پهنه های کلانشهری ۱۷: بوینس آیرس

مقدمه:
بوینس آیرس (Buenos Aires)، پایتخت و بزرگترین شهر آرژانتین، بر ساحل غربی خلیج ریو دلا پلاتا (Río de la Plata) در کنار اقیانوس اطلس، واقع شده است. این شهر مرکز سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی آرژانتین است و اعتبار آن به فراتر از مرزهای کشور گسترش یافته. عنوان اصلی شهر پترو نویسترا سنورا سانتا ماریا دل بوین ایر (Puerto Nuestra Señora Santa María del Buen Aire) ( بندر مریم مقدس،) بوده که در حال حاضر به شکل مختصر بوینس آیرس خوانده می شود.
بوینس آیرس شامل شهر بوینس آیرس و بوینس آیرس بزرگ است. شهر بوینس آیرس ناحیه ی فدرالی است که در سال ۱۸۸۰ تأسیس شد و به طور اخص متشکل از شهر بوینس آیرس بود. این شهر دارای ۴۸ حوزه ی همسایگی است و بوینس آیرس بزرگ علاوه بر شهر شامل ۱۹ حومه ی شهری است که به عنوان پارتیدس (partidos) (بخشهای شهری) شناخته می شوند. در سال ۲۰۰۵، سه میلیون نفر در شهر بوینس آیرس زندگی می کردند و در سال ۲۰۰۳، ۱۳ میلیون نفر – در حدود یک سوم جمعیت آرژانتین – ساکن بوینس آیرس بزرگ بودند. ساکنین بوینس آیرس نیز معروف به پرتنس (Porteños) (مردم بندر) هستند.
بوینس آیرس بر ساحل خلیج پهناور ریو دلا پلاتا که بر اثر تلاقی دو رود پارانا (Paraná) و یوراگوآی (Uruguay) شکل گرفته، استقرار یافته است. این خلیج آب و هوای بوینس آیرس را معتدل ساخته است: تابستانها و زمستانهای شهر سردتر و گرمتر از نواحی درون کشوری با همین عرض جغرافیایی هستند. در زمستان به ندرت یخ زدگی ایجاد می شود و در طول قرن ۲۰ فقط یک بار برف باریده است.
در سردترین ماه سال یعنی جولای میانگین بالای دما به ۱۵ درجه سانتی گراد می رسد در حالیکه پایینترین این میزان ۸ درجه ی سانتی گراد است. در ماه ژانویه، اوج تابستان، متوسط بالای دما در حدود ۳۰ درجه ی سانتی گراد و پایینترین این میزان تقریبا ۲۰ درجه ی سانتی گراد است. میزان بارش ها ملایم است و میانگین کلی سالیانه به ۱،۱۴۷ میلی متر می رسد. میزان رطوبت نیز در طول سال کمابیش برای همه ی بخش های شهر یکسان است. میزان رطوبت در بوینس آیرس می تواند بالا باشد و در ماههای تابستان ترکیب گرما و رطوبت درجه حرارت معتدل را به هوایی طاقت فرسا بدل می کند.

