انسان شناسی و فزهنگ
انسان شناسی، علمی ترین رشته علوم انسانی و انسانی ترین رشته در علوم است.

برگه داده های شهری (۱۹): ورامین

نام شهر تاریخی ورامین در کتب مختلف به صورت ˈورˈ ،ˈورنهˈ،ˈوارناˈ،ˈوروینˈ، ˈوارمˈ و ورامین ذکر شده ‌است که شکل ورامین نام تثبت شده این شهر از قرن سوم هجری می‌باشد. کلمه ˈرامˈ و ˈرامنˈ واژه‌هایی پهلوی و نام فرشته‌ای که در بیست و یکم هر ماه به او سپرده می‌شود و ورامین یعنی شهری که بهتر از رامین می‌باشد. مطالعات تاریخی شهر ورامین حاکی از آن است که شهر در همه ادوار از چنان اهمیت ویژگی هایی برخوردار بوده که پیوسته و به علل متعدد دستخوش تحولات و تغییرات گوناگون قرار گرفته است به هر حال گسترش توسعه شهر ورامین را میتوان با توسعه شهر نشینی در ایران مقارن دانست . ( توسعه شهر از سال ۱۳۳۵ تا ۱۳۷۰ ). ناهمواری از جمله عوامل محیطی تأثیر گذار بر ساختار فضایی شهر ورامین است و توجه به خصوصیات توپرگرافیک در مطالعات شهری کاربردهای فراوانی دارد. شهر ورامین بر بستر دشت نسبتا وسیع و هموار ورامین استقرار یافته است این دشت بر روی رسوبات آبرفتی حوزه آبریز رودخانه جاجرود و در حوزه آبریز جنوبی سلسله جبال البرز پدید آمده است. شهر ورامین تقریبا در مرکز دشت ورامین واقع شده است و ارتفاع این شهر از سطح دریا ۹۱۸ متر است که از سمت شمال به جنوب و از غرب به شرق مقدار ارتفاع آن کاهش می یابد . شیب کلی شهرملایم و از غرب به شرق است . اقلیم این حوزه خشک می باشد و از ویژگی های آن بارندگی کم ، گرمای زیاد و دوره خشک طولانی است.

 

نام: ورامین

نام های پیشین: وارنا

استان: تهران

مساحت شهر: ۲۰۴۰۰ هکتار

مساحت شهرستان: ۲۴۳۱ کیلومتر مربع

مساحت استان: ۱۲,۹۸۱ کیلومتر مربع

جمعیت شهر: ۲۱۸,۹۹۱ نفر (۱۳۹۰)

 

تحول جمعیتی شهر در صد سال اخیر:

جمعیت شهر ورامین تحت تأثیر تغییرات اجتماعی اقتصادی کشور و همجواری با مادر شهر تهران طی سالهای (۸۵- ۱۳۳۵ ) تحولات بسیاری را شاهد بوده است . نزدیکی به شهر تهران و پایین بودن هزینه های زندگی در این شهر آنرا به کانونی برای جذب جمعیت و مهاجرین تازه وارد به شهر تهران بدل نموده است .

بررسی روند تغییرات شهر ورامین حاکی از رشد بالای جمعیت در این شهر است بر اساس بررسی های انجام شده جمعیت ورامین طی سالهای (۴۵- ۱۳۳۵ ) از رشد معادل ۹/۷ % برخوردار بوده است. این میزان طی سالهای (۵۵-۱۳۴۵ ) به ۷/۸ % افزایش می یابد در مقایسه با نرخ رشد طبیعی می باشد. در بررسی انجام شده میزان بالای رشد جمعیت در شهر ورامین در دهه بعد (۶۵- ۱۳۵۵ ) نیز همزمان با افزایش نرخ رشد طبیعی کشور ادامه یافته و به ۴/۸ % ارتقاء می یابد . در دهه (۷۵-۱۳۶۵ ) میزان نرخ رشد جمعیت شهر ورامین با کاهش نرخ رشد طبیعی کشور که به ۹/۱ % میرسد، روند کاهشی داشته و به ۲/۶ % رسیده است. در مجموع میانگین رشد جمعیت شهر ورامین طی سالهای ( ۸۵- ۱۳۳۵ ) معادل ۵/۷ % است که رشد غیر طبیعی و افزایش بی رویه جمعیت در این شهر را نشان می دهد.

