ دنیا می باشد و هم چنین دومین کشور پرجمعیت جهان نیز هست. این کشورکاملا در نیمکره شمالی ،که سطح ناحیه ای به وسعت ۴۸۳،۲۸۰، ۳ کیلومتر با چشم اندازی وسیع و غنی در تنوع گیاهی –جانوری،توانایی پوششی هیمالیا به همراه مناطق شمالی و شمال شرقی ،بیابانی در غرب،نواحی ساحلی بزرگ در شرق و جنوب شرقی و جنوبی کشور واقع شده است.عوامل جغرافیایی تاثیر مستقیمی در وضعیت آب و هوایی دارند،که نقش قاطعی در انتخاب مواد برای پوشاک در منطقه ای خاص را بازی میکند.جدا از پارامترهای جغرافیایی واقلیمی ،بیشتر از چهار هزار سال تاریخ پرتحول ،بطور وسیع در تحول و تکامل پوشاک هندی تاثیر داشته است، که در کنار آن میراث غنی و کثرت گرایانه در این کشور را تخصیص داده اند.هند چندین مرتبه مورد تاخت وتاز (یونانیها،سکاها،کوشانی ها،هون ها،سیت ها،سلطان ها،خلجی ها ،لودیها،مغولها و اروپاییها) از هردو طرف جنوب و شمال غربی قرار گرفته است.متجاوزین مانند یونانیها و هونها برای یافتن غنیمت جنگی به هند آمدند.آنها آمدند ،جنگیدند و این کشور را به غارت بردند و پیش ازرفتن دست به چپاولگری سخاوتمندانه ای زدند.جنگجویان بیشماری از ارتش های غارت گر وارد هند شدند ، البته هر چند که ،ترجیح دادند در میان مردمان بومی بمانند ، تا به سرزمین مادریشان بازگردند.دیگر غارتگران هند را فتح وبر مردم بومی حکومت کردند.در هیچ مورد دیگری،ارتباط طولانی بین غارتگران و غارت شدگان، منجر به یک تبادل فرهنگی بین دو فرهنگ نشد و فقط در هند نتیجه منطقی متقابل رو در روی فرهنگی مردم مختلف باعث شکل گرفتن این مساله شد.این نفوذ چندگانه فرهنگی و نژادی در مجموع و به شکل قابل ملاحظه ای باعث تغییر شکل پوشاک هندی شد.نمایشگاه ها،جشنواره ها و مراسم مختلف مذهبی باعث شد تا بافندگان و هنرمندان در آفریدن پوشاک ویژه مذهبی و منسوجات خاص آن نو آوری و ابتکار به خرج دهند.برخی از البسه رایج مذهبی از قبیل:
صدری،میرجایی،کورتا،نماوالی،چادار، دارای نقوش مذهبی می باشند ،که یا در آنها بافته شده و یا بر روی آنها نقش شده اند.از دوران ودایی ،در هنگام مراسم آیینی معابد با البسه و ترجیحا باپارچه های دوخته شده آراسته می شدند.این سنت را رهبران مذهبی بویژه در بخش جنوبی هند وارد و رایج کردند.جدا از پوشاکی که وابسته به موقعیت های مذهبی است،نوع ویژه ای از پوشاک برای ازدواج مانند دیگر مکانهای دنیا در هند نیز تهیه میشود.ازدواجهای سنتی هندی با ولخرجی ،تنوع رنگ وساختی دقیق در پوشاک همراهان عروس یا داماد ،جواهرات ،تزیینات و خوراک مشهود هستند.البسه عروسی در هند بیش از هزاران نوع می باشد که هر منطقه ,نژاد و قوم دارای پوشاک خاص خود است .بنابراین ،پوشاک هندی نشان دهنده آرایش خیره کننده ای از طرحها , سایه و روشنها با رنگهای نمادشناسانه بسیارشخصی خودشان می باشند و مردم سرتاسر دنیا را در طول زندگی جادو و افسون می کنند.