زندگی آسوده: اسطوره، مردانگی و مدرنیته

معرفی کتاب «زندگی آزاد (آسوده): اسطوره، مردانگی و مدرنیته»

مشخصات کتاب‌شناختی: تونی بلک شاو، زندگی اوقات فراغت: اسطوره، مردانگی و مدرنیته ،۲۰۰۳، انتشارات راتلیج، چاپ اول، ۱۷۷ صفحه

Tony Blackshaw, Leisure Life: Myth, Masculinity and Modernity, 2003, Routledge, First Publish. 177 pages

فهرست

مقدمه ای درباره زندگی آزاد پسربچه ها

بررسی برخی از سؤالات رویکرد روش شناختی

آغاز خوشامدگویی به انسان قوی هیکل

مدیریت «ما» و «آنها»: مدیریت سبک زندگی سایر پسربچه ها

صمییمت فردی، باهم بودن» سبک زندگی اجتماع پسربچه ها

اسطوره شناسی در کنار هم بودن: معمولی و خارق العاده بودن دنیای آزاد

تبریک می گویم که بعد از این همه سال هنوز با هم هستیم: در کنار هم بودن

آیا اوقات فراغت واقعی به معنی رهایی از زندگی های از هم گسیخته است؟

کتاب حاضر در مورد پیامدهای زندگی در جامعه فردی شده است. موضوعی که زمینه را برای بررسی این گرفتاری (زندگی در جامعه فردی شده) فراهم می کند، اوقات فراغت و به ویژه، نقش برجسته ​​اوقات فراغت در زندگی مردان طبقه کارگر است. نویسنده در این کتاب به شیوه زندگی متمایز اوقات فراغت و احساس تعلق در ارتباط با گروه خاصی از افراد طبقه کارگر پرداخته و آن را جهان زندگی آزاد «پسربچه ها[۱]» نامگذاری کرده است. بلک شاو در این کتاب مطرح کرده است که نقش سه عامل اسطوره، مردانگی و مدرنیته در جهان آزاد بسیار نمایان و برجسته است. در بررسی این سه موضوع، نویسنده به این موضوع که «پسربچه ها» تا چه اندازه به طور جمعی در پی حفظ شیوه های زندگی و برداشت های موجود از هویت خود و اجتماعی که در آن زندگی می کنند هستند، می پردازد و این امر نشان می دهد که اوقات فراغت «پسربچه ها» بسیار مهم است، زیرا زمان و مکان لازم را برای ساختن و بیان حس تعلق و قطعیت آماده می کند. نویسنده، در این کتاب توجهش را بر شبکه اجتماعی گروهی از مردان طبقه کارگری متمرکز کرده است که خود با آنها بزرگ شده­ است. بلک شاو در هنگام تحقیق برای کتابش، متوجه شد که آنچه در حال بررسی ­اش بوده زیست­ جهان آزادی بود که با برخی از دوستان و آشنایان همیشگی ­اش سهیم بوده و با آنها اشتراکات بسیار زیادی داشته است. این همچنین به این معنی است که این مطالعه و تحقیق درباره زیست جهان آزاد آنها، زیست­ جهان آزاد من، زیست جهان آزاد ما خواهد بود. از اینرو، استدلال می کند که زیست­ جهان آزاد با تعامل متقابل بین او و بقیه «پسربچه­ ها» مشخص شده که آنها را از طریق دانش مشترک شان بهم ربط داده است. در ادامه می نویسد، گفتمان زیست­ جهان آزاد واژگان خاص خودش را دارد و ما، «پسربچه­ ها» را از طریق گفتمان متقابل درک می ­کنیم. زمانی­ که ما با هم هستیم، گفتگوها از سوژه به ابژه و از سمتی به سمت دیگر تغییر می کند. ما می ­توانیم جملات یکدیگر را به پایان برسانیم، و به­ طور چشمگیری ارتباط داشته باشیم بدون این­ که صحبت کنیم. علاوه بر وابستگی واقعی و روح همدلی که بین هرکدام از ما وجود دارد، ما نیز ژست­ هایی را به کار می گیریم که فقط برای خودمان شناخته شده هستند. تا زمانی­ که ما وقتمان برای خودمان است، یکی هستیم. من «پسربچه­ ها» را می­ شناسم و آنها مرا، بنابراین رابطه بین شناسا و شناخته (ابژه و سوژه) در فرایند تحقیق رابطه ای دقیق است.

