محیط زیست و جامعه

Cudworth،Erika ،۲۰۰۳ ،Environment and Society ، London،Routledge،۲۳۶ p.

کتاب «محیط زیست و جامعه» یکی دیگر از محموعه کتاب‌هایی است که انتشارات راتلج با هدف بررسی و شناخت محیط زیست در جهان کنونی منتشر ساخته است.
“محیط زیست وجامعه” به بررسی نظریات جامعه شناسی و تفسیر جامعه شناختی از پدیده‌های زیست محیطی می‌پردازد. کتاب در ابتدا به بررسی جایگاه طبیعت یا محیط‌زیست در میان نظریات گوناگون جامعه‌شناسی مطرح می‌پردازد که به عنوان‌ نظریه‌های زیست محیطی شناخته شده نیستند. این که چگونه جامعه‌شناسی در طول تاریخ خود تلاش کرده است خط مرز دقیقی میان مفهوم طبیعی و اجتماعی ترسیم کند و به همین دلیل برای مدت زمان طولانی محیط زیست در حوزه علوم طبیعی قرار گرفته‌است، در حالی که تمامی مفاهیم و فرایندهایی نظیر سیاست، اقتصاد، فرهنگ و سازمان های محیط زیست را سازمان می‌دهند و از آن تاثیر می‌پذیرند.
کتاب در فصل‌های بعدی مستقیما وارد مباحث زیست محیطی گوناگون می‌شود. نویسنده به بازخوانی نظریاتی می‌پردازد که مستقیما در ارتباط با چالش‌های زیست‌محیطی کنونی به وجود آمدند یا رویکردهایی زیست محیطی هستند که به عنوان جایگزین یا مکمل برای نظریاتی مانند فمنیسم و سوسیالیسم شکل گرفته‌ا‌ند تا در بستر عدالت زیستی بتوانند راهکارهایی برای از میان بردن نابرابری‌های جنسیتی و محرومیت‌ها به ویژه در کشورهای درحال‌توسعه ارائه کنند. نویسنده در فصل سوم ارتباط میان جنبش‌های زیست محیطی با جریان‌های سیاسی و پیوند دوگانه آن‌ها با قدرت را بررسی می‌کند. نویسنده در سایر فصول کتاب بحران‌های زیست‌محیطی نظیر پیامدهای صنعتی شدن و شهرسازی‌های گسترده و تشدید این بحران‌ها در فرایند جهانی شدن را مطرح میکند و در نهایت کتاب با بررسی مفاهیم مانند حقوق حیوانات به پایان می‌رسد.

فهرست مطالب
فصل اول: جامعه‌شناسی و محیط زیست.
مقدمه/ رویکردهای جامعه‌شناختی/ جامعه‌شناسی و محیط‌زیست/ توسعه جامعه‌شناسی محیط‌ زیست: چالش”ترس از طبیعت”/ طبقه‌بندی بزرگ: جامعه‌شناسی، علم و طبیعت، ساختگرایی اجتماعی/ واقع‌گرایی انتقادی/ هم- ساختگرایی(Co-constructionism)، آینده جامعه‌شناسی محیط زیست/ نتیجه‌گیری.
فصل دو: محیط ‌زیست و جامعه در جامعه سبز و نظریه سیاسی
مقدمه، رویکردهای نظری سبز/ بوم‌شناسی عمیق: یک جامعه انسان محور/ سلطه انسان بر طبیعت، مدرنیته، پست مدرنیته و بوم‌شناسی عمیق/ بوم‌شناسی اجتماعی: استثمار زیست‌ محیطی و سلطه اجتماعی، بوم- سوسیالیسم (eco_socialism): سرمایه‌داری و کالایی کردن طبیعت/ فمنیسم بومگرا: ارتباط میان جنسیت و طبیعت/ نتیجه‌گیری
فصل سه: مواجه مسائل زیست محیطی: جنبش‌های اجتماعی و کنش‌های سیاسی
مقدمه/ تفسیرهای نظری از جنبش‌های جدید اجتماعی/ حفظ محیط زیست به عنوان یک جنبش اجتماعی/ اصلاح جامعه: بازی سیاست و مصرف‌گرایی سبز/ سازمان‌های جنبش اجتماعی زیست محیطی و کنش مستقیم/ نتیجه‌گیری
فصل چهار: محیط زیست، مدرنیته و جامعه: صنعتی شدن و شهرسازی.
مقدمه/جامعه صنعتی: فراتر از طبیعت؟/ جهانی که ما از دست داده‌ایم: محیط زیست یا طبیعت دست نخورده/ شهرنشینی به عنوان راهی برای زندگی/ سبز شدن محیط زیست شهرها/ چالش حومه شهرها/ نتیجه گیری.
فصل پنجم: جهانی شدن، توسعه و تغییر زیست محیطی.
مقدمه/ توسعه، وابستگی و جهانی شدن/ فرایند جهانی شدن/ جهانی شدن مشکلات زیست محیطی/ نهادهای سیاسی جهانی و محیط زیست/ شرکت‌های فراملی و بیوتکنولوژی/ نتیجه‌گیری.
فصل شش: جامعه، فرهنگ و طبیعت – روابط انسان با حیوانات.
مقدمه/ تغییر تاریخی و راوابط انسان – حیوان/ نظریه‌پردازی معاصر روابط انسان- حیوان/ سیاست و حقوق حیوانات/ حیوانات به عنوان واحدهای تولید مواد غذایی/ حیوانات به عنوان همدم خانگی/ سرگرمی حیوانات/ نتیجه گیری.