چشم انداز البسه هندی از دوران ودایی تا قرن بیستم به درکبه هم پیوسته ملبوسات هندی،با تمرکز ویژه بر روی فرهنگ البسه شمالی ،شرقی و شمال شرقی ،غربی و مرکز ،جنوبی هند کمک می کند.(به بخش بالا رجوع شود)بر طبق نظر برخی از دانشمندان اروپایی ،هنر هندی بطور عریان البسه دوخته نشده را مجسم می کند،در نتیجه شاید براین نکته دلالت دارد که مردم بومی از دوخت و دوز آگاه نبوده اند و دوختن هنری بوده که خارجیان به مردم بومی هند آموخته بودند.مناطق و کشور های حاره ای ،هرچند،دارای تاریخ مردمی است که لباسهای گشاد وظریف را به شکلی از پارچه پوشی(که بدن یا قسمتی از آن را) می پوشانیده اند.نه ساری ونه دوتی احتیاجی به دوختن ندارند،اما هردوی آنها به عنوان پوشاکی راحت و دلپذیر مطرح شده اند.در حالی که پوشاک مهمترین شاخص هنر در جامعه محسوب میشود،این مسئله نباید مقیاسی بزرگ برای دسترسی به اجرای ملبس شدن یک جامعه در مدت هر دوره تاریخی ویژه راتشکیل دهد.برای مثال،برهنگی مسئله عمده و برجسته ای در هنر مدرن بشمار می رود، بدون داشتنشاخصی خاص هیچ جامعه ای ملبس شدن را انجامنمی دهد.هنر هندی اساسا از دین ملهم شده،دین همیشه اهمیت و تاکید زیادی برای روش های روحانی و معنوی برای رسیدن به خدا داشته است.حتی داستان معروف کریشنا لیلا –کریشنا لباسهای گاوچران یا گوپی را دزدید–باید تفسیری برای نوعی روشنایی روحانی باشد.بر طبق کتاب بگودگیتا ،که یکی از کتب مرجع و مقدس هندوها بشمار می رود،برای رسیدن به خداشخص باید در خالص ترین شکل خودبرعلیه جهان متعلقات طغیان کند, شخص خودش را به خدا تسلیم می کند بدون اینکه هیچ چیزی را پنهان کند.درترسیم تصویر کریشنا-لیلا ،مینیاتور سازان هندی ،تالابی را تصور کر ده اند که نمایشگرمتعلقات این جهان خاکی است، در حالی که گوپی ها نماینده انسانها یی هستند که به خدا رسیده اند بدون اینکه هیچ چیزی را از اوپنهان کرده باشند.پوشاک نماینده و بیانگر گناهانی که گوپی ها آموخته بودند که پنهان کنند یا بپوشانند می باشد.هنر هندی همیشه وسیله ای برای توضیح دادن مسائل فلسفی ,عادات و رسوم قومی فرهنگ هندی بوده است.سه منبع اصلی –کشفیات با ستان شناسی ،مراجع ادبی و پوشاک واقعی و عینی- این سه منبع بسیار مهم مارابه باز سازی و تهیه تاریخ پوشاک هندی راهنمایی می کنند.تاریخ باستان شناسی پارچه بافی هند از تمدن سند(۱۴۰۰-۲۶۰۰ پیش از میلاد) شروع می شود. کتب مرجعبسیاری در مورد پوشاک دوران ودایی که از(۶۰۰-۱۲۰۰) پیش از میلاد آغاز می شود,وجود دارد.پوشاک واقعی در موزه ها و مجموعه های خصوصی خارج از هند و در خود هند به قرن های ۱۷ و ۱۸ میلادی برمی گردد.همه این مراجع بصیرت و بینش جالبی در مورد تسلسل تاریخی ، فرهنگی و خط سیر پوشاک در شبه قاره هند را فراهم می کند و پوشاک هندی را در اعصار مختلف شرح می دهد.
ادامه دارد…
منبع:
۲۰۰۶, Pathak, Anamika, Indian Custumes, Delhi, Roli books
