انسان شناسی و فزهنگ
انسان شناسی، علمی ترین رشته علوم انسانی و انسانی ترین رشته در علوم است.

آموزش سواد مالی برای کودکان و نوجوانان (۷)

انتخاب هزینه

همه‌ی ما از جمله کودکان هر روزه با تصمیم‌گیری‌های متعدد برای انتخاب‌های متنوع از ساده تا مهم روبرو هستیم. همه‌ی افراد از جمله کودکان هر روز باید تصمیم بگیرند که: چه چیزی باید بپوشند، چه بازی باید انجام دهند، چه داستانی را باید در وقت استراحت مطالعه کنند و …، هر روز با گزینه‌های متفاوتی پر می‌شود. حتی بچه‌های بسیار کوچک هم از این قاعده مستثنی نیستند آنها قادر به تصمیم‌گیری‌های بسیار ساده روزمره هستند. اگر کودکان تشویق شوند که برای انجام کارهای روزانه‌شان خودشان تصمیم بگیرند و در بین گزینه‌های موجود بتوانند انتخاب کنند، زمانی که آنها بزرگتر می‌شوند تصمیم گیری برای آنها راحت‌تر می‌شود زیرا آنها به دلیل تصمیم‌گیری‌های متعدد و انتخاب‌های گوناگون در دوران کودکی تجربه و اعتماد به نفس کسب کرده‌اند ضمن اینکه همراه با رشد آنها دغدغه‌ها، تعدد و اهمیت مسائل آنها نیز به تناسب رشد می‌کند.

بچه‌های بسیار جوان می‌توانند مسائل بسیار ساده را تجزیه و تحلیل کرده و بین دو گزینه یکی را انتخاب کنند. برای مثال: وقتی از آنها سوال شود که آیا شما بستنی وانیلی دوست دارید یا شکلات؟ آنها می‌توانند یکی را انتخاب کنند. یا اینکه هنگامی که به آنها گفته می‌شود که مبلغ محدودی برای خرج کردن در فروشگاه اسباب موجود است و شما می‌توانید بین دو گزینه قورباغه اسباب بازی یا شیر اسباب بازی یکی را انتخاب کنید، آنها قادر به انتخاب هستند. به یاد داشته باشید حتی اگر این انتخاب‌ها به ظاهر پیش پا افتاده و نسبتا ساده باشند اما ساختن این تصمیمات ساده و فراهم کردن شرایط انتخاب برای آنها تمرین بسیار خوبی برای بچه‌های کوچک است.

بخشی از دلایل اتخاذ تصمیمات خوب برای هزینه کردن و انتخاب گزینه‌های مقرون به صرفه بسته به میزان آگاهی از تفاوت میان نیازها و خواسته‌هاست. بعنوان مثال برای توضیح بهتر و درک راحت‌تر این موضوع  می‌توانید به فرزندانتان بگویید که شما کار می‌کنید تا بتوانید چیزهایی که او و خانوادتان نیاز دارد را تهیه کنید به او بگویید که اصولا سرپرستان یا بزرگسالان خانواده مبلغی را از محل حقوق دریافتی یا درآمدشان برای تهیه مواردی از قبیل غذای مغذی و مسکن بعنوان سرپناه ” که جایی برای استراحت و زندگی است ” پرداخت می‌کنند. پس از اینکه هزینه تمام نیازهای ضروری شما و خانواده پرداخت شد در صورت داشتن پول اضافه از باقیمانده حقوق که قدرت خرید برخی از خواسته‌ها را دارد، سرپرست خانواده امکان دارد بخواهد بیشتر هزینه کند. از آنجایی که ما معمولا تمایل بیشتری برای خرج کردن و تهیه کردن داریم باید تصمیم بگیرم و انتخاب کنیم و آنچه را که واقعا نیاز داریم تهیه کنیم.

بچه‌ها می‌توانند در سنین اولیه یاد بگیرند که:

پول محدود است

مردم باید بتوانند انتخاب‌های هزینه‌ای را انجام دهند

همانطور که بچه‌ها بزرگتر می‌شوند تعداد خواسته‌ها و نیازهایشان نیز بیشتر می‌شود آنها می‌توانند از میان تعداد بیشتری گزینه جایگزین مناسب را انتخاب کنند. می‌توانید با بچه‌های بزرگتر گفتگویی را شروع کنید و از آنها بخواهید که لیستی تهیه کنند از نام چیزهایی که نیاز دارند و نام برخی از چیزهایی را که ممکن است بخواهند در آن یادداشت کنند. این لیست ممکن بسیار طولانی بوده و شامل موارد زیر باشد.

