کار فرمایان در آمریکای لاتین قدرت را بدست می گیرند

کار فرمایان در آمریکای لاتین قدرت را بدست می گیرند

نوشته میگل سرنا*

*استاد جامعه شناسی در دانشگاه جمهوری واقع درمونته ویدئو (اوروگوئه) و استاد مدعو در انستیتوی مطالعات عالی آمریکای جنوبی- دانشگاه پاریس ٣
ترجمه رویا شریفیان

در آمریکای لاتین، کارفرمایان به مهم ترین مقام های دولتی چنگ می اندازند: ریاست جمهوری در پرو، شیلی، پاراگوئه و آرژانتین … تحقیقی انجام شده برروی این موضوع، بر حضور افزون تر نخبگان اقتصادی در درون قدرت اجرائی تاکید می کند.

در سال ٢٠١۶ در پرو، پدرو پابلو کوکزینسکی ، که صاحب یک شرکت خصوصی بود به مقام ریاست جمهوری انتخاب شد و پس از رسوائی فساد مالی در تاریخ ٢٣ مارس ٢٠١٨ مجبور به استعفا گردید و مارتین آلبرتو ویسکارا که او نیز مالک یک شرکت بود جانشین وی گردید. قریب ۴ سال پیش سناریوی مشابهی در پاناما تکرار شد که طی آن یکی از کارفرمایان برجسته، خوان کارلو وارلا جانشین سرمایه دار معروف ریکاردو مارتینلی شد. در مکزیک مدیر محلی کوکاکولا ونسان فاکس طی سالهای ٢٠٠٠ الی ٢٠٠۴ در مقام ریاست جمهوری ادای وظیفه کرد. در شیلی نیز فردی از دنیای کسب وکار بنام سباستین پینیرا که از سال ٢٠١٠ الی ٢٠١۴ به ریاست جمهوری برگزیده شده بود مجددا با آرائ عمومی در مقام خود ابقا گردید. در سال ٢٠١۵ موریسیو ماکری درآرژانتین ودر سال ٢٠١٣ اوراسیو کارتس در پاراگوئه روسای جمهور منتخب کشورشان شدند.

در آمریکای لاتین اشغال بالاترین مقام اجرایی مملکت توسط سرمایه داران پدیده ای جدید و همه گیر شده است. در سال های ٨٠، در دوران انتقال پس از سقوط رژیم دیکتاتور ها، کارفرمایان به دلیل حمایتی که در دهه ٧٠ از آنها بعمل آورده بودند، بسیار محتاطانه عمل می کردند و در عین حال نیازی هم به خود نمایی نداشتند زیرا دمکراسی های نوپا یک اصل اساسی را در سر لوحه خود قرار داده بودند : زیر سوال قرار نگرفتن اقتصادبازار ومنافع مقدس شرکت ها.

در دهه ٩٠ ، دوره دوم رفرم های نئو لیبرالی امکان حضوردر صحنه و کسب قدرت سیاسی را برای بخش خصوصی آسان نمود و کارفرمایان توانستند پست های مهم دولتی را از طریق انتخابات اشغال کنند .

در مقاطعی سرمایه داران و کارفرمایان با چهره های پوپولیستی دست راستی ارتباط تنگاتنگی بر قرار کردند مانند فوجی موری در پرو و کارلوس منم در آرژانتین. از اواخر دهه٩٠ سه مولفه باعث تضعیف اقتصاد سنتی و عقب نشینی آن گشت. بحران های اقتصادی بویژه بحران ١٩٩٨ و ٢٠٠١، ورود سرمایه های خارجی در پی خصوصی سازی و به قدرت رسیدن دولتهای مترقی در ونزوئلا، برزیل، آرژانتین، بولیوی، اکوادور …

بدین ترتیب شرایط برای اتخاذ یک سیاست تهاجمی از جانب کارفرمایان مهیا گشت. دولت های چپ گرا از تک و تا افتاده بودند و در کشور هایی که هنوز در مسند قدرت بودند، بحران های اقتصادی برنامه های اجتماعی – اقتصادی اشان را خدشه دار کرده بود.

کارفرمایان موقعیت را مغتنم شمرده و وارد کارزار سیاسی شدند برای مثال در برزیل، فدراسیون صنایع دولتی واقع در سائوپولو در سال ٢٠١۶ شخصا جنبش علیه دیلما روسف را در شب قبل از بر کناری وی توسط پارلمان، سازماندهی کرد(١).
برچنین زمینه ای گروه محققین ما طی بررسی ای، درجه مشارکت کارفرمایان را در اجرای امر قانونگذاری در هشت کشور ( آرژانتین، برزیل، شیلی،کلمبیا، مکزیک،پرو، السالوادور و اوروگوئه) در برهه زمانی ٢٠٠١ الی ٢٠٠٧ مورد بررسی قرار دادند (٢) . در بین ٨٠١ وکیل مجلس هشت کشور مذکور، آن تعداد از کسانی که قبل از احراز پست نمایندگی مجلس، مدیران عالیرتبه یا ملاکین بزرگ یا بازرگان بوده اند را شناسائی کردند. بطور متوسط یک سوم نمایندگان به این گروه ها تعلق داشتند (٢٣%) که البته این نسبت در کشور های مختلف متفاوت بود در السالوادور ۴٠ % و در آرژانتین ١٣% .

با توجه به این که کارفرمایان و گروه های مشابه فقط ٣,۴ درصد جمعیت فعال را تشکیل می دهند نتایج حاصل از این تحقیق نشان میدهد که آنها در قوه مقننه دارای تعداد افزون تر نماینده هستند. وضعیت در مجلس سنا (چنانچه کشوری دارای این مجلس باشد) از اینهم مضحک تر است برای مثال ٣٠ درصد مجلس اعلی برزیل و ٢٠ درصد سنای اوروگوئه متعلق به کارفرمایان است.

١-
Lire Laurent Delcourt, « Printemps trompeur au Brésil », Le Monde diplomatique, mai 2016.

٢- پژوهشی دقیق در مورد تاثیر بخش خصوصی بر دولت و مناصب ارشد دولتی.
Miguel Serna et Eduardo Bottinelli, « El poder fáctico de las elites empresariales en la política latinoamericana », Clacso – Oxfam, Buenos Aires, 2018.
٣-
Paulo Roberto Neves Costa, Luiz Domingos Costa et Wellington Nunes, « Os senadores-empresários : recrutamento, carreira e partidos políticos dos empresários no Senado brasileiro (1986-2010) », Revista Brasileira de Ciência Política, n° ۱۴, Brasília, mai-août 2014.
۴- این تحقیق در شانزدهمین دوره « روزهای تحقیقات علمی» در دانشگاه جمهوری مونته ویدئو ارائه شده است.
Miguel Serna, Eduardo Bottinelli, Marcia Barbero et Franco González, « Los empresarios en la política en Uruguay en tiempos de cambio (2000- 2015) »

این نوشته در همکاری میان لوموند دیپلماتیک و انسان شناسی و فرهنگ منتشر می شود