یونس حمامی
سال نوی یهودی طبق تقویم عبری در ماه «تیشری» واقع شده است. تقویم عبری تقویم قمری است با این تفاوت که هر سه سال، سال ۱۳ ماه است و به این ترتیب ماه‌های قمری در تقویم عبری نمی‌چرخد و حدود ماه‌ها تقریبا ثابت است. امسال سال نوی عبری با آغاز سال قمری عربی همزمان شده است، هردو در ۱۲ مهر ۱۳۹۵.
نوشته‌های مرتبط
اسامی زیر برای این روز به‌‌کار می‌‌رود:
۱- روش‌‌هشانا: در مفهوم اول سال عبری که « رُوش» به معنای سرآغاز و «شانا» به معنای سال است.
۲- یوم هَزیکارُون: به معنی روز یادآوری است. زیرا در آن، اعمال گذشته انسان مورد یادآوری و بررسی قرار گرفته، فداکاری حضرت ابراهیم یاد می‌‌شود که در آن روز حضرت اسحق را برای قربانی به درگاه خداوند آماده کرد.
۳- یوُم تِروعا: «تروعا» به معنای نواختن کَرنا («شُوفار») با ندای لرزان است که یکی از مراسم اصلی این روز را تشکیل می‌‌دهد.
۴- یُوم هَدین: «دین» در زبان عبری به معنای محاکمه و رسیدگی به اعمال است و روش‌‌هشانا روزی است که به این امر اختصاص یافته است.
۵- یُوم هَکِسِه: روش‌‌هشانا در آغاز ماه قمری واقع شده که «ماه» در این روز از دیده‌‌ها پنهان است. به همین سبب نام «کِسِه»- به معنای «پوشیده» بر این روز خوانده می‌‌شود. از دیگر دلایل این نام، «رحم و شفقت الهی» است که در صورت توبه انسان، از گناهان او در این روز چشم‌‌پوشی می‌‌کند.
دو روز روش‌‌هشانا از مهمترین مناسبتهای یهودیان محسوب می‌‌شوند. این دو روز تعطیل کامل هستند و مراسم آن به طور عمده به طلب بخشایش و درخواست سرنوشت نیک در سال جدید اختصاص یافته‌‌اند.
در روش‌‌هشانا نمازهای ویژه‌‌ای خوانده می‌‌شود که بیشتر آنها حاوی مفاهیمی درباره روز حسابرسی اعمال، پذیرش مشیت خداوند و درخواست رحم و شفقت به هنگام داوری است. در بخشهای ویژه‌‌ای از مراسم این روز، چندین بار شوفار نواخته می‌‌شود.
در دو شب روش‌‌هشانا پس از مراسم نماز شامگاه، سفره‌‌ای ویژه شامل خوراکیهایی مانند خرما، سیب، عسل و…. در منازل ترتیب داده شده که هر یک از آنها با خواندن دعایی خاص خورده می‌‌شود.
در تلمود چنین آمده است: «سه دفتر در روش‌‌هشانا گشوده می‌‌شوند: یک دفتر برای شریران، یکی برای صادقان و دیگری برای افراد میانه. سرنوشت افراد کاملاً شریر در دفتر مَمات یا مرگ نوشته و مهر می‌‌شود. به افراد میانه تا روز کیپور ( روز کفاره گناهان در دهم ماه تیشری) مهلت داده می‌‌شود که چنانچه توبه کنند، نام ایشان مانند صادقان در دفتر حیات نوشته شود و در غیر این صورت از شریران به شمار می‌‌آیند.»
موسی بن میمون (فقیه و فیلسوف یهودی) درباره این گفتهی تلمود چنین میگوید: شایسته است که انسان همواره خود را همچون فردی «میانه» در نظر بگیرد که یک عمل صواب، او را به فردی صادق و یک خطا، او را به شخص شریر مبدل می‌‌سازد.
و نیز هر انسان لازم است چنان تصور کند که گویی دقیقاً نیمی از جهان را صادقان و نیم دیگر را شریران تشکیل می‌‌دهند و سرنوشت جهان فقط به این فرد وابسته است که اگر وی جزء صادقان قرار گیرد، جهان به سمت سعادت و در غیر آن به سوی مصیبت خواهد گرایید. در حقیقت، توبه یک انسان تا آنجا می‌‌تواند ارزش پیدا کند که جهانی به اعتبار او از مصائب رهایی پیدا کند، همان گونه که گفته شده:
فرد صادق و پاک، همچون ستون و پایه‌‌ای برای جهان است.
منبع: فرهنگ و بینش یهود، حاخام یونس حمامی لاله زار- آرش آبائی، انتشارات انجمن کلیمیان تهران