لوموند برگردان آریا نوری
بیش از شانزده هزار پناهجوی سوری که اکثرشان زن و بچه هستند، در حال حاضر در محدوده ای خالی از سکنه در خاک اردن، چند صد متر مانده به مرز سوریه، به سر می برند. این پناهجویان نه اجازه دارند جلوتر بروند و نه می توانند دوباره به جنگ و خونریزی برگردند. مساله ی جالب توجه این است که کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد، سال ۲۰۱۴، کمپ بسیار بزرگی را با ظرفیت چندین هزار نفر تنها در فاصله ی ۲۰۰ کیلومتری از آنجا بنا کرده، ولی مقامات کشور اردن اجازه ی عبور تعداد بسیار کمی پناهجو را صادر می کنند، شاید حدود ۱۰ نفر در روز.
ابو موسی، مرد سی ساله ی اهل دمشق، بیش از سه ماه در مرز بین ترکیه و سوریه معطل مانده بود تا سرانجام توانست با همسر، سه کودک و دو همسر برادر کوچکتر خود، به کمپ پناهجویان برود:
«ما مجبور شدیم از بمباران های دائمی فرار کنیم. البته باید بگویم که اینجا نسبتا خوب به ما رسیدگی می شود و چادر، آب و غذای مناسب در اختیارمان می گذارند. ما فقط مجبور شدیم سه ماه منتظر بمانیم تا نوبتمان بشود.»
هشتاد کیلومتر که به سمت شرق حرکت کنیم، شرایط سخت تر هم می شود. در آنجا بیش از پانزده هزار پناهجوی اهل سوریه تجمع کرده اند. ایشان برای اینکه بتوانند وارد خاک اردن شوند، مجبورند از موانع بسیاری گذر کنند. سازمان ملل متحد معتقد است که قاچاقچیان انسان برای رد کردن پناهجویان از مرز سوریه، پول زیادی دریافت می کنند. آدام کوگل، یکی از اعضای دیده بان حقوق بشر، در این مورد می گوید:
«با شدت گرفتن جنگ و بسته شدن مرز ترکیه، تعداد پناهجویانی که تصمیم می گیرند وارد خاک اردن شوند، افزایش پیدا کرده است.»
در ماه ژوئیه ی سال ۲۰۱۴، شرایط به وضعیت اسفناکی رسید و سازمان ملل متحد به مقامات اردن در مورد شرایط هشداری جدی داد.
عدم دسترسی به آب لوله کشی و امکانات بهداشتی-درمانی
در ماه ژانویه، مقامات اردن سرانجام به طور رسمی قبول کردند که شرایط پناهجویان خطرناک است. به همین دلیل نیز بسیاری از سازمان های بشردوست و نیز آژانس های سازمان ملل متحد اجازه ی ورود به کمپ پناهجویان را پیدا کردند که تا آن زمان تنها ارتش و اعضای صلیب سرخ اجازه ی ورود به آن را داشتند. مقامات اردن دیگر آنچنان روی خوشی به مهاجران نشان نداده و تمایل ندارند تا کمپ های جدیدی در خاکشان ساخته شود. به همین دلیل نیز هر روز به تعداد بسیار کمی از پناهجویان اجازه ی خروج از کمپ هایی که در مرز سوریه ساخته شده است را می دهند.
کمک های مستقیم
کل جمعیت اردن بالغ بر شش میلیون نفر است. مطابق آمار سازمان ملل متحد، از سال ۲۰۱۱ به بعد، بیش از ششصد و سی هزار پناهجوی سوری وارد خاک اردن شده اند.(خود مقامات اردن این آمار را معادل ۱٫۲ میلیون نفر می دانند) مقامات اردنی معتقدند این تعداد بالای پناهجو بار اقتصادی زیادی را به کشورشان تحمیل خواهد کرد، علاوه بر این ممکن است تروریست های داعش نیز میان پناهجویان وارد این کشور شوند. یکی از نیروهایی که از طرف سازمان ملل به اردن اعزام شده، در این زمینه می گوید:
«بسیاری از کشورهای اروپایی همین الان هم مرز خود را روی پناهجویان بسته اند، بنابراین اردن نیز به خود حق می دهد این کار را انجام دهد. تمام کشورهای جهان موظفند در این شرایط دخالت کنند.»
اوسامه الشریف، روزنامه نگار اردنی نیز در این مورد می گوید:
«مقامات اردنی خواستار مشارکت هرچه بیشتر جامعه ی جهانی هستند و انتظار دریافت کمک های مالی بسیار بیشتری را دارند.»
اتحادیه ی اروپا به تازگی وعده ی کمکی سه میلیون یورویی را به ترکیه داده. اردن نیز توقع کمکی یکسان را دارد، به خصوص از سوی ایالات متحده و سایر کشورهای حوزه ی خلیج فارس. علاوه بر کمک های مالی مستقیم، انتظار کمک های غیر مستقیم نیز می رود. مثل سرمایه گذاری های بیشتر خارجی در اردن برای افزایش فرصت های شغلی و نیز کم کردن سقف مالیاتی ای که به کالاهای صادراتی این کشور در اتحادیه ی اروپا تعلق می گیرد.
عبدالله دوم، پادشاه اردن، به تازگی گفته:
«شرایط خیلی خطرناک است و من فکر نمی کنم ما بتوانیم برای مدت خیلی بیشتری دوام بیاوریم.»
روزنامه لوموند،۴ فوریه ۲۰۱۶
گروه فرانسه انسان شناسی و فرهنگ برگزیده ای از مقالات روزنامه لوموند و ضمییمه هایش را چند روز پس از انتشار متن فرانسه در اختیار خوانندگان می گذارد. صفحه لوموند در انسان شناسی و فرهنگ http://www.anthropology.ir/cooperation/936
