علی شیبانی ترجمه ی شیرین روشار
«بازگشت هائی به الجزایر» (١)، پیش از هر چیز مربوط به بازگشت خود نویسنده است : اکرم بالکئید، همکار لوموند دیپلماتیک، در سالهای ١٩٩٠ به دلیل تهدیداتی که روزنامه نگارها با آن روبرو بودند، کشور خود را ترک کرد و تا سال ٢٠٠٩ به آنجا بازنگشت. سپس ماجرای بازگشت صد نفر که اغلب خوانندگان هفته نامه «زندگی» (La Vie) بودند که پیش از استقلال در الجزیره زندگی می کردند پیش آمد که وی در سال ٢٠١٢ آنها را، برای بازیافتن مکان های کودکی شان در این کشور، همراهی کرد.
نوشته‌های مرتبط
نویسنده با مشاهده بار سنگین و خطرناک میراث جنگ داخلی در سالهای ١٩٩٠، و همچنین پی آمدهای فاجعه آمیز مدیریت رئیس جمهور عبدالعزیز بوتفلیکا، چنین توضیح می دهد : « این کتاب جستجوئی است در پی یافتن مفهوم، تمایلی است به درک خویشتن و بازنمائی پرسش های دیگران». اغلب همراه با خشم، گهگاه با دردمندی چهره ای از الجزایر را پیش رو می گذارد همانند «مجمع الجزایری از تبعیدهای درونی» که فساد، بیکاری، آلودگی در آن حکمرانی می کند، و جائی که جوانها با توسل به «مادام شجاعت»، «معجونی از مواد مخدر نشاط آور و توهم زا» از واقعیت تحمل ناپذیر می گریزند.
«از یک سو، مدرنیته – دست کم در ظاهر – از سوی دیگر، وسواس حفظ آداب و رسوم، حتی اگر بدان اعتقادی نیست. موافق با ریش، موافق با لباس دکلته، به شرط آنکه برخورد خشونت آمیز پیش نیاورد.» کشوری که به هر شکل با تضادهای خویش کنار می آید. سرزمین « خشونت و لطافت آمیخته»، برای «پیه نوآر*» هائی که به بازدید می آیند، مکانی است که «آغوش ها به سرعت باز می شوند، شما را به اصرار به میهمانی دعوت می کنند. پر است از سخاوتمندی. در میان همراهان، آلن ام. «فیلسوف»، تحت تأثیر این پذیرائی قرار می گیرد».
«ما نوشتن تاریخ خود را به دیگران سپرده ایم. پس نبایست تعجب کرد اگر آن را با دید دیگری ارائه دهند، حتی مخالف دیدگاه ما.» ظهیر ایهدادن نیز از این بابت متأسف است و می خواهد با انتشار «تاریخ استعمارزدائی شده مغرب» (٢)، «وطن پرستی» خود را ثابت کند. وی می گوید : «ضروری است که تاریخ مان را از نو بنویسیم، از رویدادهائی که مورخین استعماری به گونه ای جانبدارانه ارائه می دهند، تفسیر دیگری به دست دهیم.» در ٨۴ سالگی، فعال سابق حزب مردمی الجزایر (PPA)، کارمند سابق وزارتخانه های گوناگون، تضادهای موجود در آثار منتشرشده توسط اروپائی ها – مخصوصاً در دوران استعمار – را بررسی می کند. سپس به نوشتن «رساله ای در باب تاریخ مغرب» می پردازد، از دوران پیش از تاریخ تا قرن شانزدهم میلادی، پیش از آنکه انحصاراً به الجزایر تا سال ١٩۶٢ بپردازد.
١٩۶٢، سال استقلال که برای ملت الجزایر گران تمام شد. دو سال پیش از آن، در سوئیس کتاب «برقراری صلح» (٣) به چاپ می رسد که به نقل «روش ها و ابزار سرکوبی مقامات فرانسوی هنگام جنگ الجزایر» می پردازد. چندی پیش، انجمن خروج از استعمار، برای نخستسن بار آن را در پاریس منتشر می کند. این کتاب که توسط فعالین فرانسوی ضداستعمار و الجزایری ها، از جمله نویسنده کاتب یاسین و حفید کرامان، از اعضاء دولت موقت جمهوری الجزایر (GPRA) تنظیم شده، گردآورنده شواهدی است بر شکنجه سازماندهی شده توسط ارتش فرانسه، که از توسل به آدم ربائی و حتی استفاده از سلاح های بیولوژیکی علیه مردم، ابائی نداشته است.
مقدمه این چاپ جدید را نیلس آندرسون نوشته است که در سال ١٩۶٠ شجاعت این را داشت که این کتاب را در لوزان به عموم عرضه کند. او از دوران دانشجوئی خود حرف می زند و اینکه چگونه «دست تقدیر» و «واقعیت رویدادها» از او ناشری متعهد ساختند. برای او، این اثر «گواهی است بر نقش مهمی که انتشارات در طول جنگ الجرایر بازی کرده است : نقش افشای حقایق و آگاه سازی».
*فرزندان مهاجرنشین های فرانسوی، ایتالیائی یا اسپانیائی
زیرنویس ها :
(۱)
Akram Belkaïd, Retours en Algérie. Des retrouvailles émouvantes avec l’Algérie
d’aujourd’hui, Carnets nord, Paris, 2013, 224 pages, 19 euros..
(۲)
Zahir Iheddaden, L’Histoire décolonosée du Maghreb. L’Algérie de 1510 à ۱۹۶۲, Dahlab, Alger, 2013, 207 pages, 500 dinars algériens.
(۳)
Hafid Keramane, Pacification. Livre noir de six années de guerre en Algérie, Les Petits Matins, Paris, 2013, 320 pages, 16 euros.
صفحه لوموند دیپلماتیک در انسان شناسی وفرهنگ
http://anthropology.ir/lmd
پرونده «لوموند دیپلماتیک» در انسنا شناسی و فرهنگ
http://anthropology.ir/node/15007
پرونده «تحولات خاور میانه» در انسان شناسی و فرهنگ
http://anthropology.ir/node/10253
