این پروژه، دومین پروژه بزرگ ِ مستقل انسان شناسی و فرهنگ در کنار پروژه انسان شناسی تاریخی فرهنگ ایران مدرن است . طرح اولیه این پروژه پس از انتشار کتاب “انسان شناسی شهری” در سال ١٣٨۵ تدوین شد. هدف اولیه آن بود که مجموعه ای از منابع و ماخذ برای مطالعه فرهنگی و اجتماعی بر شهرهای ایران فراهم شود که فراتر از ادبیات علمی متعارف، بتوانند گنجینه ای از منابع ادبی و هنری را درباره منشا، تحول، موقعیت کنونی و آینده شهرهای ایران به صورت دسترسی آزاد الکترونیک و بانک های نوشتاری ، دیداری، شنیداری با قابلیت های فرامتنی، ایجاد کنیم. نخستین قدم ها در این راه فراهم آوردن آرشیو فیلم مستند و داستانی در رابطه با شهر ها و همچنین ایجاد پایگاه اتنوگرافی های شهری بود. مرحله بعدی ایجاد بخشی ویژه در مرکز اسناد تاریخ فرهنگی انسان شناسی و فرهنگ بود. این مرکز برای پشتیبانی از پروژه اول به وجود آمده است. این پروژه اکنون وارد مرحله جدیدی می شود که طبقه بندی اطلاعات شهرها بر اساس نوع رسانه سبک رویکرد بازنمایی شدن است، تا به ما امکان دهد مرحله تحلیلی ونهایی را بر داده های گرد اوری شده آغاز کنیم. روشن است که این طرح همچون طرح انسان شناسی تاریخی فرهنگ مدرن ایران طرحی پیوسته است که اغاز هر مرحله، مراحل قبلی را به پایان نرسانده، بلکه فرایندی موازی و متداخل با آنها را شروع می کند. هدف دراز مدت و بی شک بسیار آرمانی، ادامه این طرح برای پیوند دادنش به پروژه نخست است. انسان شناسی و فرهنگ بدین وسیله از همه علاقمندان دعوت می کند که به هر شکل تمایل داشته باشند با این دو طرح، همکاری کنند.
در پروژه بازنمایی شهری ایران مدرن، ما ابتدا برای هر شهر یک صفحه اینترنتی باز کرده و تمام مطالب و اطلاعات مربوط به ان را در آن صفحه گرد می آوریم. این مطالب هم شامل متون علمی و اتنوگرافی ها و هم نوشته هایی می شوند که در ادبیات درباره شهر به انتشار رسیده اند. تحلیل بر آثار هنری برگرفته شده از شهر و حتی محیط فرهنگی شهر و شخصیت ها و روندها و آثاری که در فرهنگ ایران مدرن ایجاد کرده است، از جمله سایر برنامه هایی است که این طرح دنبال می کند. بدین ترتیب هدف ان است که تمام روابط پیچیده بین سرزمینیت فیزیکی و زمانی شهر، از یک سو و بازنمایی های ذهنی آن به هر شکلی، بیرون آورده شوند و شرایطی را که هر شهر توانسته و یا می تواند در حال حاضر به فرهنگ مدرن پیوند بخورد بیرون آمده و مورد بررسی و تحلیل قرار بگیرند. فهرست شهرهایی که در این برنامه قرار می گیرند بر اساس شهرهای کنونی و یا آتی تنظیم می شوند و نه بر اساس وجود شهرها در ابتدای دوره بررسی (ابتدای قرن بیستم) . دلیل در این زمینه روشن است: گرچه این پروژه همچون پروژه انسان شناسی تاریخی فرهنگ ایران مدرن، دوره ای تقریبا صد ساله یعنی از ابتدای قرن ابیستم تا امروز را در بر می گیرد، اما گسترش شهرنشینی در ایران را عمدتا باید مربوط به دهه ۱۳۴۰ دانست. از این رو، بسیاری از شهرهایی که از این دهه، تا امروز، تاثیر مهم بر نظام فرهگی ما داشته اند و منشا بازافرینی های هنری و ادبی بوده اند در ابتدای دوره وجود نداشته اند. از سوی دیگر به دلیل پیوسته بودن پروژه، گروهی از شهرهایی که در آینده به این فهرست اضافه خواهند شد ممکن است در حال حاضر موقعیت و جایگاه شهری نداشته باشند. نکته آخر آنکه با شروع عملی پروژه بازنمایی شهری ایران مدرن. مدخل های مربوط به شهرها که در حال حاضر در بخش تاریخ فرهنگی (بخش مربوط به پروژه انسان شناسی تاریخی فرهنگ ایران مدرن) در سایت انسان شناسی و فرهنگ قرار دارند به بخش جدید، یعنی بازنمایی شهری ایران مدرن منتقل خواهند شد.
نوشته‌های مرتبط
هدف ما آن است که در طول یک برنامه حداقل پنج ساله بتوانیم آرشیو نسبتا مناسبی برای بررسی انسان شناسی های شهری در ایران فراهم کنیم که از همه رسانه ها، اعم از فیلم، عکس، شبکه های اجتماعی، وبگاه ها، متون داستانی و غیر داستانی، اثار هنری تجسمی و تحلیل های گوناگون و همچنین توصیف های مختلف بر آنها، بتوان، نقشه هایی توصیفی – تحلیلی و متنوع از روابط شهری ایران به علاقمندان عرضه و امکانات جستجو برای مطالعات و پژوهش بیشتر را برای ایشان فراهم کند. یک بخش تاریخ شفاهی نیز به همین پروژه اضافه می شود که البته به طور خاص به تاریخ شفاهی شهرهای مدرن ایران اختصاص خواهد داشت. در انتظار همکاری همه دوستداران انسان شناسی و فرهنگ با این پروژه هستیم. علاقمندان برای همکاری با مدیریت انسان شناسی و فرهنگ دکتر ناصر فکوهی به آدرس اینترنتی زیر تماس بگیرند:
nasserfakouhi@gmail.com