بافت شهری نوشاتل در آغاز بر روی جاده ای شکل گرفت که در سمت جنوبی خار سنگلاخی آن پایین می رفت و پس از صدمتر راه در امتداد رود سیون در مسیر امروزی خیابان مولن و سپس خیابان شاوان قرار می گرفت. اما از آنجا که مسیر قلعه به شهر بارها دستخوش آتش سوزی شد، اکنون خیابان شاوان قدیمی ترین خیابان این شهر است. بعدها تا قرن نوزدهم نوشاتل با خانه های ویلایی اعیان نشین در حاشیه دریاچه، به سمت شرق و غرب گسترش یافت. در همان زمان، مرکز شهر در محل رسوبات رود سیون پیش رفت تا به انشعاب این رود رسید.
در قرن نوزدهم نوشاتل با ایجاد صنایع غذایی سوشار در آن، رو به صنعتی شدن گذاشت. ایجاد کارخانه گاز و کاشی در پایان همین قرن، سبب پیشرفت بیشتر شهر در این مسیر شد. آغاز قرن بیستم، با ایجاد محله های متراکم تر در پایین شهر همراه بود. پیدایش محله های متراکم شمال خط آهن، شاخص نیمه دوم این قرن در نوشاتل است. سرانجام در آغاز قرن حاضر، ناحیه جدید صنعتی دیگری در دره پویی گوده {Puits Godet} به این ترکیب افزوده شد. در همین سال ها به دنبال گشایش تونل اتوبانی زیر شهر، که جریان ترافیک جاده ای را به محور شرقی- غربی منتقل کرده و جابجایی با وسایل نقلیه عمومی و دوچرخه را در معابر مخصوص روان تر می کرد، ساخت چند بنای زیرساختی از جمله بیمارستان، فضای ورزشی، ساحل جدید در کنار دریاچه و نیز سالن تئاتر در آن آغاز شد.
نوشته‌های مرتبط
تا سال ۲۰۰۰ سرانه مساحت فضای مسکونی در نوشاتل حدود ۴۲ مترمربع بود. اما لازم به ذکر است، بخش اعظم مساحت آزاد این شهر قابل سکونت نیست، زیرا جزو جنگل های حفاظت شده است. از این رو تلاش عمده شورای شهر بر تراکم آرام نواحی مسکونی فعلی متمرکز است که این کار از طریق اصلاحات جاده ای و ساماندهی برخی نواحی پیرامونی صورت می گیرد. به این ترتیب، نواحی صنعتی نوشاتل مدرنیزه و آماده پذیرش اجتماعات جدید درونزاد و برونزاد شد. به دنبال آن، حمل و نقل عمومی نوشاتل نیز با ایجاد خطوط جدید و تغییر خطوط پیشین ریلی و اتوبوسی با این مدرن سازی، سازگار شد.
بر اساس آمار سال ۲۰۱۳، جمعیت نوشاتل بیش از ۳۳۵۰۰ نفر است که با این حساب، تراکم جمعیت آن به ۱۸۵۸.۶ نفر بر کیلومتر مربع می رسد. با آنکه میزان جمعیت بومی نوشاتل تقریبا ثابت است، جمعیت افراد بیگانه آن پیوسته در حال افزایش است. این میزان از ۶% سال ۱۹۵۰ تا سال ۱۹۹۰ به ۲۷.۸% رسید و در سال ۲۰۰۵ به ۲۳.۲% برگشت. نوشاتل از لحاظ جمعیتی، هفدهمین مجتمع شهری سوئیس است.
در مقیاس دینی، جامعه کاتولیک نوشاتل، با حدود ۴۰% جمعیت این شهر، مهم ترین اجتماع مذهبی آن به شمار می رود. پس از آن پروتستان ها با بیش از ۳۲% قرار دارند و رده سوم نیز از آن کسانی است که خود را بدون تعلق دینی خاص معرفی می کنند و ۱۹% جمعیت این شهر را در بر می گیرند. پس از آن مسلمانان با ۳.۲% قرار دارند و ۱۶.۶% باقیمانده را افراد متعلق به سایر اجتماعات مذهبی یا کسانی تشکیل می دهند که اولویت دینی خود را بیان نمی کنند.
