پهنه های کلان شهری (۹): کیوتو

ترجمه ملیحه درگاهی

مقدمه:
کیوتو، مرکز استان کیوتو در ژاپن، در مرکز غربی هونشو (Honshū)، بزرگترین جزیره ی ژاپن واقع شده است. کیوتو برای بیش از ۱۰۰۰ سال یعنی از زمان پایه گذاری در سال ۷۹۴ تا ۱۸۶۸ که امپراطور به توکیو نقل مکان کرد، پایتخت و بارگاه امپراطوری بوده است. شهر به لحاظ مکانهای تاریخی و فرهنگی غنی است و بسیاری از پرآوازه ترین معابد، زیارتگاه ها، کاخ ها و باغ ها در آن جای دارند. کیوتو به خاطر حفظ هنرهای سنتی ژاپن، هنرهای نمایشی، آداب مذهبی و شیوه های پخت غذا، از معروفیت برخوردار است.
کیوتو یکی از بزرگترین شهرهای ژاپن است که در ۳۷۰ کیلومتری غرب توکیو و ۴۲ کیلومتری شمال ازاکا (Ōsaka) واقع شده است. کیوتو و بخش های دیگر این استان قسمتی از منطقه ی کینکی (Kinki) ژاپن به شمار می آیند. این نواحی همچنین در منطقه ی صنعتی کانشین (Kanshin) یا کی هانشین (Keihanshin) که ازاکا و کُبِ (Ōsaka and Kōbe) را نیز شامل می شود، واقع اند.
شهر محاط در خشکیِ کیوتو از سه طرف با رشته کوهها و دشت یاماتو (Yamato plain) ( منطقه ی مرکزی و حیاتی تمدن باستانی ژاپن) که در قسمت جنوبی آن قرار دارد، احاطه شده است. رودخانه ی کامو (Kamo River) شمال تا جنوب کیوتو را طی می کند در حالی که رودخانه ی کاتسورا (Katsura River) از غرب وارد شهر می شود و به سمت جنوب جریان دارد. این رودخانه ها در جنوب با رودخانه ی یودویِ ازاکا (Ōsaka’s Yodo River) ادغام شده و گذرگاه آبی را به سمت بندر ازاکا شکل می دهند. کوههای جنگلی با نهرها، آبشارها و درختان زیبایی که به هنگام بهار پر شکوفه هستند و شاخ و برگ هایشان در تابستان می درخشد، دور تا دور شهر حلقه زده اند. این ناحیه ی کوهستانی خلق کننده ی تابستان های گرم و مرطوب و زمستان هایی با بارش برف گاه و بی گاه است. به طور معمول متوسط بالاترین میزان دما در ماه آگوست ۲۷ و پایین ترین میزان آن در ماه ژانویه ۳ درجه ی سانتی گراد و میانگین دما در طول سال نیز ۱۵ درجه ی سانتی گراد است. بیشترین میزان بارش به مدت ۴ هفته و در ماه ژوئن اتفاق می افتد و متوسط بارش سالانه ۱،۵۷۵ میلی متر است.

