نوجوانی، بر بال بحران؟

فلورانس موتو برگردان آریا نوری

گذار از جادوی کودکی ، رویارویی با تغییرات بدن ، رهسپاری به سوی دنیای بزرگسالان و . . . دنیای نوجوانی را زمان سر و کله زدن با اولین بحران های زندگی می دانند ، اما نباید یک مساله را به دست فراموشی سپرد ، نوجوانی زمان امکان پذیر شدن بسیاری از ناممکنات زندگی نیز هست . . .

میشل هولبک (Michel Houellebecq) در کتاب خود تحت عنوان گسترش زمینه ی مبارزه (Extension du domaine de la lutte ) که در سال ۱۹۹۴ منتشر شده نوجوانی را اینچنین به تصویر می کشد : ” انسان نوجوانی تقلیل یافته است. ” ضد قهرمان کتاب وی شخصی ۳۰ ساله بوده و کارمندی ساده در شرکتی انفورماتیک است که حقوق مناسبی هم دریافت می کند. ولی با وجود وضعیت مالی مناسبش ، وی موفقیتی در جلب توجه زنان به سوی خود کسب نمی کند. این مساله او را بر آن وا می دارد که از روی تعمد در دریای خاطرات نوجوانی اش غرق شود.

مارسل پروست (Marcel Proust ) در کتاب خود تحت عنوان ” در سایه ی شکوفایی دختران جوان ” (À l’ombre des jeunes filles en fleurs ) که در سال ۱۹۱۸ به رشته ی تحریر دراورده در خصوص دوران نوجوانی می نویسند : « نوجوانی تنها دورانی از زندگی است که آدمی از فراز آن می آموزد.» سایه ی تعلق خاطر پروست نسبت به دوران نوجوانی اش لحظه ای از این رمان رخت بر نبسته و سرتاسر رمان وی به مثابه روایتی از دوران نوجوانی در قالبی رمز آلود است. تعلق خاطر این دو نویسنده ی متعلق به دو دوران متفاوت نسبت به دوران نوجوانی در کتاب میشل فیز (Michel Fize) ، جامعه شناس، تحت عنوان خوشبختی دوران نوجوانی (bonheur d’être adolescent ) نیز مشاهده می شود. (۱)

فیز به هیچ عنوان نام کتاب خود را از روی تصادف انتخاب نکرده است. در بین تمامی ادوار زندگی ، بدون شک نوجوانی بیشترین نگرانی و اضطراب را از بر خود دارد ، این مساله را می توان به وضوح در کثرت کتاب هایی که در این زمینه به رشته ی تحیری درامده مشاهده کرد. آیا می توان نوجوانی را که عده ای برای توصیف آن از صفاتی چون دوران ” ناشی گری ” یا ” ناسپاسی ” یاد می کنند دوران طلایی زندگی دانست؟

ریشه شناسی لغت ” بحران ” در درک بهتر شرایط به ما یاری خواهد رساند. بحران ( Crise) از لغت یونانی Krisis می آید ، لغتی که در زبان یونانی به معنایی ” قضاوت ” است. در حالت کلی در مفهوم این لغت دو دوران ” قبل ” و ” بعد ” نهان شده است. در خصوص دوران نوجوانی قبل به کودکی و بعد به بزرگسالی بر می گردد ، بنابراین نوجوانی دوران گذار است ، حال توجه داشته باشید پرداخت به این مساله که آیا این گذار همراه با بحران است یا خیر بحثی جدا و بسیار مفصل است.

گذار از کودکی و پی گرفتن مسیر بزرگسالی ریشه در بلوغ جنسیتی ، میل ، گرایش ، انرژی بیش از اندازه و . . . دارد. اغلب روانشناسان تغییرات هورمونی بدن را دلیل اصلی پاره ای از رفتارهای نوجوانان می دانند. در اصل در همین دوران است که پیچیدگی های ذهنی و سوال های درونی به نوک قله می رسد : چرا بینی من اینقدر بزرگ است ؟ چرا پاهایم اینقدر چاق است؟ . . .

حالات روحی معمولی یا دورانی از حساسیت های بیش از حد؟

خاویر پومرو (Xavier Pommereau) ، روانشناس ، در کتاب خود با عنوان هیجانات افراطی در دوران نوجوانی (Ado à fleur de peau ) (2) عنوان می کند که تغییرات فیزیکی در دوران نوجوانی را می توان در وهله ی اول به صورت ” فاصله گرفتن از بدن خود ” ( امتناع از استحمام ) و در ادامه ” تلاش برای کنترل بدن خود ” ( خالکوبی، گوشواره ، مشکلات تغذیه و . . . ) تعریف کرد. فیز بر خلاف نظر سایرین ، در کتاب خود این مساله را مطرح می کند که به هیچ عنوان نباید اینگونه تصور کرد که تغییرات بدن در دورانی نوجوانی الزاما استرس و اضطراب را به نوجوان تحمیل می کند. پسران با رشد بدنشان و دختران با شکل گیری اولین اشکال زنانه در بدن خود خوشحال شده و اعتماد به نفسشان بالا می رود.