نوشاتل در سال ۱۸۱۴ به همراه ژنو و واله به کنفدراسیون سوئیس پیوست و یک سال بعد، معاهده فدرال را امضا کرد، در عین حال، تا انقلاب نوشاتل در سال ۱۸۴۸ در تملک پادشاه پروس باقی ماند. با این وجود، وضعیت سیاسی محلی آن مانند اروپا بی ثبات بود و این بی ثباتی تا ده سالی پس از انقلاب نوشاتل که روز اول مارس این سال در قلعه نوشاتل و با شعار ایجاد جمهوری اتفاق افتاد، ادامه داشت. پس از میانجی گری اروپا، نوشاتل به صورت قطعی با عنوان جمهوری در کنفدراسیون باقی ماند.
تاریخچه اقتصادی نوشاتل با شکارچیان و کشاورزان عهد باستان آغاز می شود که رد آنان هنوز در تمام نواحی قصبه شمال دریاچه دیده می شود. نوشاتل در دوران شکوه امپراتوری روم احتمالا کارکرد مهمی نداشت و در میان دریاچه و تاکستان ها و باغ میوه محصور بود. هنوز یکی از آن مزارع قدیمی به نام فاوارژ در شرق این شهر وجود دارد. همین طور حکاکی های قرن هفدهمی در دیواره های ژورا، تصویر این باغ های میوه وتاکستان ها را نشان می دهد. افزون بر اینها چندین آسیاب در امتداد رود سیون و محله سی یر وجود داشت و پایه های آسیاب موجود در شمال کاخ پروسی این شهر هنوز به چشم می خورد. در واقع نوشاتل نوعی انحصار در تولید آرد داشت که دارای ارزش مالیاتی بود. اما در میان تمام صنایعی که در بالا به آنها اشاره شد، صنعت شکلات سازی سوشار که نیمه قرن نوزدهم در سی یر و به منظور بهره برداری از نیروی هیدرولیک ایجاد شد، از همه مهم تر بود.
صنعت چاپ در نیمه قرن شانزدهم در میان بحبوحه اصلاحات نوشاتل به این شهر رسید، زمانی که پی یر دوونگل {Pierre de Vingle} انجیل اولیوتان{Olivétan} نخستین کتاب مقدس پروتستان به زبان فرانسه را به چاپ رساند. سپس از آنجا که نوشاتل در قلمرو پروس قرار داشت و از سانسور موجود در فرانسه و سوئیس روماند در امان بود، این صنعت در آن رو به پیشرفت گذاشت. رویهمرفته، امروز نوشاتل دارای ۲۲۳۰ شرکت است که بیش از ۲۶۰۰۰ شغل ایجاد کرده اند. این شهر با وجود آنکه مرکز اقتصادی کانتون نوشاتل به شمار می رود، به دلیل تقسیم متعادل فعالیت ها بین چند شهر آن- شودوفون، بودری و لولوکل- خود وزن اقتصادی زیادی ندارد و تنها شودوفون دارای اهمیتی اقتصادی معادل نوشاتل است. نوشاتل به دلیل وجود صنعت ساعت سازی، مرکز ریزفناوری و صنعت فناوریهای پیشرفته نیز هست. این صنعت به لطف حکم بونی{Bonny} در نوشاتل پیشرفت کرد. بر اساس این حکم، در سال ۱۹۶۲ چندین ساعت ساز تصمیم گرفتند برای پیشرفت آینده ساعت سازی این شهر، برنامه ای مشترک تدارک ببینند و مرکز الکترونیک ساعت سازی نوشاتل را راه اندازی کردند. همین حکم بود که بعدها شرکت های پرشمار خارجی در زمینه فناوری های پیشرفته، پزشکی، ریزفناوری، فناوری های زیستی، ماشین آلات و تجهیزات و فناوری های اطلاعاتی را به این شهر جذب کرد.