بوینس آیرس و پهنه ی کلانشهری آن:
هسته ی مرکزی پهنه ی کلانشهری بوینس آیرس شهر بوینس آیرس است؛ ناحیه ای فدرالی و پایتخت کشور. این شهر دارای ۴۸ حوزه ی همسایگی یا باریس (barrios) است و مردم بوینس آیرس بیشتر زندگیشان را در یک محله می گذرانند. شهر بوینس آیرس شامل پهنه ای با مساحت ۲۰۰ کیلومتر مربع است و تراکم جمعیتی در حدود ۳ میلیون نفر دارد که درون مرزهای آن زندگی می کنند. ساختمانهای اصلی دولت، نهادهای فرهنگی، پارکها و مراکز تجاری در این شهر قرار دارند.
میدان دِمایو (de Mayo) در نزدیکی اسکله ی واقع در کناره ی شرقی بوینس آیرس، نقطه آغازی برای سکونتگاههای نخستین بود. با گسترش نیم دایره ای شهر به سمت خارج، این میدان نیز به عنوان کانون اصلی شهر مورد بهره وری قرار می گرفت. روبروی میدان دمایو کاسا رزادا (Casa Rosada) کاخ ریاست جمهوری که شامل دفاتر کاری رئیس جمهور است؛ کلیسای جامع کلانشهر و کابیلدُ (Cabildo)، مجلس شهر استعماری گذشته و موزه ی حال حاضر، قرار دارند. در نزدیکی این بخش تئاتر کلن (Colón Theater)، یکی از عالیترین خانه های اپرا در جهان، و همچنین ابلیسکُ (Obelisco)، یادواره ای که به گونه ای چشمگیر شبیه به بنای یادبود واشنگتن در واشنگتن دی سی است، قرار گرفته اند. بوینس آیرس همچنین مشهور است به داشتن بولوارهای باشکوهی همچون بولوار شماره ی ۹ ژوئیه و بولوار دِمایو که از میدان دِمایو تا میدان کنگره، جایگاه ساختمان کنگره ی ملی با عنوان کاخ کنگره، امتداد یافته است.
معروفترین حوزه های همسایگی تجاری و مسکونی در حدود ۲ تا ۳ کیلومتری میدان دمایو واقع شده اند. در جنوب میدان و بلوار دمایو محله ی رنگارنگ لابُکا (La Boca) قرار گرفته است. بسیاری از افرادی که در این محله زندگی می کنند از نوادگان مهاجرین شهر بندری ژنوآ (Genoa)، واقع در شمال غربی ایتالیا، هستند. این حوزه ی همسایگی علاوه بر این شامل بخشهای صنعتی و نواحی کارگرنشین بوده و همچنین به خاطر بناهای نقاشی شده ی درخشان خود شناخته شده است. در قسمت شمالی، اغلب پارکهای شهر، دو خط مسابقه ای شهر و بسیار از حوزه های همسایگی طبقات متوسط و بالا همچون ریکلتا (Recoleta) و رتیرو (Retiro)، قرار دارند.
بوینس آیرس بزرگ دارای ناحیه ای با مساحت ۳،۸۸۵ کیلومتر مربع و متشکل از ۱۹ بخش بعلاوه ی شهر بوینس آیرس است. این ناحیه شامل حوزه های مسکونی، تجاری و صنعتی و نیز تعداد زیادی فضای باز است. نواحی مسکونی از مناطق حومه ی شهری ثروتمندنشین گرفته تا محله های کارگر نشین و آپارتمانهای چندین طبقه ی دولتی را در بر می گیرند. صنعتی سازی قابل توجهی در طول مسیرهای حمل و نقلی اصلی بوقوع پیوسته که شعاع آن به خارج از شهر نیز کشیده شده است. با رشد ناحیه ی کلانشهری بوینس آیرس نواحی بازی که میان این محورهای حمل و نقلی قرار گرفته اند نیز به طور فزاینده ای شهری می شوند.

مردم:
بوینس آیرس با وجود جمعیت زیاد به طور شگفت انگیزی از ترکیب قومی و نژادی همگن برخوردار است. ساکنین با خاستگاه اروپایی جمعیت غالب شهر را تشکیل می دهند. بیشترین این ساکنین و شاید سه چهارم کل جمعیت، نوادگان مهاجرین ایتالیایی و اسپانیایی هستند که میلیونها نفر از آنان بین سالهای ۱۸۸۰ و ۱۹۳۰ وارد آرژانتین شده و در بوینس آیرس سکنی گزیدند. فرهنگ شهر تا حد بسیار زیادی متأثر از این مهاجرین ایتالیایی و اسپانیایی است.
بخش کمتری از جمعیت – شاید ۵ درصد- نیز اروپایی تبار و شامل ایرلندی ها، بریتانیایی ها، سوئیسی ها، فرانسوی ها و روسی ها هستند. اگرچه اکثریت این گروهها در فرهنگ شهری حل شده اند ولی انگلیسی- آرژانتی ها (Anglo-Argentines) به عنوان یک گروه قومی متمایز باقی مانده و از نیروهای اقتصادی مهم شهر به شمار می آیند. بسیاری از افراد این جماعت از نیاکان مهاجرین سرمایه دار ثروتمندی هستند که در حدود ۱۰۰ سال پیش از بریتانیا به این منطقه آمدند. به علاوه شهر بزرگترین جماعت یهودیِ آمریکای لاتین و همچنین جماعتهای متعددی از عربهای مسلمان و مسیحی که شمار زیادی از آنان سوریه ای و لبنانی هستند را در خود جای داده است.
طی ۲۰ سال گذشته و با مهاجرت مستیزُ ها (mestizos) ( مردمانی متشکل از اروپایی ها و نیاکان بومی) از شهرهای کوچک استانی و نواحی روستایی به بوینس آیرس، ترکیب نژادی شهر متنوع تر شده است. شاید بیش از ۱۵ درصد جمعیت کلانشهر مستیزویی و عمدتا از استانهای شمال غربی آرژانتین و نیز بولیوی (Bolivia) و پاراگوئه (Paraguay) باشند.
باقیمانده ی جمعیت این پهنه ی کلانشهری شامل ترکیب گوناگونی از گروههای نژادی و قومی و مردمانی از دیگر کشورها، است. نکته ی قابل توجه سالهای ۱۹۹۰ ورود بازرگانان آسیایی بویژه تاجرین کره ای و چینی که متخصص تولید جزئی و در مقیاس اندک کالاهای مصرفی هستند، به شهر بود.
زبان اسپانیایی به گونه ی چشمگیری در بوینس آیرس غالب است و شهر به طور کلی از تنوع زبانی اندکی برخوردار است. افزایش مهاجرین ایتالیایی طی دهه های اول قرن ۲۰ سهم عمده ای را در گسترش زبان بومی و محلی اسپانیایی که به عنوان لانفاردُ (lunfardo) شناخته می شود، داشت. بجز زبان متعلق به مهاجرین اخیر آسیایی به زبانهای خارجی اندکی به طور معمول در شهر صحبت می شود. به لحاظ تاریخی قشر تحصیلکرده و نخبه، زبان فرانسوی را به عنوان زبان دوم می آموختند ولی در حال حاضر انگلیسی به شکل گسترده ای دومین زبان منتخب است.
در بوینس آیرس نیز همچون بخشهای دیگر آرژانتین کاتولیسیسم رومی مذهب حکمفرماست و در حدود ۸۵ درصد جمعیت شهر کاتولیک هستند. طی ۵۰ سال گذشته فرقه های مذهبی پروتستان افزایش یافته اند و کنیسه های بسیاری در خدمت جماعت یهودی شهر هستند.