مشکلات و ناراحتی ها زمانی آغاز می شوند که دوران بلوغ به خوبی سپری نشده و نوجوان تغییرات مورد نظر را در بدن خود مشاهده نمی کند. به گفته ی جامعه شناسان ، زمانی که نوجوان مشاهده می کند که تغییرات فیزیکی در بدن هم سن و سالان وی رخ داده ولی در وی هنوز این اتفاق نیافتاده است مضطرب می شود.

فیز که نگاه بسیار خوشبینانه ای نسبت به دوران نوجوانی دارد این مساله را زیر سوال می برد که بسیاری از روانشناسان سعی می کنند تصویری غلط از نوجوانانی ارائه دهند که دوران بلوغ خود را سپری می کنند : « بیشتر کتاب هایی که در خصوص نوجوانی نگارده شده از چه چیزی با ما سخن می گویند؟ از پدران و مادرانی که فرزند نوجوان خود را برای مشاوره نزد روانشناس می برند. به همین ترتیب است که پاره ای از روانشناسان سعی می کنند به منظور بهره برداری و سواستفاده ، تصویری غلط از دوران نوجوانی ارائه دهند.» (۳)

فیز در ادامه می گوید که یک نوجوان شخصیتی کامل با حالات روحی متفاوت دارد که به طبع ممکن است مثل همه ی انسان ها گاهی احساس ناراحتی کرده و یا عواطف و احساسات گوناگون به وی هجوم آورد. کوچکترین دلیلی وجود ندارد که نوجوانی را دورانی لذت بخش و حتی منحصر به فرد ندانیم. برای مثال در نوجوانی است که ” دوستی ” ، ” عشق ” و پاره ای از احساسات به اوج خود می رسند.

در نهایت اگر همه ی این مسائل درست است پس به چه علت نوجوانان ( نه الزاما همه ی آن ها ) در پاره ای از مواقع دچار مشکلاتی قابل توجه می شوند؟ مارسل روفو (Marcel Rufo) در کتاب خود تحت عنوان هرج و مرج در زندگی (La Vie en désordre) (4) نوجوانی را دورانی معرفی می کند که فرد در آن از نظر احساسی به اوج حساسیت می رسد ، این مساله البته دلیلی نیست که این دوران از زندگی را بحرانی قلمداد کنیم. نوجوان در اصل در این دوران از زندگی ، خود را در برابر شرایطی می بیند که باید با دوران جادویی کودکی و توهماتی که نسبت به خود و دنیا دارد خداحافظی کند.

تمامی روانشناسانی که در خصوص دوران نوجوانی اقدام به نگارش کتاب کرده اند و به طبع عقاید گوناگونی دارند ، در یک مورد توافق نظر دارند : هر نوجوانی احتیاج مبرم به این دارد که وی را بشناسند ، به حرف هایش گوش دهند و در نهایت با اطرافیانش ارتباط برقرار کند تا بتواند از این برهه ی زمانی گذر کند.(۵) فیز در وهله ی اول بر این مساله تاکید دارد که والدین باید به صورت مستقیم با فرزند خود درباره ی مشکلاتش صحبت کنند و با کمک خود او دنبال راه حل باشند ولی اگر موفق به این کار نشدند لازم است به متخصص مراجعه کنند. فیلیپ ون میربیک (Philippe Van Meerbeeck) (6) ، روانکاو، در همین راستا به این مساله اشاره می کند که نوجوان نیاز به ابزاری دارد که با بهره گیری از آن ها بتواند در خصوص زندگیش و آنچه که بر وی تاثیر گذاشته و کنجکاویش را بر می انگیزد فکر کند. شاید حجم عظیم کتبی که نوجوانان را به عنوان مخاطب هدف قرار می دهند هم دلیلی باشد بر درستی این ادعا . . . .

(۱) Marie Cipriani-Crauste et Michel Fize, Le Bonheur d’être adolescent, Érès, 2005.
(۲) Xavier Pommereau, Ado à fleur de peau. Ce que révèle son apparence, Albin Michel, 2006.
(۳) Entretien avec Michel Fize, « Le plus bel âge de la vie », Les Grands Dossiers des Sciences Humaines, n° ۸, sept.-oct.-nov. 2007.
(۴) Marcel Rufo, La Vie en désordre. Voyage en adolescence, Anne Carrière, 2007.
(۵) Voir aussi Jacques Trémintin, « La crise d’adolescence, une fable ? », Lien social, n° ۸۱۴, ۲۶ octobre 2006.
(۶) Philippe Van Meerbeeck, Ainsi soit-il ! À l’école de l’adolescence, De Boeck, 2007.

منبع : مجله ی علوم انسانی فرانسه ، منتشر شده در تاریخ دهم آوریل سال ۲۰۰۸

دریافت متن اصلی در وبگاه مترجمان پیشرو : http://frenchtranslation.blogfa.com/post/321

ارتباط با مترجم : aria.nouri1370@gmail.com

http://pishrotranslation.ir