برای شناخت موسیقی در یک بافت اجتماعی از دو اهرم دانش و روش شناخت استفاده میشود و دانش نظریه ها و فرضیه های متعدد را به کار میگیرد. در حالی که روش ، نحوه اثبات موضوع را شامل میشود. روش اثبات موضوع را متدولوژی یا روش شناسی میگویند.
موسیقی اصیل ایرانی، شامل دستگاهها، نغمه‌ها، و آوازها، از سالها پیش تا به امروز سینه به سینه در متن مردم ایران جریان داشته، و بخش اندکی از آنچه که دل‌نشین، ساده و قابل‌فهم تر بوده‌است امروزه از نیاکان هنرمندمان به ارث رسیده است، بخش بزرگی از آسیای میانه، افغانستان، پاکستان، جمهوری آذربایجان، ارمنستان و ترکیه در تعامل با این نوع موسیقی است و هرکدام به سهم خود تأثیراتی در شکل گیری موسیقی ایرانی داشته‌اند.
نوشته‌های مرتبط
«موسیقی کلاسیک ایرانی همچون درختی است که ریشه آن را سابقه کهن این موسیقی تشکیل می دهد. تنه اصلی این درخت، ردیف یا، به عبارت دقیق تر، مجموعه ردیف ها است. از این تنه هفت شاخه اصلی منشعب می شوند که هفت دستگاه موسیقی ایرانی را تشکیل می دهند.
به این ترتیب، درخت موسیقی ایرانی، با ریشه کهن آن و با تنه ردیف ، شاخه های اصلی، دستگاهها، شاخه های فرعی آواز ها ، و شاخه های نازک گوشه ها، شکل می گیرد. برگ ها و میوه های این درخت، قطعات موسیقی هستند که توسط موسیقی دادنان مختلف ساخته یا به صورت بداهه اجرا می شوند. این برگ ها و میوه ها از همان شیره ای تغذیه می کنند که در درون تنه و شاخه ها جریان دارد. به عبارت دیگر، ردیف دستگاه ها و آواز ها ، منبع تغذیه و سرچشمه اصلی قطعاتی است که توسط موسیقی دانان آفریده می شود.»
همانطور که گفته شد موسیقی سنتی در ایران در سالیان متمادی بصورت شفاهی و از طریق سینه به سینه آموزش داده می شده است، امری که موجب تقویت فن بداهه نوازی با توجه به شرایط زمان و مکان بوده و از سوی دیگر باعث تغییر و دگرگونی این هنر در درازنای تاریخ شده است.
از دوره مشروطه و با ورود موسیقی¬دان های غربی به ایران، موسیقی ایرانی شاهد تحولاتی در زمینه های مختلف از جمله: اجرای موسیقی، آموزش، ارکستراسیون و … بوده است که این تحولات باعث شده تا به زعم بسیاری از اساتید و پژوهشگران این حوزه، اساس موسیقی دستگاهی ایران دچار نوعی غرب زدگی و تقلید از الگوهای غربی گردد و بنظر می رسد حوزه آموزش بیشترین تاثیر در این زمینه را پذیرفته است.
کتاب “نگاهی به شیوه های آموزش موسیقی در ایران” تالیف ناصر آریایی نیا به بررسی موضوعات مربوط به تاریخچه موسیقی و آموزش آن در ایران پرداخته و چاپ نخست آن در اهواز، توسط انتشارات معتبر در سال ۱۳۹۵ منتشر گردیده است.
کتاب مذکور مشتمل بر سه فصل بشرح ذیل می باشد:
– در فصل نخست؛ به تعاریف موسیقی، موسیقی سنتی ایران و نگرش جامعه شناختی بر موسیقی و آموزش آن ، مفهوم سنت و تاریخ موسیقی ایران اشاره شده است.
– فصل دوم ؛ به نظام مدرن آموزش موسیقی، نظام استاد- شاگردی، معنویت در آموزش موسیقی، ردیف دستگاهی و تحولات معاصر در حوزه موسیقی ایران، تئوری های آموزش و … می پردازد.
فصل سوم؛ شامل یافته ها و راهکارها و الگوی پنج مرحله ای طراحی آموزش موسیقی می باشد.
از آنجایی که در زمینه آموزش موسیقی در ایران و نگرش تحلیلی اجتماعی به این موضوع، پژوهش های کاملی انجام نپذیرفته است، کتاب فوق الذکر می تواند پوشش دهنده خلا ناشی از فقدان منابع و همچنین زمینه ای برای تحقیقات تکمیلی بعدی باشد.