 

جدول بررسی روند تحولات جمعیت شهر ورامین و نرخ رشد آن طی سالهای (۸۵-۱۳۳۵)

سال جمعیت نرخ رشد نسبت به دوره قبل

۱۳۳۵ ۵۲۰۵ –

۱۳۴۵ ۱۱۱۸۳ ۹.۷

۱۳۵۵ ۲۵۸۹۲ ۷.۸ درصد

۱۳۶۵ ۵۸۳۱۱ ۵.۸

۱۳۷۵ ۱۰۷۲۳۳ ۲.۶

۱۳۸۵ ۲۰۸۵۶۹ ۶

 

مأخذ : مرکز آمار ایران نتایج تفضیلی سر شماری عمومی نفوس و مسکن شهرستان ورامین (۸۵ – ۳۵ )

 

جمعیت شهرستان: ۴۶۸,۳۴۹ نفر (۱۳۹۰)

جمعیت استان: ۱۲,۴۲۵,۰۰۰ (۱۳۹۲)

 

ترکیب شهرستان(تعداد و اسامی شهرها، و تعداد روستاها):

شهرها: مرکزی، قرچک، پیشوا، جوادآباد

 

کوچکترین و بزرگترین شهرهای استان از لحاظ جمعیتی:

از نظر جمعیتی تهران با ۸,۲۴۴,۵۳۵ نفر بزرگترین و ارجمند با ۱۶۸۸ نفر جمعیت کوچکترین شهرهای استان تهران هستند.

 

ترکیب استان (تعداد و اسامی شهرها و شهرستان ها):

استان تهران دارای شانزده شهرستان است که عبارتند از:

دماوند، اسلامشهر، فیروزکوه، پردیس، ری، رباط‌کریم، شمیرانات، تهران، ورامین، پاکدشت، پیشوا، شهریار، ملارد، قدس، بهارستان، قرچک

تهران دارای ۳۸ شهر با ترتیب جمعیتی زیر است:

تهران، اسلامشهر، قرچک، گلستان، قدس، ملارد، ورامین، شهریار، نسیم‌شهر، پاکدشت، اندیشه، رباط‌کریم، صالح‌آباد، باقر‌شهر، باغستان، بومهن، چهاردانگه، پیشوا، دماوند، پردیس، وحیدیه، نصیر‌آباد، فردوسیه، حسن‌آباد، رودهن، شاهد‌شهر، صباشهر، صفادشت، فیروزکوه، لواسان، آبسرد، شریف‌آباد، کهریزک، فشم، جوادآباد، کیلان، آبعلی، ارجمند

 

فاصله شهر با تهران: شهر ورامین در ۳۵ کیلومتری جنوب شرقی شهر تهران واقع شده ‌است.

 

فاصله و نسب جغرافیایی شهر با شهرهای مهم نزدیک:

ورامین در ۲۰۰ کیلومتری شمال غرب سمنان، ۱۱۶ کیلومتری شمال قم، ۲۵۰ کیلومتری شمال شرقی اراک، ۱۰۲ کیلومتری جنوب شرقی کرج و ۸۲ کیلومتری غرب گرمسار واقع شده است.

 

ترکیب زبانی شهر:

مردم بومی شهر ورامین به زبان پارسی سخن می‌گویند و بارز ترین نکته در لهجهٔ آن‌ها به کار گیری پسوند -ک برای فعل سوم شخص مفرد و گاهی برای اسم‌ها (فاعل و مفعول) به کار می‌رود که نمایان گر کوچک کردن نیست. در طول تاریخ گروه‌های قومیتی مختلفی از جمله لر، ترک ، کرد و عرب نیز به این منطقه کوچیده‌اند.

 

ترکیب قومی شهر:

منطقهٔ ورامین که علاوه بر شهرستان ورامین شامل سه شهرستان پاکدشت و پیشوا وشهرستان قرچک می‌شود که به ترتیب در سال‌های ۱۳۷۶ و ۱۳۸۹ و ۱۳۹۱ از شهرستان ورامین جدا شدند، در طول زمان مهاجران زیادی را به خود جذب کرده که برخی از این مهاجران به دلیل‌های سیاسی کوچانده شده و برخی خود به این منطقه کوچیده‌اند. این مردمان با قومیت‌های مختلف (تاجیکها، لرها، ترکها، شاهسونها، الیکایی‌ها، کردها، عربها، بلوچها و ترکمنها) همگی مردمان بومی منطقه محسوب می‌شوند که قبل از دوران معاصر به ورامین آمده‌اند.

