کارولین مون پتی برگردان سعیده بوغیری
بیست سالی می شود که دوره گردی در مونترال بالا گرفته. این پدیده جنبه گوناگونی به خود گرفته و اعضای اجتماعات فرهنگی، زنان و اشخاص سالمند را شامل می شود. نیز بنجل فروشانی را در برمی گیرد که برای گذران زندگی خود، مجله “ایتینرر” – مسیر/راه – می فروشند. سرژ لارو پس از بیست سال این مجله کار را یکسره اداره می کند.
بیست سالی می شود که دوره گردی در مونترال بالا گرفته. این پدیده جنبه گوناگونی به خود گرفته و اعضای اجتماعات فرهنگی، زنان و اشخاص سالمند را شامل می شود. نیز بنجل فروشانی را در برمی گیرد که برای گذران زندگی خود، مجله “ایتینرر” – مسیر/راه – می فروشند. سرژ لارو { Serge Lareault } پس از بیست سال این مجله کار را یکسره اداره می کند. سرژ لارو تایید می کند بیست سال پیش، هنگامی که مجله ایتینرر را تاسیس کرد، از قابلیت های دوره گردان برای ایجاد یک مجله مطمئن نبود. در واقع او به سفارش گروه ایتینرر پاسخ می داد که به تازگی شکل گرفته بود تا از اهل خیابان حمایت کند. بااینهمه درحالیکه ماجراجویی، او را وسوسه کرده بود، از یک دوره گرد که روی دیوار خیابان ها نقاشی می کرد و در کوچه و پس کوچه ها می خوابید، خواست به عنوان طراح رایانه ای مشغول و از یک زن خیابانی خواست بخش تبلیغات را عهده دار شود.
به او گفتم: فروش، هرچه که نباشد، بالاخره این کلمه را تا اندازه ای می شناسی.
او که خود، روزنامه نگار بود، کار تعلیم دوره گردانی را بر عهده گرفت که دوست داشتند در مجله قلم بزنند.
به عنوان چاپ نخست، ۵۰۰۰ نسخه منتشر کردیم و فکر می کردیم ۳۰۰۰ نسخه آن به فروش می رسد. سرانجام ۱۵۰۰۰ نسخه به فروش رفت. در آن زمان، این مجله که دوره گردان کار نوشتن و توزیع آن را انجام می دادند، هر دوماه یکبار چاپ می شد. امروز که سرژ لارو مدیریت این مجله را تحویل می دهد، ایتینرر هر روز ۱۶۰۰۰ نسخه می فروشد، اما ماهی دوبار چاپ می شود. این مجله سه روزنامه نگار حرفه ای را به کار گرفته که کار تربیت هیات تحریریه و دوره گردان را انجام می دهند. یک سوم مجله ۴۸ صفحه ای فوق توسط دوره گردان نوشته شده و دوسوم دیگر آن را روزنامه نگاران حرفه ای می نویسند. ایتینرر ابتدا از تجربه مجله »استریت نیوز« نیویورک الهام می گرفت. لارو به خاطر می آورد در آن زمان، آنقدر گدا در نیویورک وجود داشت که شهروندان از آنها روگردان بودند. او خاطرنشان می کند استریت نیوز به مثابه راهکاری اقتصادی برای مشکلات آنان به شمار می رفت، اما{بعدها} آشکار شد راهکاری روانشناختی برای تنش های موجود نیز هست.
سرژ لارو هنگام ورود به مجله، چند گزینه را به افراد خیابانی که آنها را تعلیم می دهد، می آموزد: در روزنامه نگاری، عقیده خود را بیان کنند، به مبارزه بپردازند یا بی طرف باشند: آنان به من گفتند چیزی که می خواستند این بود که پیشداوریها را براندازند، پیشداوریهایی از این قبیل که دوره گردان به درد هیچ کاری نمی خورند یا دیوانه اند. به آنان گفتم اگر نشریه ای رادیکال ارائه بدهند دیگر نیازی به متقاعدکردن مردم نیست، چه آنان خود متقاعد خواهند شد. {به هر تقدیر} دست آنان به شهردار منطقه اوترمون {Outremont} {ناحیه ای در کبک} نخواهد رسید. نا
امروز خوانندگان ایتینرر اساسا اشخاصی از طبقه متوسط و برجسته مونترال هستند. بااینهمه بنجل فروشان به تازگی پیشنهاد سرژ لارو برای افزایش قیمت مجله به ۵ دلار را رد کرده اند تا افراد فقیرتر نیز همیشه بتوانند آن را خریداری کنند. در مونترال، هر بنجل فروش، هر نسخه سهم خود را به بهای یک و نیم دلار خریداری کرده و به بهای سه دلار می فروشد و مابه التفاوت را برای خود برمی دارد. این امر همینطور متضمن آنست که بنجل فروش، صبح پول کافی برای خرید نسخه های خود داشته باشد، گواینکه گروه ایتینرر وام های کوچکی نیز می دهد.