این کتاب، قوم نگاری، تاریخ اجتماعی، تاریخ شخصی و خود زندگی نامه نگاری را با هم جمع می کند تا نشان دهد که شکل خاصی از رفتار مردانه طبقه کارگر راه اصلی بیان هنجارها و ارزش های گفتمان دنیای زندگی است که نوعی امنیت هستی شناختی را برای مقاومت در برابر اقدامات فرهنگی و مادی تغییر جنسیت اخیر فراهم می کند. استدلال اصلی که در طول کتاب به عنوان یک موضوع در نظر گرفته شده این است که اوقات فراغت برای «پسربچه ها» مهم است، زیرا شرایطی را فراهم می کند که با استفاده از آنها می توانند تحولات مدرنیته سیّال[۲] معاصر را، جایی که دیگر از لحاظ اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی برای افراد متعلق به طبقه کارگر «سنتی» مناسب نیست، به چالش کشیده و تضعیف کنند.

امروزه ما در دنیایی زندگی می کنیم که به ویژه، افراد طبقه کارگر مجبور شده اند درباره برداشت های خود از مردانگی به عنوان پدیده هایی با ساختار اجتماعی دوباره بحث و تبادل نظر کنند. با این حال، بحث کتاب حاضر این است که، برخلاف واسازی شکل خاصی از مردانگی هژمونیک، هنگامی که هر یک از مردان در این مطالعه، اوقات فراغت خود را با «پسربچه های» مدنظر نویسنده می گذراند، زندگی محکم و دقیق به نظر می رسد. با توجه به این مسأله که هرکدام از «پسربچه ها» گرایش به انحراف، فرار، هیجان، همراه با احساس عشق، رفاقت و زندگی اجتماعی بدون تعهد به دیگران دارند، نویسنده نشان داده است که آنها به خوبی از فراز و نشیب ها و تغییر و تحولات جهان آزاد برخوردار هستند. با این حال نتایج بدست آمده از این تحلیل ها بسیار گسترده هستند. زیرا استدلال می شود که پدیده اوقات فراغت نه تنها برای افرادی که درگیر آن هستند بلکه برای درک یکی از نقش های اصلی اوقات فراغت در مدرنیته سیّال از اهمیت مرکزی برخوردار است.

هدف اصلی نویسنده ارائه شرح دقیقی از جهان آزاد است همان طوری که توانسته است رابطه آن را با واقع گرایی جادویی به خوبی نشان دهد. بلک شاو می گوید من می خواستم کتابی بنویسم که خواننده را قادر سازد «پسربچه های» شهر لیدز را به عنوان معمایی زنده و در حال نفس کشیدن تماشا کنند: شهری که پسربچه های آن از یک طرف فردی شده، مضطرب، سرکوبگر، خشن، تهاجمی هستند، اما از طرف دیگر گروهی متحد و یکپارچه هستند که زندگی شان توأم با باهم بودن و برای هم بودن است و این نوع سبک زندگی برایشان خوشایند است و با یکدیگر با مهربانی و دلسوزانه رفتار می کنند.