اکنون نوشاتل یکی از شهرهای مسیر ساعت سازی است که از ژنو آغاز شده و از راه ژورای برن و کانتون ژورا به بازل می رسد. نیز یکی از شهرهای مسیر ریزفناوری ها که از برن به بزانسون فرانسه می رود و از سه شهر اصلی کانتون نوشاتل عبور می کند. در سال ۲۰۰۷ نرخ بیکاری در شهر نوشاتل به ۴.۲% می رسید که این نرخ، در کانتون معادل ۳.۶% و در تمام سوئیس ۲.۷% بود.
شهر نوشاتل توسط یک شورای عمومی{قانونگذار} با ۴۱ عضو و یک شورای شهر {اجرایی} با ۵ عضو اداره می شود که همگی هر چهار سال یکبار با سیستم تناسبی انتخاب می شوند. شورای عمومی مسئول تصویب بودجه و حساب ها و نیز تصویب اعتبارات پیشنهادی شورای شهر است. رئیس شورای شهر توسط همین شورا برای مدت یک سال انتخاب می شود. نوشاتل شهردار ندارد و شورای شهر، مسئول انتخاب یک صدراعظم نیز هست.
از سال ۱۹۹۲ به منظور ایجاد گفتمانی سازنده بین جوانان و مقامات شهر، نهادهایی به نام مجلس جوانان و شورای جوانان در نوشاتل ایجاد شده است. مجلس جوانان از جوانان بین ۱۶ تا ۲۵ سال که نمایندگان مدارس این حوزه شهری هستند، انجمن های گوناگون، باشگاه های ورزشی و نیز بخش های جوانان احزاب مختلف سیاسی تشکیل می شود. شورای جوانان با آن متفاوت است، زیرا تنها از نوجوانان ۱۲ تا ۱۵ سال تشکیل می شود. مجلس کانتونی نوشاتل که به نام مجلس اصلی خوانده می شود، مقام قانونگذار این کانتون است و از میان ۱۱۵ کرسی آن، نوشاتل با ۳۵ کرسی، بیشترین نماینده را به خود اختصاص داده است. همین طور از سال ۱۸۴۸ تاکنون چهار مشاور فدرال که همگی از خانواده های رادیکال نوشاتل نشات می گرفتند، از این شهر برخاسته اند: اوژن بورل، لویی پری یه، ماکس پتی پی یر و دیدیه بورک هالتر.
در اشل فرهنگی، قدیمی ترین ساختمان های شهر با سنت پروتستان خود مشخص می شوند و بسیار تیره اند. نوشاتل انبوهی از ساختمان های قرن نوزدهمی در خود دارد که این امر مرهون ثروت شهر در دوران سیطره پروس بر آن است. چشمه های شهر نیز به همین دوره برمی گردند و مردم پیش از کشیدن آب جاری در آن، از آنها استفاده می کردند. در نوشاتل مجسمه زیادی وجود ندارد چرا که سنت محلی برای نشان دادن موفقیت شخصی، ارزش چندانی قائل نمی شود. در عوض، آنچه بیشتر یافت می شود، تندیس های انتزاعی هنرمندان متاخرتر این شهر است. دو هتل پنج ستاره کمان ژورایی نوشاتل عبارتند از هتل بوریواژ و هتل پالافیت.
