فریدریش هوندرتواسر (Friedrich Hundertwasser) با نام اصلی فریدریش شتوواسر(Friedrich Stowasser)، هنرمند و معماری اهل وین بود (۱۹۲۸-۲۰۰۰). او نخستین بار آثارش را در سال ۱۹۵۲ به نمایش گذاشت. نظریه معروف او «فراخودکارگرایی» است که آن را مطرح و تشریح کرده است. وی بر اساس همین نظریه دو کتاب با عناوین « خوانایی ِ خلاقیت فراخودکار» و «سینمای فردی فراخودکار» را در سال ۱۹۵۶ منتشر کرده است. مهم ترین آثار معماری او در شهر وین قرار دارند و جزو انعطاف پذیرترین و غیر متعارف ترین اشکال معماری قرن بیستم به شمار می آیند.
از زمانی که شهرسازانی با اندیشه های جزم گرایانه به وجود آمدند و معمارانی یافتند که با آنها هم رای بودند، زیستگاه های ما بیمار شدند. البته این نخستین بار نبود که خانه های ما بیمار می شدند؛ این بناها اصولا از ابتدا به شکلی بیمار گونه اندیشیده شده بوده و ساخته شده بودند. زیستگاه های بی شماری که ما امروز ناچاریم آنها را در هزاران نسخه مشابه تحمل کنیم؛ خانه هایی که نه عاطفه ای در خود دارند، نه احساسی؛ آنها صرفا خانه هایی هستند دیکتاتورمنشانه، بی احساس، پرخاشگر، بی معنا، بی خاصیت و سترون، بدون هیچ آرایش و پیرایشی، سرد، غیر رومانتیک، غریبه و تهی. این زیستگاه ها، نوعی توهم ِ کارکردی بودن را می دهند. اما هم ساکنان خودشان و هم رهگذران را به افسردگی می کشانند. تصور کنیم در یکی از زیستگاه های مجتمع مانند، صد نفر زندگی کرده و روزانه ده هزار نفر از برابرش عبور کنند. باید اذعان کرد که حتی رهگذران به همان اندازه ساکنان یا شاید هم بیشتر از دیدن این مجتمع رنج خواهند کشید، زیرا تشعشع نومیدانه نمای بی روح آنها بر همه تاثیر منفی می گذارد. این ها، ساختمان هایی شبیه به اردوگاه های کار اجباری و یا سربازخانه ها هستند و پرارزش ترین چیزی که یک جوان می تواند به جامعه خود ارائه دهد، یعنی خلاقیت، خودانگیختگی و شخصیت فردی او را نابود کرده و به دیگران شبیه سازی اش می کنند. معماران نیز نمی توانند این خانه های بیمار و بیماری زا را درمان کنند. زیرا اگر قادر به چنین کاری بودند، اصولا از ابتدا آنها را نمی ساختند. به همین دلیل، به نظر من باید یک شاخه حرفه ای جدید به وجود آورد: پزشک معماری. پزشک معماری، کاری نخواهد داشت جز آنکه شایستگی و ارزش و آبروی انسانی و هماهنگی با طبیعت و با خلاقیت های انسان را به ساختمان های ما باز گرداند. برای این کار لزوما نیازی بدان نداریم که همه چیز را خراب کنیم و از نو بسازیم. کافی است برخی از تغییرات در نقاط استراتژیک را بدون آنکه نیاز به کارهای سخت و هزینه های گزاف باشد انجام بدهیم. برای نمونه کارهایی برای اصلاح و تغییر مسیر های حرکت آب در شهر، یا کنار گذاشتن شکل خنثی و مسطح شهر و دگرگون کردن زمین در جهت به دست آوردن سطوحی تا حدی تصادفی تر و با انعطافی بیشتر. ما می توانیم اجازه دهیم فضای سبز به صورتی خود انگیخته تر در فواصل و گسست های تصادفی میان سنگفرش ها و شکاف ها و ترک های خیابان ها و دیوارها رشد کند؛ می توانیم زوایای منعطف تر و نامنظم تری را در حد امکان در گوشه و کنار خیابان هایمان ممکن کنیم. پزشک معماری می تواند همچنین برخی از عملیات جراحی گونه و دقیق تر را انجام دهد؛ مثلا برای بریدن بعضی از دیوارها یا بر پا کردن برخی ستون ها و برج ها. ما می توانیم بگذاریم که بر بام خانه هایمان فضای سبز ایجاد شود ؛ بگذاریم بوستان های کوچکی در شهرمان حضور داشته باشند و درختان پنجره ای و بالکنی اینجا و آنجا ظاهر شوند. ما می توانیم اجازه دهیم که پنجره هایمان به رقص دربیایند و برای این کار کافی است به آنها اشکال متفاوتی بدهیم؛ می توانیم بگذاریم برخی بی نظمی های خودانگیخته در نمای بناها و درون آنها جایی برای بروز داشته باشند. آن گاه است که شاید زیستگاه های ما درمان شوند. خانه های ما باید بتواننند زندگی کنند. هر خانه ای، هر اندازه هم زشت و بیمار باشد، قابل درمان است.
نوشته‌های مرتبط
هوندرتواسر در ویکیپدیا
https://en.wikipedia.org/wiki/Friedensreich_Hundertwasser
در ویکیپدیای فارسی با تلفظ ظاهرا انگلیسی این نام به صورت زیر آمده است
فریدنریخ هاندرتواسر
بخش های پیشین
پاره های معماری (۱)، کریستیان دوپورتزامپارک: شکل ِ خلاء
پاره های معماری (۲)، ژان نوول: برای یک معماری بدون الگو
پاره های معماری (۳)، حسن فتحی: یافتن شکل طبیعی
پاره های معماری (۴)، لوکوربوزیه: علیه معماران
منبع:
پاره های معماری، نوشته هایی کوتاه از معماران و متفکران درباره معماری و شهرسازی است که به تدریج در انسان شناسی و فرهنگ منتشر خواهند شد و در نهایت و در شکل کامل خود همراه با رفرانس های دقیق در قالب کتاب در خوهند آمد.
تذکر: انتشار «پاره های هنر» به صورت متناوب با «پاره های معماری» در انسان شناسی و فرهنگ ادامه خواهد یافت.
انتشار «پاره های هنر» و «پاره های معماری» به هر شکل و در هر قالب رسانه ای، بدون مجوز کتبی انسان شناسی و فرهنگ و مترجم، پیگرد قانونی دارد.