تاریخچه ایلات و عشایر عرب خمسه فارس(۱۳۷۷)، سهام پور، هوشنگ، انتشارات کوشامهر شیراز، ۴۶۰ ص، عکس، نمودار، سند
برخی کتابها پر از مطلبند و نویسنده آنها را نه برای دریافت امتیاز بلکه به شوق عشق و علاقه به سرزمین اجدادی، هویت فرهنگی، سابقه ایلی و آشنایی نسل آینده با پیشینه هویت ایلی و عشایری خود نوشته است؛ از این رو کتاب علی رغم آنکه آکادمیک نیست اما مملو از اطلاعات، خاطرات و نقل قولهای مختلف است.
نوشته‌های مرتبط
«تاریخچه ایلات و عشایر عرب خمسه فارس» از جمله این کتابها است که نویسنده آن مرحوم هوشنگ سهامپور با عشق و علاقه به جامعه ایلی خود و با همت و توان وصف ناپذیری به این مهم دست یازیده و برای نسل آینده با بهجا گذاشتن این کتاب هویت ایلی و عشایری خود و ایلات عرب دیگر را ثبت نموده است.
در مقدمه کتاب نویسنده آورده است: « پوشیده نیست که جامعه عشایری از افراد خدمتگزار و صبور کشور عزیزمان میباشند که در طول سالهای پر نشیب و فراز تاریخ با تلاش خستگی ناپذیر خود از جهات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی پیوسته نقش اساسی خویش را به خوبی ایفا نموده و بدون توقع، حاصل مساعی خود را به هموطنان خویش تقدیم نموده اند.
عشایر فارس نیز در میدان خدمتگزاری چه از نظر مبارزات خونین با دشمنان خارجی و چه از نظر اعتراض به سیاستهای غیر عادلانه حکام و سلاطین جبارو ستمگر و چه از لحاظ تولیدات و دستبافتهها نشان افتخار بر جبین و شکنج زحمت بر چهره دارند. از آنجا که ایل عرب فارسنشین که در جمعبندی یکی از پنج ایل خمسه میباشد و دارای سوابق روشن و درخشان است و در خطه زرخیز شرق شیراز با رهنوردیها – کوهپیماییها با آشناییهای طبیعت- دست و پنجه نرم کردن با حیوانات وحشی در جنگلها با نان خشک ساختنها- بدون پزشک و مبارزه کردن با دردها، گذشته خویش را رقم زده و راه پرسنگلاخ و پر پیچ و خم زندگی را از صدر اسلام تاکنون پیموده است از اول در سیاهچادرهای زمستانه و تابستانه در سردسیر و گرمسیر به بار و کوچ پرداخته و با پرورش دام و بافتن فرشهای نفیس امرار معاش مینموده لیکن تحت تاثیر عوامل عدیده سال به سال از توش و توانش کاسته شده و در اطراف و اکناف استان فارس به حالت اسکان و نیمه سیار در آمدهان و فقط تعداد اندکی هنوز به ییلاق و قشلاق میپردازند؛ آن هم نه به صورت کوچندگی قدیم با اسب و شتر بلکه اکثراً به وسیله کامیون یک شبه از گرمسیر به سردسیر و بالعکس میرسند و نتیجه چنین آب و هوا عوض کردنها معلوم است که چه میباشد.
هدف این کتاب بر این پایه استوار است که اطلاعات و سوابق ایل عرب را ثبت نموده و به نسل آینده تحویل دهد تا فرزندان از نژاد و تبار خویش بیخبر نمانند و نامها و نشانها به باد فراموشی سپرده نشود»(ص،۲).
هوشنگ سهام پور با همین مقدمه کوتاه که نشان از همت والا و صدق گفتارش دارد مطالب کتاب خود را آغاز نموده و اثر مکتوبی از ایل خمسه فارس به یادگار گذاشته است.
کتاب در ۱۳ فصل تنظیم شده است. کتاب با یک مقدمه، پیشگفتار، اطلاعات کلی عشایر و شرح حال نگارنده آغاز شده است. فصل اول به چند سخنرانی از مقامات کشوری در دیدار با عشایر اختصاص دارد. فصل دوم نگاهی به فارس و شهرهای آن دارد. فصل سوم شرح ایلات خمسه و ایل اینانلو، بهارلو و باصری است. فصل چهارم به سوابق اجدادی ایلخانی، زنان ایل خمسه، حکومت در ایل عرب، و چند واقعه نگاری اختصاص یافته است. فصل پنجم اعراب شیبانی و طوایف مختلف آن شرح داده شده است. فصل ششم طوایف جباره و تیرههای مختلف آن و طوایف دیگری همچون سادات آمده است. فصل هفتم طوایف آربز همجوار، تاتی، جشنی، چهارراهی، شاه سون، قرایی و لشنی معرفی شده اند. فصل هشتم اختصاص به آموزش و پرورش عشایر دارد. فصل نهم خدمان جهاد سازندگی در ایلات شرح داده شده است. فصل دهم هنر و فرهنگ عشایر و برخی اشعار شعرای عشایر آورده شده است. فصل یازدهم به آداب و رسوم عشای اختصاص دارد. فصل دهم مربوط به تصاویر اسناد و مدارک یکصد سال قبل عشایر است. فصل سیزدهم نیز به سوابق و شجره نامهها و اسناد دیگری از عشایر و ایلات اختصاص دارد. ضمناً تصاویر کتاب به صورت سیاه و سفید مطالب کتاب را تکمیل مینمایند.
همانطور که گفته شد هر چند کتاب به صورت آکادمیک نوشته نشده است اما اطلاعات موجود در کتاب نشاندهنده تلاش مولف در ثبت و آفرینش یک اثر از ایلات و عشایر عرب فارس میباشد که بیتردید علاقهمندان به مطالعه ایلات و عشایر عرب فارس از مطالب آن بهره خواهند گرفت.
ایمیل نویسنده:۴۰۰hashemi@gmail.com
وبلاگ نویسنده: http://400hashemi.blogfa.com