از بناهای چشمگیر نوشاتل می توان به موارد زیر اشاره کرد: کلیسای کولژیال که شاهد اصلاحات ۱۵۳۰ این شهر بود؛ کاخ نوشاتل که امروز محل شورای دولت است؛ برج زندان که بیش از هزارسال از ساخت آن می گذرد؛ هتل شهر نوشاتل که محل بیمارستان سابق آن است؛ ساختمان های خدمات صنعتی؛ کولژ لاتین که حاصل سیلاب های رود سیون است و امروز محل کتابخانه عمومی نوشاتل – و نخستین کتابخانه عمومی سوئیس- و موزه تاریخ طبیعی آن است؛ برج نو؛ صومعه مالادیر؛ خانه های ویلایی فراوان از جمله عمارت گراند روشِت، پتیت روشت، پیرو، پورتالس؛ موزه هنر و تاریخ؛ موزه مردم نگاری نوشاتل؛ مرکز دورنمات نوشاتل مخصوص ادبیات و هنرهای بصری؛ لاتنیوم {پارک و موزه باستان شناسی نوشاتل}؛ کتابخانه عمومی و دانشگاهی.
از مراکز فرهنگی نوشاتل نیز می توان موارد زیر را نام برد: تئاتر پاساژ، خانه کنسرت، تئاتر پومیه، خانه شوک که سالن کنسرت و واریته های مختلف است. از جمله مراسم فرهنگی شهر عبارتند از: جشن برداشت محصول در ماه سپتامبر که تا ۳۲۰هزارنفر را در یک آخر هفته در این شهر گردهم می آورد، فستیوال نوازندگان خیابانی، فستیوال سالانه موسیقی در هوای آزاد، فستیوال بین المللی فیلم تخیلی نوشاتل، فستیوال موزیک الکترونیک، فستیوال بین المللی گروه های کر، فستیوال موسیقی راک، فستیوال پزشکان دنیا، موسیقی راک و الکترونیک، فستیوال فیلم های با مضامین دینی، فستیوال فیلم کوتاه.
کانتون نوشاتل یک کانتون دانشگاهی است. از این رو دارای یک دانشگاه و نیز شعبه های پرشمار تحصیلات عالی و مراکز تحقیقاتی است که همگی زیست بومی را تشکیل می دهند که یکی از آنها دانشگاه شهر نوشاتل است. این دانشگاه امروز پنج دانشکده دارد: ادبیات و علوم انسانی، علوم، حقوق، علوم اقتصادی و الهیات. سایر مدارس عالی نوشاتل عبارتند از: دانشسرای تخصصی سوئیس غربی، دانشسرای کمان برن ژورا نوشاتل {بژونو،BeJuNe} در شاخه های مدیریت و بهداشت و دانشسرای کانتون نوشاتل. مرکز پژوهشی مهم نوشاتل نیز مرکز الکترونیک و ریزفناوری سوییس {CSEM} است که از ترکیب چند مرکز کوچکتر پدید آمده و هدف آن حمایت از طرح های پژوهشی در قالب همکاری با شرکت ها یا به صورت مستقیم است.
از شخصیت هایی که به نحوی به نوشاتل مربوط می شوند، می توان از افراد زیر نام برد: ژان فردریک پِررِگو، بانکدار و همکار موسس بانک فرانسه؛ فردریک الکساندر دو شامبریه، موسس آکادمی نوشاتل؛ آلیس دوشامبریه، شاعر سوئیسی؛ لویی آگاسیز، طبیعت شناس آمریکایی سوئیسی و یکی از موسسان آکادمی علوم ایالات متحده؛ لویی فاور، طبیعت شناس و تاریخ نگار؛ فیلیپ سوشار؛ دنی دوروژمون، نویسنده و فیلسوف سوئیسی؛ ژان پیاژه؛ آندره رامسه یه، تندیس تراش؛ فریدریش دورنمات؛ آگوتا کریستوف، نویسنده مجار؛ آن- لیز گروبتی، نویسنده سوئیسی؛ کولن تیبر، نمایشنامه نویس و رمان نویس.
نوشاتل با شهرهای آراو {سوئیس}، بزانسون {فرانسه} و سانسه پولکرو {ایتالیا} خواهرخوانده است.
