غزه در بحران

بارات ،فرانک(۱۳۹۷)،مترجم ،محسن عسکری جهقی،تهران:نشرثالث

کتاب غزه در بحران  ، نوشته فرانک بارات است .بارات از فعالان صلح در خاورمیانه می باشد .کتاب مجموعه ای است  از مقالات و مصاحبه های نوام چامسکی و ایلان پایه ، که از منتقدان سیاست های آمریکا و اسرائیل،درخصوص ،بحران در غزه و روند صلح در خاورمیانه می باشند. ایلان پایه متولد(۱۹۵۴)مورخ و فعال اجتماعی اهل اسرائیل است او استاد دانشکدهٔ علوم اجتماعی و مطالعات بین‌الملل در دانشگاه اکستربریتانیاست و رئیس مرکز اروپایی مطالعات فلسطین همان دانشگاه می‌باشد. نوام چامسکی در ۷ دسامبر (۱۹۲۸) از پدر و مادری یهودی در فیلادلفیای آمریکا به دنیا آمد .چامسکی زبان‌شناس، فیلسوف ،آنارشیست و نظریه‌پرداز آمریکایی است.

کتاب در هشت فصل تنظیم شده است. فصل اول مصاحبه با چامسکی در سال ۲۰۰۷ میباشد.در این مصاحبه چامسکی وضعیت کنونی فلسطین را تحلیل میکند.  او تحلیل خود را از سال ۲۰۰۶ آغاز می کند؛زمانی که تلاشهای اسرائیل و آمریکا برای پیروزی حزب فتح با شکست روبرو شد و فلسطینیان در انتخابات ،به جای حزب فتح که منتخب آمریکا بود به حزب حماس رای دادند. این امر موجب عصبانیت اسرائیل وآمریکا شد .به اعتقاد چامسکی تنبیه مردم غزه به خاطر رای به حماس بود.از این رو  اسرائیل برای تنبیه آنان وبا حمایت بیدریغ آمریکا، دست به خشونت و قتل عام زد. اسرائیل و امریکا از حزب فتح برای نابودی حماس حمایت کردند اما در نهایت با شکست روبرو شدند.

فصل دوم راجع به پنج میراث به جا مانده از گذشته است که امروزه سیاست های آمریکا در خاورمیانه ازآن تزریق میشودالبته هر کدام از این وقایع در بستر خاص خود پرورش یافته اند،اما در یک تقاطع تاریخی بسیار مهم ،آنها با یکدیگر تلاقی کردند.جان میر شمیر به همراه استفن والت مقاله بسیار تامل برانگیزی را منتشر کردند.این دو در مورد کمیته ای صحبت کردند که لابی بسیار مهم اسرائیل در واشنگتن است و در شکل دهی سیاست های آمریکا در خاورمیانه به ویژه فلسطین نقس موثری دارد. نخست به میراث بلک استون _اسکوفیلد اشاره می کند ،در اوایل قرن نوزدهم مکتبی بود تحت عنوان «مکتب هزاره گرایی»که به عصر آخر الزمانی  وبازگشت یهودیان به سرزمین های مقدس ،اعتقاد داشتند از طرفی مسیحیان  امیدوار بودند مسیحیت آمریکایی و نه سنت های اسلامی چراغ راه ملت های جدید منطقه شود و تفسیری که این مسیحیان از اسلام ارائه میدادند تصویر نادرستی بود .رابطه ای  که بنیادگرایان مسیحی با دولت اسرائیل برقرار کردند منجر به اتحاد مستحکمی شد و سیاست های آمریکا را به طور کلی در خاورمیانه تحت تاثیر قرار داد.با ایجاد اسرائیل در سال( ۱۹۴۸)این اتحاد شکل بیرونی گرفت.بازگشت یهودیان به اسرائیل ،سرکوب اسلام و رشد روزافزون قدرت آمریکا بعنوان یک ابر قدرت در خاورمیانه ،سه رویکرد امروزی سیاست خارجی امریکا می باشد.میراث بعدی کینگ_کرین است ،این دو شخصیت برای تحقیق و اطمینان از خواست  واقعی اعراب برای استقلال و آزادی به جهان عرب اعزام شدند ودر مدت زمان کوتاهی که در آنجا بودند ،بسیار تحت تاثیر مردم آن منطقه قرار گرفتند.گزارش نهایی کینگ و کرین دولتمردان لندن و پاریس را حسابی به دردسر انداخت .آنها آن گزارش را بایگانی کردند و از ( ۱۹۱۲) به بعد طی ده ها توافقنامه محرمانه؛ اراضی شامات(فلسطین ،لبنان،سوریه،اردن)را بین خود تقسیم کردند،اعلامیه بالفور به اجرا درآمده بود  و به یهودیان اختیار می داد ، موطن خود را در سرزمین های فلسطین بنا کنند بعد از کینگ و کرین تعداد محدودی  از گروه عرب گرایان در وزارت امور خارجه آمریکا حضور داشتند .اما با تاسیس آیپک(کمیته امور عمومی اسرائیل و آمریکا)پایان کار عربگرایان آمریکایی رقم خوردو امروزه آنهاجایگاه بسیار فروافتاده ای دارند.میراثهای بعدی نیز”لاگاردیا کنن “،”میرات دو خواهر”، “موگنتاو و والتز” بودند، این وقایع تاریخی وجوه مشترکی داشتند؛ اهداف مشترک آنها ،دفاع از منافع اسرائیل در آمریکا ؛وبا حمایت «کمیته آیپک» ،خودداری از بازگشت آوارگان فلسطینی به میهنشان  بوده است.

