سرمایه داری در پایان هزاره، یک بررسی تاریخی؛ مجموعه مقالات ؛ مترجم: خلیل رستمخانی؛ نشر دیگر، ۲۷۲ صفحه
بحرانهای ادواری در ذات و طبیعتِ سرمایهداری است و با ادغام هرچه بیشتر سرمایهداری در سطح جهانی و نیز در وضع مسلط بودن سرمایه مالی، این بحرانها سریعتر از گذشته از کشوری به کشور دیگر و از منطقهای به منطقهی دیگر سرایت میکنند. اما پیشبینی آیندهی یکیکِ بحرانها در توانِ افراد نیست. «سرمایهداری در پایان هزاره » برآمده از مجموعه مقالههایی است که به منظور بررسی وضع سرمایهداری جهانی در پایان هزاره دوم میلادی تهیه شدهاند. این مقالات در تابستان ۱۹۹۹ با همین عنوان در قالب شماره سوم از دوره پنجاه و یکم ماهنامه مانتلی ریویو منتشر شدهاست. ناشر و مترجم این مجموعه درباره تاخیر ترجمه و انتشار این اثر نیز سخنها گفتهاند که خواندنی هستند؛ اما برای جبران آن نیز آوردهاند: با وجود این، برای جبران تاخیر، در حد امکان کوشیدهام با ارائه این پیشدرآمد گزارش گونه، یک تصویر کلّی از وضع اقتصادی جهان در زمان حاضر به دست بدهم.
نوشته‌های مرتبط
آثار و مقالات کتاب عموما موضعی انتقادی نسبت به اقتصاد سرمایهداری جهانی را در خود دارند و آن را به نوعی در حال فروپاشی میدانند لذا همانطور که در برخی مقالات نیز عنوان شدهاست، محور مطالعات مارکسیستی است؛ از طرف دیگر روش مسلط بر مقالات نیز تاریخی و محدود به دولت– ملتها شکل گرفتهاست؛ و در آخرین بخش میآورد: نطریه مارکس ما را به تاریخی فکر کردن فرا میخواند…. لذا لحظهی حاضرِ ما لحظهای تاریخی است که حاصل آن به میزان زیادی به مبارزه به خاطر قواعد پایهای بستگی دارد که جامعه بر مبنای آنها خود را بازتولید میکند؛ ص۲۵۸. بر مبنای همین نگاه است که مقالات با بیان شواهدی تاریخی بحرانها و مسائل گذشته، اوضاع امروز تاریخی را شرح میدهند. همچنین در دفاع از بررسیهای محدود به دولت-ملتها می نویسد: تاریخاً دولت- ملت یک موجودیت محدود و تعریف شده و در یک منطقه – ابزار مرکزی سازماندهیِ قدرتِ سرمایه است.
برای نمونه، مقاله سرمایهداری اروپای امروز: ما بین یورو و راه سوم که بر اساس بینشهای فوق نوشته شدهاست با این جمله آغاز میشود: عصر طلائی رشد اقتصادی اروپای غربی در اواخر دهه ۱۹۷۰، به صراحت پایان یافته است. و در همین مقاله میآورد: در ۱۹۷۰ به رغم وجود بازار مشترک، به رونق پس از جنگ خاتمه داد و سرمایهداری اروپایی را فلج کرد. میانگین رشد تولید ناخالص داخلی پس از سال ۱۹۷۴ در کشورهای پیشرفته سرمایهداری به نصف تقلیل پیدا کرد. و نمونه میآورد: واکنشها به سیر نزولی بسیار متفاوت بود. به عنوان مثال آلمان سلطه سنتگرایی پولی بوندس بانک بود که مارک آلمان را قوی نگه داشت…. سوئد کاهش ارزش پول و سیاستهای رقابتی تقویت مالیات و بازار کار را تا دهه ۱۹۸۰ اتخاذ کرد، تا رشد مبتنی بر صادرات و بیکاری کم را حفظ کند. و یا در مقدمه بررسی آمریکای لاتین میخوانیم: در دهه اخیر توسعه سرمایهداری در آمریکای لاتین شاهد یک دوره بیسابقه شکوفایی برای بانکها و شرکتهای چند ملیتی آمریکا و نیز قدرت سیاسی بودهاست که واشنگتن بدون رویارویی با هر چالشی اعمال کردهاست.
لازم به یادآوری است موارد بالا تنها به عنوان بیان تصویری کلی از مقالات درج شده در کتاب است و بیشتر جنبه معرفی آثار را دربر دارد و نه نوعی نگاه جانبدارانه و یا نگاهی دیگر.
فهرست کتاب:
• خانوادههای ناراضی: سرمایه داری جهانی در دنیایی از دولت-ملت/ الن میکسینز وود
• آفریقای جنوب صحرا در سرمایهداری جهانی/ جان اس سل، کالین لیز
• آمریکای لاتین در پایان هزاره/ جیمز پتراس، هنری ولتمیر
• سرمایهداری در آسیا در پایان هزاره/ پرابهات پاتنیک
• پایان نظام پسا جنگ ژاپن/ ویلیام ک.تب
• سرمایهداری روسیه امروزی/ استانیسلاو منشیکف
• سرمایهداری اروپای امروز: ما بین یورو و راه سوم / گرگ البو، الن زوگ
• رونق استقراض و مصرف: اقتصاد امریکا در ۱۹۹۹/ داگ هنوود
• زمان حاضر به عنوان تاریخ: افکاری درباره سرمایهداری در هزاره/ دیوید مکنلی
Bamdad.lajevardi@gmail.com