این کتاب در حوزه جامعه شناسی، هرمنوتیک، مردم شناسی و مطالعات فرهنگی قرار دارد و یکی از اصلی ترین چالش های آن ترسیم تصویری از اوقات فراغت، اجتماع، شکل گیری هویت اجتماعی و خوداندیشی است که به ما امکان می دهد فراتر از دستورالعمل هایی ادامه دهیم که در مطالعات اوقات فراغت به مدرن و پست مدرن دسته بندی شده اند. این کتاب همچنین نشان می دهد که چشم پوشی از مفاهیمی چون طبقه اجتماعی، اجتماع و همگونی، فردگرایی و ناهمگونی در ادبیات مطالعات اوقات فراغت کاری بسیار عجولانه، ساده انگارانه بوده و خوانندگان را به استفاده از شیوه های مادی و گفتمانی همان طوری که در طول زندگی و در زندگی روزمره تجربه شده است، دعوت می کند. نویسنده در این کتاب استدلال می کند که تصویر «پسربچه ها» باید به عنوان یک شخصیت در یک طرح، که بخشی از داستان گسترده تر مدرنیته است، درک شود. مفهوم «پسربچه» و گفتمان دنیای اوقات فراغت از این رو اهمیت خاصی برای شرح و بسط یکی از اهداف اصلی کتاب یعنی بحث مداوم در مورد چگونگی تفکر و درک مدرنیته و پست مدرنیته دارد. این کتاب نشان می دهد که دوگانگی اوقات فراغت مدرن و اوقات فراغت پست مدرن، یک دوگانگی جنجالی است و برای اینکه در مطالعات اوقات فراغت قابل مشاهده باشد، باید از آن استفاده کرد که نمونه ای از یک رویکرد جایگزین برای توضیح اوقات فراغت معاصر است.

اگر پل ویلیس[۳] در کتاب Learning to Labour (۱۹۷۷) نشان داد که چگونه نظریه اجتماعی آنتونی گیدنز[۴] را می توان برای فرهنگ ضد مدرسه به کار برد، این کتاب نیز به طرز جسورانه تری نشان می دهد که چگونه می توان جامعه شناسی زیگمونت باومن[۵] به شیوه ای خاص، دقیق و به روز شده  در مورد اوقات فراغت مورد استفاده قرار داد. بدین ترتیب این کتاب ترکیبی است از تحقیقی مردم شناختی با تفسیر دقیقی درباره کار باومن با برخی از بینش های استثنایی برای نشان دادن ارتباط جامعه شناسی باومن با مسأله اوقات فراغت و فرهنگ عامه امروز با بسط نظریه پردازی اجتماعی به موضوعاتی که در نقل قول تجربه اوقات فراغت وجود دارد.

باومن از نخستین جامعه شناسان بزرگ بود که به طور گسترده و قاطعانه در مورد پست مدرنیته نوشته است و با وجود اینکه شخصیتی بی نظیر در توصیف و نظریه پردازی پست مدرنیته بود اما در نوشته های اخیرش تاحدودی سکوت (تردید، کم گویی) در این ارتباط دیده شده است. باومن در آثاری که در سال های ۲۰۰۰ و ۲۰۰۲ به بعد نوشته است اصطلاحات «مدرنیته جامد[۶]» و «مدرنیته سیّال» را در برابر اصطلاحات «مدرنیته» و «پست مدرنتیه» به کار برده است. با این حال، باید تاکید کرد که این تغییر صرفاً متمرکز بر تغییری ماهرانه در آثار باومن بوده است. در واقع، ایده های آزادی و برابری مثل همیشه ساختار اساسی پروژه انتقادی وی را تشکیل می دهد و با توجه به گسترش تحمل ناپذیر گفتمان ها در مورد ایده پست مدرن در سال های اخیر این تغییر از مدرنیته به مدرنتیه جامد و پست مدرنیته به مدرنیته سیّال برای ما تعجب آور نیست. با توجه به این که ممکن است نظر باومن در این مورد همیشه روشن باشد، اما عقیده وی هرگز این نبود که شرایط جدیدی از پست مدرنیته وجود داشته باشد، همان طوری که در بیست سال گذشته یا بیش از آن آشکارا روشن شده است که جامعه شناسی برای تفکر و درک مدرنیته به توسعه و پیشرفت اساسی نیاز دارد و این خود باومن است که برخی از چالش برانگیزترین ایده های پیرامون این گفتمان انتقادی نوظهور را شکل داده است. یکی از اهداف اصلی این کتاب، توضیح، تفسیر و بکارگیری مسئله ساز جهان آزاد بر اساس طیف گسترده ای از مباحث انتقادی است که باومن آغاز کرده است. با این وجود به جای ترسیم تمرکز صریح بر «پست مدرن» در رابطه با نوشته های باومن در دهه ۱۹۹۰، این کتاب بیشتر به گفتمان مرتبط با دیدگاه «سیّال» فعلی او از مدرنیته می پردازد، که به نویسنده اجازه می دهد تا تغییرات بهتری را از پیوستگی های مرتبط با دنیای زندگی آزاد «پسربچه ها» و در عین حال غلبه بر سردرگمی معنایی ناشی از ایده پست مدرن درک کنیم.

