سی و دومین شماره فصلنامه تخصصی «فرهنگ مردم ایران» مربوط به دوره زمانی بهار ۱۳۹۲ در ۲۱۵ صفحه به چاپ رسید. این فصلنامه که در واحد فرهنگ مردم مرکز تحقیقات صدا و سیما به چاپ میرسد در این شماره حاوی مطالب مختلفی از موضوعات فولکلور و فرهنگ مردمی است.
در سخن نخست این شماره به قلم اصغر شعاع، سردبیر فصلنامه آمده است: «فرهنگ، مجموعهای از باورها و پندارهای ارزشی است که در آداب و رسوم، زبان، ادبیات، مذهب و سایر میراث فرهنگی تجلی مییابد و بر خلقیّات مردم تأثیر میگذارد. فرهنگ، حقیقت و هویّت معنوی ملّتهاست که ساختار کیفی زندگی آنان را مشخّص میکند و دارای کارکردهای مختلفی است. یکی از مهمترین کارکردهای فرهنگ، تعیین نگرش و جهانبینی افراد در زندگی فردی و اجتماعی است؛ به گونهای که براساس آن، راه و روش ویژهای را در زندگی برمیگزینند و شیوه ارتباط خود با پدیدههای پیرامونشان را مشخّص میسازند و درک خود را از مفاهیم مختلف از جمله امید، شادکامی، خوشبختی و نظایر آن شکل میدهند. آنچه در این مقوله مهم به نظر میرسد، شاخصها و مؤلّفههای امید و شادکامی در فرهنگ مردم است که باید در دستور کار رسانه ملّی نیز قرار گیرد؛ زیرا امیدبخشی به جامعه و ایجاد شادکامی جمعی با بهرهگیری از ظرفیتهای فرهنگ مردم از وظایف مهم رسانهها، بویژه رسانه ملّی است تا از این رهگذر به ارتقای کیفیت زندگی میان افراد جامعه نیز کمک شود. برخی از موضوعهایی که میتوان در این زمینه مورد توجّه قرار داد، عبارتاند از: اعتقاد و توکّل به خدای یگانه و آیینهای مربوط به امور معنوی، مراسم و آیینهای جمعی، همیاری، اکرام، بخشندگی و مواردی از این دست که در لایههای مختلف فرهنگ مردم ایران به چشم میخورد و برنامهسازان میتوانند با نمایش این آیینها در قالبهای مختلف، شادی و نشاط را در جامعه اشاعه دهند. بازآفرینی آداب و رسوم اقوام مختلف در قالبهای جذاب رادیویی و تلویزیونی ضمن غنابخشی به محتوای برنامهها و ارتقای کیفی آنها، همدلی مردم با رسانه ملّی را افزایش میدهد و زمینه را برای وحدت و همگرایی ملّی فراهم میآورد. بازخوانی آهنگها و ترانههای شاد و امیدبخش محلّی و بازنویسی قصّهها، حکایات و افسانههایی با بنمایههای امیدآفرینی و توکّل میتواند جذابیت برنامههای شبکههای ملّی و استانی را دوچندان سازد.
نوشتههای مرتبط
بر این اساس، در این شماره از فصلنامه «فرهنگ مردم ایران» تلاش شده است در چهار بخش «فولکلور و برنامهسازی»، «اعیاد مذهبی در رسانه»، «عناصر زیستی طبیعی در رسانه» و «گزارشهای فرهنگیاری» ایدههای نو به برنامهسازان ارائه و به تهیّه برنامههای شاد و جذّاب برای مخاطبان کمک شود».
فهرست مطالب این شماره فصلنامه با عناوین نویسندگان آن به این شرح است:
سخن نخست/ اصغر شعاع
کندوکاوی در برنامه رادیویی «فرهنگ مردم» شبکههای استانی/ سید علیرضا هاشمی
جنبههای نمایشی آیینهای زمستانی در ایران/ ناهید جهازی
جلوههای آیینی عید قربان در فرهنگ مردم/ شهرزاد دوستی
بررسی مردمشناختی اعیاد مذهبی در کلان شهر تهران / دکترمحمّدهمایونسپهر / سمیرا باریکانی
هنرهای سنّتی سیستان با استفاده از الیاف گیاهی و حیوانی/ زهرا دولتیاری / پروین دولتیاری
نمادهای دامداری سنّتی استان سمنان/ علیرضا شاهحسینی
تأثیر باد بر فرهنگ و هنر مردم سیستان/ عبّاس دولتیاری
نوشیدنیهای طبیعی و سنّتی؛ از غوره تا کشمش/ علی تفکری / علی آنیزاده
بازیهای حرکتی بوجین اسدآباد/ رضا وارستهاکمل
مضامین ترانههای محلّی؛ مطالعه موردی ترانههای سیرجان/ مهری مؤیدمحسنی
یادبودی از استادان فقید فرهنگ مردم
چکیدههای انگلیسی/ مهدی روزدار