فصل سوم مقاله ای است از ایلان پایه ، در مورد نسل کشی فلسطینیان در سال ۱۹۴۸ که  به طور گسترده انجام گرفت ،و نتیجه آن خشونت وجنگ ،آواره گی هفتصد هزار فلسطینی بود.این عملیات از سال ۱۹۴۷ آغاز شده بود  وتا سال ۱۹۵۰ ادامه یافت.انتقال مردمان فلسطین و پاکسازی قومی و نژادی به وضوح با افکار و اندیشه های صهیونیستی و نحوه عملکرد آن ها رابطه تنگاتنگی دارد ،بیتفاوتی جامعه جهانی شرایط لازم را برای تحقق آرمان های صهیونیست ها فراهم آورد.آدم ندانستن مردمان فلسطین ،نگرش بسیار مهمی بود . با این طرز فکر،  در خود اسرائیل نیز با سازو کارهای برنامه ریزی شده ،واقعیات و نسل کشی فلسظینیان را بدون هیچگونه مشکل اخلاقی ،در ذهن ساکنین نهادینه کردند.تا پایان دهه ۱۹۸۰ و در نتیجه شعله ورشدن موج انتفاضه ،این وضعیت کمی بهبود یافت و در رسانه های غربی به جنبه های انسانی مردم فلسطین توجه شد و حتی موضوع فلسطین به حوزه مطالعات خاورمیانه نیز وارد شد اما ،حادثه یازدهم سپتامبر، نقطه پایانی بود؛بر روند اقدامات در جهت حمایت از مردم فلسطین.

فصل بعدی تحت عنوان “این درندگان را یکجا نابود کنید “مقاله ای است ازنوام چامسکی در این مقالۀ  بسیار تکان دهنده به بررسی وحشیانه اسرائیل به نوار غزه که از دسامبر ۲۰۰۸ تا ژانویه ۲۰۰۹ به طول انجامید می پردازد.و در عین حال تحلیل جالبی از رابطه ایالات متحده آمریکا و اتحادیه اروپا با اسرائیل و نقش مقاومت مدنی و نظامی را در میان اعراب بررسی میکند.این حملات بر پایه تبلیغات و عملیات نظامی قرار داشت .ظاهرا عربهای فلسطین ، حکم همان یهودیان اروپایی پیش از آغاز جنگ جهانی دوم را داشتند . آمریکایی ها و اروپایی ها ،که هولوکاست مقابل چشمانشان روی داد و سکوت کردند  اجازه دادند سربازان اسرائیلی ،فلسطینیان بیگنا ه را قصابی کنند .در مقاله به حضور پر رنگ خاخام های  تند روی یهودی اشاره میکند که در جنبش شهرک سازی برای یهودیان و در میان نظامیان ارتش، نفوذ زیادی داشتند.سربازانی که در غزه جنگیده بودند را برای دیدار خدمت خاخام ها بردند و آنها به سربازان اطمینان دادند که در غزه مرتکب هیچ اشتباهی نشده اند و هر جنبده ای در غزه یک هدف نظامی مشروع بوده است .جالب آنکه برجسته ترین اندیشمندان آمریکایی مانند پروفسور  آلن در شویتز ،استاد حقوق دانشگاه هاروارد نیز عقایدی مشابه ،خاخام های یهودی داشته و در یک کلیپ ویدیویی در وب سایت بیت المقدس گفته است :«،کشتار وسیع فلسطینیان در مقایسه با تلفات اسرائیل بسیارمضحک است این نسبت باید به هزار فلسطینی در مقابل یک اسرائیلی برسد و شاید نسبت هزار به صفر معقول تر هم باشد»(۱۴۲)