فرهنگ و آموزش:
بوینس آیرس به طور قطع کانون زندگی فرهنگی در آرژانتین است اما نفوذ آن به فراتر از مرزهای کشوری نیز رسیده است. این شهر تنها یکی از دیگر شهرها همچون مادرید و مکزیکو سیتی است که بر زندگی هنری و روشنفکری جهان اسپانیایی زبانها، تفوق یافته اند.
شهر خلق کننده یا پرورش دهنده ی شمار زیادی از نویسندگان مطرح اسپانیایی زبان در طول قرن ۲۰ بوده است، از جمله این نویسندگان جرج لوئیس برگس (Jorge Luis Borges)، جولیو کرتزار (Julio Cortázar) و مانوئل پوایگ (Manuel Puig) هستند. بوینس آیرس برای مدتها یکی از اولین مراکز نشر و چاپ به زبان اسپانیایی بوده و شرکتهای انتشاراتی مهمی را نیز در خود جای داده است. این شهر حامی قدیمی ترین روزنامه ی انگلیسی زبان در آمریکای لاتین با عنوان بوینس آیرس هرالد (Buenos Aires Herald) است که از سال ۱۸۷۶ منتشر می شود.
هنر در بوینس آیرس از تاریخی طولانی و غنی برخوردار است. سالن تئاتر مزین و در عین حال به گونه ی شگفت آوری زیبا و خوش ساخت کلن (Colón) در خیابان نهم، دجولیو (de Julio)، قرار دارد. این سالن در سال ۱۹۰۸ گشایش یافته و به خاطر باله، اپرا و موسیقی کلاسیک خود از شهرت برخوردار است. شهر همچنین دارای یک بخش تئاتری توسعه یافته و تا اندازه ای شبیه به برادویِ نیویورک است که در امتداد خیابان کُریِنتس (Avenida Corrientes)، واقع در هسته ی مرکزی شهر، قرار دارد. در طول قرن ۲۰ نیز فضای پرطراوت و قابل احترامی در صنعت سینمای شهر شکل گرفت.
بوینس آیرس پایتخت روشنفکری آرژانتین و خانه ی بزرگترین و قدیمی ترین دانشگاههای عمومی است. دانشگاه بوینس آیرس که در سال ۱۸۲۱ تأسیس شده دارای کالبد دانشجویی با بیش ۲۰۰ هزار نفر است و آموزش دانشگاهی منسجمی را ایجاد کرده است. از سالهای ۱۹۶۰ تعدادی از دانشگاهها با حمایت بخش خصوصی در شهر تأسیس شده اند. کتابخانه ی ملی نیز با بیش از دو میلیون کتاب و نسخه ی خطی در شهر قرار دارد.
شمار زیادی از وقایع فرهنگی سالیانه در بوینس آیرس از نکات قابل توجه دیگر این شهر هستند. نمایشگاه کتاب شهر طی آوریل هر سال برگزار می شود و جذب کننده ی ارائه گران کتاب از سرتاسر آمریکای لاتین و دیگر قسمتهای دنیاست. این رویداد سه هفته ای همه ساله بیش از یک میلیون بازدیدکننده را به سمت خود می کشد. نمایشگاه بین المللی کشاورزی و دامداری که جولای هر سال برگزار می شود بازتاب دهنده ی وابستگی سنتی آرژانتین به کشاورزی است. تانگو و تجلیلهای مرتبط با آن محور اصلی جشنهای ۱۱ دسامبر، یعنی روز تانگو، و هفته ی آخر ژوئن که مصادف است با سالگرد درگذشت معروفترین خواننده ی تانگو شهر، کارلس گاردل(Carlos Gardel)، هستند.

منبع: Microsoft ® Encarta ® ۲۰۰۹،”( Kent, Robert B. “Buenos Aires (city
Email:malihedargahi@yahoo.com