دوچرخه، بازی‌های چوبی (جنگا گیم)، بازی‌های کامپیوتری، کتاب‌ها، انواع شکلات، بازی‌های ویدئویی و اسباب‌بازی‌ها کنترلی و …

در مورد قیمت برخی از خواسته‌هایشان که در لیست هست با آنها بحث کنید بعنوان مثال به آنها بگویید که برخی از آنها نسبت به بعضی دیگر هزینه‌ی کمتری دارد مانند شکلات و برخی از آنها گرانتر هستند مانند دوچرخه. توضیح دهید که گاهی اوقات مردم متناسب با فرهنگ یا نیاز یا اولویت یا سطح درآمد و یا … بین خرید چندین آیتم ارزان قیمت و گران قیمت یک مورد را انتخاب می‌کنند.

از فرزند خود بخواهید که از میان لیستی که تهیه کرده  یک مورد خیلی مهم را انتخاب کند احتمالا این تصمیم برای او بسیار دشوار خواهد بود چونکه او واقعا می‌تواند همه چیزهای آن لیست را بخواهد ولی فقط حق انتخاب یک گزینه را دارد. برای کمک به انتخاب فرزندتان از او بخواهید در مورد هریک خوب فکر کند و دلایل تمایل به خرید یا نخریدن هر کدام را بگوید. برای مثال ممکن است دلیل فرزند شما برای  تصمیم‌گیری در مورد انتخاب یک بازی ویدئویی چیزی شبیه این باشد که:

دلیل خرید: دوستان من آنرا داشته‌اند ممکن است که سر گرم کننده باشد.

دلیل عدم خرید: من می‌توانم آنرا در خانه‌ی دوستانم بازی کنم یا من قبلا بازی‌های ویدئویی زیادی داشتم این خیلی پر هزینه است.

به فرزندتان کمک کنید تا با استفاده از این فرآیند برخی از خواسته‌هایش را از این لیست حذف کند تا فهرست به تعداد قابل توجهی از اقلام قابل کنترل تبدیل شود بچه‌ها دوست دارند بهترین انتخاب را داشته باشند اگر صحبت از خرج کردن پول خودشان در میان باشد حتی اگر انتظار می‌رفت که فقط سهم کوچکی در مقایسه از کل مبلغ خرید را داشته باشند. دانستن اینکه آنها باید مبلغی از پول‌های دریافتی خود را صرف  مخارج خودشان بکنند ممکن است قدرت تصمیم گیری آنها را افزایش داده و انتخاب را آسان‌تر کند.

شما می‌توانید تصمیمات خوب فرزندانتان که منتج به انتخاب‌های مناسب می‌شوند را تشویق کنید، با اجازه دادن به فرزندانتان برای تصمیم‌گیری در هزینه کردن پولشان می‌توانید بشنوید سوالاتی را که از شما مطرح می‌کنند. غالبا آنها عبارتند از: آیا در حال حاضر من باید این را خریداری کنم؟ آیا این هزینه از جای دیگر کمتر است؟ آیا می‌توانم این را از کتابخانه یا یک دوست قرض بگیرم و برایش هزینه‌ای پرداخت نکنم؟ شما همچنین برای توانمند ساختن فرزندتان در این حوزه می‌توانید او را در انتخاب بعضی از تصمیمات کم هزینه خود وارد کنید. به عنوان مثال در یک فروشگاه مواد غذایی شما ممکن است هنگام خرید حبوبات بین دو نام تجاری که اختلاف قیمت زیادی دارند آن ارزانتر را انتخاب کنید و به فرزند خود توضیح دهید که این دو بسته “لوبیا” هر دو وزن و مشخصات تقریبا یکسان دارند ولی قیمت یکی از دیگری بیشتر است، شما فکر می‌کنید کدام یکی را باید خرید کنم؟

اگر فرزند شما می‌داند که شما برای هر خرید و انتخاب هزینه فکر می‌کنید و سپس تصمیم می‌گیرید و از بین گزینه‌های موجود بهترین گزینه را انتخاب می‌کنید، ممکن است او هم مثل شما رفتار کند و احتمال اینکه تمایل بیشتری برای انجام این شیوه داشته باشد زیاد است. اگر فرزند شما از پول خودش استفاده می‌کند شما می‌توانید او  را در ارزیابی و انتخاب گزینه‌ها کمک کنید اما (بنا به دلایلی) اجازه تصمیم گیری نهایی را به فرزند خود واگذار می‌کنید.