ولی واقعا دلیل اصلی حمله به غزه چه بود؟این حمله دقیقا قبل از توافق میان سازمان حماس و فتح صورت گرفت حماس بعد از جنگ ۲۰۰۷ به تنهایی کنترل اداره نوار غزه را به عهده داشت  اتحاد فتح و حماس میتوانست قدم بسیار مهمی برای پیشبرد تلاشهای دیپلماتیک جهت حل و فصل این مناقشه باشد اما آغاز جنگ داخلی، که متعاقب آن حماس اداره نوار غزه را بعهده گرفت و سازمان فتح ،حماس را تنها گذاشت ،به کودتای نظامی حماس ،علیه فتح تعبیر شد.و نتیجه انتخابات در غزه باعث پیروزی حماس شد. آمریکا و اسرائیل تصمیم گرفتند مردم غزه را تنبیه کنند ودست  به اقدامات خشونت باری در غزه زدند.اسرائیل تلاش میکرد تا به رسانه های غربی بفهماند که در پی حملات موشکی حماس ،به غزه حمله کرده  است .ولی قضیه این نیست که اسرائیل صلح نمیخواهد،همه صلح را دوست دارند حتی هیتلر نیز صلح میخواست ،اما صلح با چه شرایطی ؛جنبش صهیونیستی تا آنجا که توانست مذاکرات سیاسی را به تعویق انداخت ،حتی اسرائیل در این راه و به منظور نابودی سازمان آزادیبخش فلسطین به حمایت از حماس نیز روی آورد تا تفرقه ایجاد کند و از شر پیشنهادهای صلح آمیز این سازمان خلاص شود.وقتی اسرائیل به شکل یک مهمان ناخوانده وارد سرزمینی شده بود علاقه ای به ایجاد صلح نداشت ؛میخواست تا جایی که امکان  دارد ؛ اراضی بیشتری را با خیال راحت اشغال کند. یکی از فرهیختگان اسرائیلی  به نام “اوری آونری “نوشته است:«پس از پیروزی نظامی اسرائیل بر مردم غزه ،آنچه در وجدان افکار عمومی جهان نقش میبندد تصویری از اسرائیل خواهد بود که آن را همچون هیولایی نشان میدهد که هر آن احتمال دارد؛ بدون آن که  به هیچ اصل اخلاقی پایبندباشد به جنایت جنگی دیگری دست یازد. این رویه در دراز مدت برایش عواقب وخیمی به همراه خواهد داشت و جایگاه اسرائیل را در جهان و دستیابی به صلح و آرامش به شدت تهدید میکند.(۱۷۸)

فصل پنجم مقاله ای است از ایلان پایه که معتقد است امروزه اندیشه تاسیس یک دولت واحد ،بسیار انتزاعی به نظر می رسد و در حوزه نظریه باقی مانده است .اما پیش از این رویکردی بسیار منسجم ،ملموس،راهبردی و قابل تامل بود. این مقاله قصد آن دارد که یادآوری کند اکنون زمان آن است که این رویکرد دگر بار به برنامه ای واقعی و منسجم و عملیاتی –سیاسی تبدیل گردد و  به راه افتادن جنبش عمومی و مردمی بتواند بخش هایی از جامعه اسرائیل و فلسطین را به تحرک وادارد.تا به همان راه حل تاسیس دولت واحد مصمم گردند .مبارزه برای تاسیس دولت واحد فلسطین بدون همکاری سازمان آزادیبخش فلسطین ،حماس و نمایندگان دولت خود گردان فلسطین و بدون توجه به شرایط گروه های یاد شده انجام پذیر نیست.

فصل ششم گفتگو با ایلان پایه و نوام چامسکی است .این گفتگو در چندین نوبت در سالهای ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۰ انجام شده است و در مورد موضوعات متنوعی گفتگو شده است؛ از جمله ،گشایش فضای انتقاد از اسرائیل در دانشگاههای آمریکا طی سالهای اخیر و شباهت اسراییل به نظام آپارتاید در افریقای جنوبی ،نقش آیپک در سیاست خارجی آمریکا

فصل هفتم مقاله ای است از ایلان پایه که پیشرفت تشکیل یک کشور واحد را برای ما تشریح میکند و قتل عام گسترده در غزه را برای خوانندگان به تصویر میکشد.شواهد و مدارک ارائه شده  از سوی سازمان های بین المللی ، رسانه ها و سازمان  های حقوق بشر،جامعه  جهانی را  واداشت ؛تا به این نتیجه برسند که جنایات انجام شده، بسیار فراتر از جنایات جنگی است و حتا آن را نسل کشی نامیدند.

فصل آخربا آخرین نظریات چامسکی درباره مذاکرات صلح به پایان می یابد.اصول اساسی توافقنامه صلح فلسطین و اسرائیل از سوی تمام کشورهای جهان از جمله کشورهای عربی پذیرفته شده است .وپیشنهاد صلحی در سال ۱۹۶۷ اولین بار از سوی کشورهای عربی به شورای سازمان ملل متحد تسلیم شد.اما اسرائیل از حضور در این نشست خودداری کرد.بعدها اسرائیل به طور رسمی از نوار غزه عقب نشینی کرد ولی هیچ گاه کنترل و سلطه خود را بر اراضی غزه از دست نداد ،غزه ای که به درستی از آن بعنوان بزرگترین زندان تاریخ یاد شده است.