مسکن پیش از همه چیز
از نظر سرژ لارو، فروش ایتینرر با دادن جایگاهی اجتماعی، بازنمایی آغاز نوعی پایدارشدن شرایط برای اهالی خیابان است. اما به زعم او آنان اگر بخواهند این مسیر را ادامه بدهند بی تردید باید سرپناهی برای خود بیابند. »آنان بدون مسکن، نقطه ثابتی ندارند. پس از شش ماه دیگر قادر نخواهند بود مجله بفروشند. برای اعاده حیثیت باید سرپناهی داشته باشند.« در این راستا، رویکرد سرپناه پیش از هرچیز، بدیهی است. اما سرژ لارو دولت فدرال را سرزنش می کند که همه گروه های اجتماعی را رها کرده تا تنها بر این رویکرد متمرکز شود. زیرا زندگی در دنیای دوره گردان آسان نیست و سقوط در آن به کرات رخ می دهد. لارو در جریان فعالیت حرفه ای خود برای جستجوی دوره گردان به شیره کش خانه، زندان یا بیمارستان ها رفته است. او با اندوه از زنی یاد می کند که ۱۸ سال سرپا باقی ماند، سرپناه و پرستاری برای کودکانش یافت و باز در جهنم خیابانی سقوط کرد.
بااینهمه، ۲۰% بنجل فروش هایی که امروز ایتینرر می فروشند، از آغاز کار مجله حاضر بوده اند. اما اغلب آنان که قربانی یک زندگی پرتلاطم بوده اند، پیش از ۶۰ سالگی می میرند. سرژ لارو مردی مطرود همگان را به خاطر می آورد که با نام “ربکا” وارد شد، او نمی توانست هزینه جراحی تغییر جنسیت را بپردازد تا به یک زن تبدیل شود. سرانجام دوباره هویت “روبر” {Robert} را گرفت و چند سالی در برابر دفاتر شبکه تلویزیون تی وی آ، ایتینرر فروخت. او پیش از مرگ به دنبال سرطان، پذیرای ستارگانی چون پی یر برونو { Pierre Bruneau } یا کلود پواریه { Claude Poirier } بر سر بالین خود بود. سرژ لارو متاسف از اینکه روبر نتوانست مدت بیشتری خوشبخت باشد، می گوید «او در بستر مرگ خود به من گفت خوشبخت بوده.»
امروز سرژ لارو رئیس شبکه بین المللی مجله های خیابانی است. او در هیات تحریریه کتابی درباره تاریخ مجله های خیابانی و راهنمایی عملی برای شهرهایی کار می کند که دوست دارند یکی از این مجله ها را به راه بیندازند. در حال حاضر، براورد می شود ۱۲۰ مجله از این دست به ۱۹ زبان در ۴۰ کشور توزیع می شوند.
»هنوز شهرهای جالب زیادی هستند که می توانند یکی از این مجله ها داشته باشند و ندارند. در نیویورک دیگر از این دست مجله ها نیست. در تورنتو هم همین طور.« او می گوید در کبک، نوعی اصلاحات کمک های اجتماعی، خود را تحمیل می کند تا مانع آن شود که افراد فقیری که نمی توانند با چک کمک های اجتماعی، ابتدای برج را به انتهای آن برسانند، مجبور شوند برای نمونه به بزهکاری یا خودفروشی روی بیاورند. کمک های اجتماعی در حالت کنونی خود افراد مفروض را تشویق نمی کند در زندگی خطر تلاش برای شغلی جدید را به جان بخرند.
از سوی دیگر، بنجل فروش های ایتینرر هنگامی که در یک ماه بیش از ۲۰۰ دلار، از نسخه های این مجله را می فروشند، خواستار قطع چک کمک های اجتماعی خود می شوند. این امر سبب می شود اغلب آنها پس از کسب ۲۰۰ دلار سود، از کار دست بکشند. ۹۸% بنجل فروش های ایتینرر هرگز به بازار کار سنتی برنمی گردند.
سرژ لارو دوست دارد پس از نوشتن کتاب خود به الگوهای دیگر اقتصاد اجتماعی در کبک یا هرجای دیگری در دنیا روی بیاورد. او به ابتکاراتی برای نمونه بر پایه اصل بازیافت مواد استفاده شده فکر می کند، چراکه همه دوره گردان برای نوشتن یا بنجل فروشی ساخته نشده اند.
منبع: مجله لودووار، ۱۴ ژوئیه ۲۰۱۴