در حال حاضراز نظر ویژگی های انسانی و قشربندی اجتماعی جمعیت ساکن در شهرستان ورامین شامل دو قشر بومی و مهاجرت هستند . جمعیت بومی ورامین دارای سابقه طولانی سکونت در منطقه می باشد. عمده ترین گروههای قومی این شهرستان شامل طوایف لر ، عرب ، ترک ، تاجیک ، قشقایی ، پازوکی میشود که دارای گویشهای متفاوت لری ، ترکی ، کردی ، فارسی هستند هر کدام از این طوایف دارای آداب و رسوم خاص خود بوده که در حال حاضر نیز بسیاری از ویژگی های قومی خود را حفظ کرده اند

بخش مهم دیگر شهرستان ورامین را مهاجرین تشکیل میدهند اکثر مهاجرین وارد شده به این شهرستان طی چهاردهه اخیر و تحت تأثیر تحولات اجتماعی – اقتصادی کشور وارد نقاط حاشیه ای شهر تهران شده اند این مهاجرین عمدتا از استانهای آذربایجان شرقی ؛ اردبیل ، خراسان ، لرستان ، همدان و نقاط شهری و روستایی استان تهران به این منطقه وارد شده اند ، بیشتر مهاجرین وارد شده در شهر قرچک و نقاط روستایی پیرامون آن ساکن شده اند و بقیه در شهرهای ورامین پیشوا و نقاط روستایی شهرستان ساکن شده اند (مگ‌ایران – مقاله شهر ورامین).

 

ترکیب اقتصادی (مشاغل و بخش های اقتصادی فعال):

شهرورامین که بر روی رسوبات آبرفتی دشت ورامین شکل گرفته است از بدو پیدایش شهری با نقش غالب فعالیتهای کشاورزی بوده است . این شهر در حوزه نفوذ خود نقش یک اگروپلتین را ایفا نموده است . و همواره مرکزی برای عرضه محصولات و کالاهای کشاورزی بوده است محصولات کشاورزی تولید شده در روستای مختلف منطقه پس از برداشت به این شهر وارد شده و سپس به سایر نقاط ارسال می شده است این شهر در واقع محلی برای تبادل کالابوده است بسیاری از ساکنین شهر ورامین در ادوار گذشته فعالیتهای مبتنی بر کشاورزی داشته اند و عمدتا از بزرگ مالکین ساکن در شهر بوده اند . اما تحولات پر شتاب اقتصادی اجتمائی فرهنگی و تکنیکی جدید که موجب تغییرات شدیدی در کارکرد اقتصادی شهرها شده است شرایط اقتصادی ورامین حول محور ، خدمات صنعتی ؛ کشاورزی شکل گرفته است در گذشته نقش شهر بیشتر کشاورزی بوده اما امروزه با تغییر شرایط و روند اقتصادکلان روند اقتصادی ورامین نیز تغییر نموده به طور یکه کشاورزی در رده پایین تری قرارگرفته (خدمات ۴۵% ، صنعت ۴۰% ، کشاورزی ۱۵%) بر اساس آمار سال ۸۰ برآورده شده است (مگ‌ایران – مقاله شهر روامین).

بدین ترتیب کشاورزی (کاشت گندم و جو و غلات، سبزیکاری، کاشت علوفه)، دامپروری و کار در کارخانجات و واحدهای تولیدی از جمله منابع درآمد و اشتغال‌زایی اصلی ورامین محسوب می شود.

 

ارتفاع از سطح دریا : ۹۱۸ متر

دمای میانگین سالانه: ۱۶.۹ درجه سانتی‌گراد

سردترین و گرم ترین درجه حرارت:

با دمای میانگین ۲۹.۵ درجه ساانتی گراد, جولای گرم ترین ماه سال است. ژانویه کمترین میانگین دما را در تمام سال دارد که ۳.۳ درجه سانتی گراد است.

 

وبگاه های مربوط:

دانشنامه ویکی پدیا / ورامین

https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9%86#.D9.85.D8.B1.D8.AF.D9.85

 

پرتال شهرداری ورامین

http://www.varaminmunicipality.com/fa/

 

نقشه در ایران :

 

نقشه در استان:

 

نقشه شهر:

 

منابع:

دانشنامه ویکی پدیا / ورامین

https://goo.gl/cibcrr

 

دانشنامه ویکی پدیا / شهرستان ورامین

https://goo.gl/kwRzLN

 

دانشنامه ازاد ویکی پدیا / استان تهران

https://goo.gl/rh2qNr

 

مگ‌ایران / مقاله شهر روامین

https://goo.gl/I3xDgF

 

ورامین پرس

http://www.varaminpress.ir/

 

ایرنا / تاریخچه شهر ورامین و علل پیدایش این نام

http://www.irna.ir/fa/News/2000007607/

 

اطلاعات آب و هوا / ورامین

http://fa.climate-data.org/location/1010691/

 

وبگاه تیشینه / مسافت بین شهرها

http://www.tishineh.com/

 

این مطلب در چارچوب پروژه انسان شناسی وبازنمایی شهرهای ایران مدرن منتشر می شود.

درباره پروژه:

https://goo.gl/8WXL84