کتاب حاضر در موضوع دیگری نیز با پروژه باومن اشتراک دارد، روشی که از طریق تجزیه و تحلیل جهان آزاد «پسربچه ها» تحقیق اساسی در مورد امکان های بینش جامعه شناختی انجام می دهد. باومن در کتاب هایی که در سال ۲۰۰۲ نوشته جامعه شناسی ارتدوکس را با نوعی از هرمنوتیک جامعه شناختی جایگزین کرده، که کاملاً و به درستی سعی در یافتن معنی پدیده های اجتماعی در شرایطی دارد که مردم در زندگی خود انجام می دهند. نویسنده معتقد است که این زیست­جهان آزاد توسط خوانندگان کتاب تنها می­تواند از طریق روش نگاه کردن تفسیر شود و از گفته های باومن استدلال می کند که زیست­جهان آزاد «پسربچه ­ها» نوعی اجتماع فرضی[۷] بوده و آنچه که برای بررسی این «خانه» لازم است نوعی جامعه­ شناسی هرمنوتیک بود که “از تمام ویژگی ­های مادی محروم شده است”. در این معنا، این کتاب با مسأله مواجهه با واقعیت موجود «پسربچه ­ها» با نشان دادن محدودیت­ های روش ­شناسی مردم ­نگارانه متداول سروکار دارد و نشان داده که برای بررسی مستقیم یک پدیده اجتماعی مانند زیست­جهان آزاد روش هر دو رویکرد و آشکار کردن وابستگی شان به­جهان آینده از میان ویژگی­ های هرمنوتیک کافی نبود و نوعی از میمسیس[۸] (می­مه­سیس) برای بازنمایی واقعیت موجود، که البته قاطعانه از میان دیالکتیک­ های قوم ­نگاری و شهودی انجام شده است، توسط پراگماتیسم فراخوانده شده است.

این کتاب همچنین از لحاظ روش شناختی پیچیده است و برخلاف بیشتر کارهای مطالعات فرهنگی که در دهه های۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ انجام شده، به بررسی رسانه ها یا مطالعات ادبی نپرداخته است. آن چیزی که به جهان «ما» تعلق دارد و آن چیزی که به جهان «آنها» متعلق نیست را توضیح می دهد و هر آن چیزی را که «پسربجه ها» تمایل دارند طبیعی نشان دهند را بررسی می کند که در حقیقت تفسیری احتمالی و منطقی از گفتمان دیگری است. نویسنده می پذیرد که فرهنگ «پسربچه ها»، بخشی از فرهنگی است که خودش در آن زندگی می کرد و دلیل این را که چرا «پسربچه ها» تلاش می کنند در عصر عدم قطعیت بمانند را کاملاً در ک کرده است.

[۱]. The Lads

[۲]. Liquid Modernity

[۳]. Paul Willis

[۴]. Anthony Giddens

[۵]. Zygmunt Bauman

[۶]. Solid Modernity

[۷]. Postulated Community

[۸]. Mimesis