معرفی کتاب “کرد، ملت رنج‌ها، وضعیت جمعیت شناختی، اقتصادی و اجتماعی کردها در لبنان”
این کتاب در اصل پایاننامه کارشناسی ارشد صلاح عصام ابوشقرا است که آن را درسال ۱۹۹۹ در دانشکده ادبیات لبنان، در ۱۸۰ صفحه نگاشته است. دکتور عصام نعمان از وزرای لبنان، بر آن مقدمهای نوشته و جاسم محمد محمد علی آن را از انگلیسی به کردی برگرداندهاست. دکتر عصام نعمان، در مقدمه ضمن برجسته خواندن نوشتهی صلاح عصام، چنین بیان میدارد که این کتاب دربارهی دلایل عقبماندگی کردهای لبنان است. به زعم دکتور عصام نعمان، دلیل این عقبماندگی نمیتواند تنها اجتماعی باشد، بلکه مسائل سیاسی نیز در این وضعیت، نقش بازی میکنند، که خود منجر به مسائل اجتماعی میشوند. لذا راه حل آن را تنها در راه حلهای اجتماعی ندیده، بلکه به دنبال راه حلهای سیاسی نیز باید گشت. دکتر عصام نعمان، میگوید که نویسنده کتاب، دلیل اصلی مشکلات کردها در لبنان را، پایین بودن نرخ سواد میداند ( درصد بیسوادی ۳۹% است و درصد افراد دانشگاه رفته در میان این دسته از کردها ۱% است)، درحالیکه دکتر عصمان نعمان، دلیل ریشهایتر وضعیت اجتماعی نامناسب آنها را نداشتن شناسنامه کردهای مقیم در لبنان میداند، زیرا که بدون داشتن شناسنامه امکان تحصیلات ابتدایی و دبیرستان و نیز دانشگاهی ممکن نیست. نداشتن شناسنامهی لبنانی، جدا از عدم امکان تحصیل، سبب شده است که اقلیت کرد لبنان، قادر به شرکت در انتخابات، رای دادن و دیگر حقوق سیاسی و اجتماعی نیز نباشند. و البته این نیز به تنها کفایت نمیکند بلکه، لازم است که کردها در لبنان نقش فعالی در این کشور داشته و آن را کشور خود بدانند، زیرا اگر به چشم یک زندگی موقت، و یک سرزمین بیگانه آن را بنگرند، اعتماد لبنانیها را از دست داده و خود نیز پیشرفت نخواهندکرد. البته شواهدی از شهروند لبنانی دانستن خود، را در میان عدهای از کردها در سال ۱۹۹۴ میتوان مشاهدهکرد. آن هنگام که در سال ۱۹۹۴، به عدهای از کردها در لبنان، شناسنامهی لبنانی دادهشد، تعدادی از آنها نام خود را به عنوان سرباز نوشتند تا در جبهه از مرزهای لبنان دفاع کنند.
روش گردآوری داده در این نوشته، از طریق استفاده از چندین نوشته به صورت کتاب و مجله و روزنامه در مورد وضعیت کردها در لبنان، پرسشنامه با نمونهگیری اتفاقی، و نیز انجام مصاحبه با چندین فرد دارای اطلاعات از وضعیت کردها در لبنان، بودهاست. که البته منابع کتابخانهای علمی که ایشان جهت نگاشتن کتاب از آن استفادهکردهاند، همانطور که در بخش مقدمه اشاره میکنند، چه به زبان عربی و چه کردی، بسیار اندک است و در این میان تنها یک پایاننامه دوره کارشناسی ارشد علوم سیاسی قابل ذکر است و نیز کتاب “کردهای لبنان و سازماندهی سیاسی و اجتماعی آنها”، نگاشتهی احمد محمد احمد. حجم نمونه مورد مطالعه با استفاده از پرسشنامه، ۲۵۲ خانواده، یعنی ۱۶۶۸ نفر، در شهر بیروت پایتخت لبنان، بودهاست. این نمونهها از محلاتی که ساکنین آن کرد هستند، بصورت تصادفی انتخاب شدهاند. این تحقیق دارای شش فصل میباشد تحت عناوین: – فصل اول:کرد و کردستان. این فصل دربارهی جغرافیای کردستان، تاریخ انقلابها در میان کردها و نیز خودمختاری کردهای بخش شمالی عراق میباشد. فصل دوم: اصل کردهای لبنان، دربارهی منشا تاریخی کردهای لبنان است. فصل سوم به نام بررسی جمعیتشناختی، درباره جمعیت، دین، میزان تحصیلات انها است. فصل چهارم، به وضعیت اقتصادی پرداخته و درباره مشاغل آنها، فعالیتهای اقتصادی و نیز مشکل بیکاری است. فصل پنجم، وضعیت اجتماعی کردهای لبنان را بررسی کرده و درباره میزان ورود کردها در زندگی اجتماعی لبنان، فعالیتهای اجتماعی و سیاسی و روشنفکری و ورزشی مردم کرد در لبنان است. فصل آخر، به نام مهاجرت کردها از لبنان، به بحث درباره وضعیت زندگی خانوادههای کردی میپردازد که از لبنان به کشورهای دیگر مهاجرت کردهاند، وضعیت اقتصادی و اجتماعی، شیوهی مهاجرتشان و نیز همچنین میزان کمککردنشان به نزدیکانشان در لبنان و نیز میزان تحصیلات در میان این کردهای مهاجر است. در انتها کتاب به عنوان نتیجهگیری، به مشکلات و مسائل عمومی کردهای لبنان اشارهکرده و چندین پروژه را پیشنهاد میکند.