کیوتو و پهنه ی کلانشهری آن:
شهر کیوتو ۶۱۰ کیلومتر مربع را در قسمت جنوبی استان کیوتو به اشغال خود درآورده و به ۱۱ بخش اداری (Ku) تقسیم شده است. شهر اولیه چیزی حدود ۳۰ کیلومتر مربع وسعت داشت و رشد آن تحت تأثیر رودخانه های شرقی و غربی کامو (Kamo) و کاتسورا (Katsura) بود. در حال حاضر کیوتو در احاطه ی نواحی بویژه آراشیاما (Arashiyama )( واقع در منطقه ی ساگانو (Sagano)) در غرب و فوشیمی (Fushimi) در جنوب است که روزگاری روستاهایی دورافتاده بودند. بخش کلانشهری کیوتو شامل روستای شمالی اُهارا (Ohara)، جایگاه معابد باستانی زیبا، دره های کیبونه (Kibune) و کاراما ((Kurama، مملو از تفرجگاه ها و معابد کوهستانی، در شمال؛ و شهر اوجی (Uji) در قسمت جنوبی است که معابد مشهور بیودین (Byodoin) و مانپاکوجی (Manpukuji) را شامل می شود و به خاطر تولید چای سبز خود معروف است.
کیوتو معابد و پرستشگاه های مهم زیادی را در خود جای داده که بازگو کننده ی مذاهب غالب ژاپن یعنی بودیسم و شینتو ( از مذاهب بومی ژاپن) هستند. شهر همچنین در بر دارنده ی شمار زیادی قلعه و کاخ ترکیبی و دیگر بناهای تاریخی است. باغ های وسیع و دیگر نواحی که این بناها را احاطه کرده اند کیوتو را به فضایی سبز بدل ساخته اند که متمایزتر از هز شهر دیگر ژاپنی است. به دلیل سهل انگارانه بودن قوانین بخش بندی در ژاپن، مکان های فرهنگی و تاریخی کیوتو در میان مناطق مسکونی، تجاری و صنعتی پراکنده هستند. بهترین نواحی سکونی در دامنه های شمالی واقع شده اند. در منطقه ی مرکزی شهر ترکیب بدون دیواری از کاخ امپراطوری کیوتوی قدیم (old Kyōto Imperial Palace) و قلعه ی نیجو (Nijo Castle)، مکانهای شاخص را تحت تصرف خود دارند. آنسوتر از جنوب نواحی خرده فروشی، سرگرمی و غذاخوری شهر قرار دارد که با محله های جیون (Gion)، شیجو (Shijo) و سانجو- کاواراماچی (Sanjō-Kawaramachi) مرتبط است. کارگاههای سفالگری در شرق هیگاشیاما (Higashiyama) نزدیک به معبد بودایی کیومیزودرا (Kiyomizudera)؛ ایستاده برفراز دامنه ی کوهی مشرف به شهر ، قرار گرفته اند. نیشجین (Nishijin)، بخش مرکزی شمال شهر، مملو از کارگاههای ابریشم بافی است. در منطقه ی مرکزی جنوب ایستگاه راه آهن اصلی شهر یعنی ایستگاه کیوتو (Kyōto Station ) واقع شده است. معابد هیگاشی (شرق) (Higashi) و هونگانجی ( Honganji) و نیشی (غرب) هونگانجی (Nishi Honganji) در شمال ایستگاه قرار دارند و منطقه ی تفریحی قدیمی شیمابارا (Shimabara) نزدیک به نیشی هونگانجی استقرار یافته است. خانه های ییلاقی امپراطوری شوگاکوئین (Shūgakuin) و قصر مستقل کاتسورا (Katsura) در نزدیکی مرزهای شرقی و غربی شهر جای گرفته اند.
زمین لرزه ها، آتش سوزی ها و ویرانی های حاصل از جنگ های جهانی بناهای غیر مذهبی را بر جای گذاشته که از پیش از قرن ۱۷ در کیوتو وجود داشته اند. هر چند برخی از معابد اصلی قدیمی تر باقی مانده اند. توسعه در سرتاسر شهر ترکیب التقاطی از معماری معاصر و کهن ایجاد کرده است.حفظ هویت تاریخی شهر مسئله ای بحث برانگیز در کیوتو است. بسیاری از بناهای چوبی قدیمی طی جنگ جهانی دوم و برای جلوگیری از گسترش آتش، ویران شدند و از آن پس بیش از ۴۰،۰۰۰ خانه ی شهری قدیمی تخریب شده اند. برای محافظت از سیمای تاریخی یادواره های فرهنگی باقی مانده، حکومت شهری آیین نامه ی چشم انداز شهری کیوتو (Kyōto Urban Landscape Ordinance) را در سال ۱۹۷۲ به تصویب رساند. آیین نامه مسائل عالی و راهبردهایی را برای شهر مرکزی طراحی کرد و به طور کلی ساخت و سازهایی را که مانع از رویت بناهای تاریخی می شوند را ممنوع ساخت. در سال ۱۹۷۶ چهار محله به عنوان نواحی حفاظت از بناهای سنتی (Traditional Building Preservation Districts) تخصیص داده شدند. با وجود تمامی این آیین نامه ها و اعتراضات گروههای شهروندی، توسعه گران با سست سازی اجباری قوانین شهری مجموعه ی عظیم ایستگاه کیوتو را ساختند (اتمام ساخت در سال ۱۹۹۷). این بنای عظیم که توسط معمار ژاپنی هارا هیروشی (Hara Hiroshi) طراحی شد فروشگاه، هتل و خدمات حمل و نقلی را در یک طبقه الحاق کرده است.
اغلب ساختمان های درون شهری کیوتو با پیروی از الگوهای سنتی ژاپنی در طراحی معماری شهری به صورت خانه های چوبی ردیفی و به طور معمول کم پهنا و عمیق، پیوست شده اند. در بسیاری از این ساختمانها بخش های سکونی در پشت یا بالای تأسیسات تجاری رو به خیابان، قرار دارند.

جمعیت:
بر اساس برآوردهای رسمی در سال ۲۰۰۷ کیوتوی اداری جمعیتی برابر با ۲،۵۶۲،۲۸۲ نفر داشت، این در حالی است که جمعیت خود شهر ۱،۳۸۹،۵۹۵ نفر بود. از نیمه ی قرن ۲۰ میزان موالید و جمعیت در حدود ۲۰ درصد کاهش داشته است. کاهش جمعیت و موالید به دلیل این است که تعداد زیادی از جوانان شهر را به قصد یافتن شغل در مراکز اقتصادی پررونق ازاکا و توکیو، ترک کردند. مشاغل موجود در این شهر ها اغلب سودمندتر از صنایع دستی سنتی در شهر خودشان است.
غیرژاپنی ها در حدود یک پنجم جمعیت کیتوی اداری و نزدیک به یک سوم جمعیت خود کیوتو را تشکیل می دهند. بزرگترین گروه غیر ژاپنی، کره ای ها هستند که بخش زیادی از آنان نسل های کارگران برده ای بودند که در اوایل سالهای ۱۹۰۰ به دنبال استعمار کره توسط ژاپن، به ژاپن آورده شدند. کره ای ها همچون باراکومین ها (burakumin) با تبعیض در استخدام و تحصیل مواجه هستند. باراکومین ها نسل ژاپنی هایی هستند که به گونه ای سنتی به عنوان یک جمعیت مجزا با آنها برخورد می شود زیرا آنها در حرفه هایی همچون مراسم مربوط به مردگان و کشتار حیوانات فعالیت می کردند که مشاغل ناپاک نامیده می شد. بسیاری از کره ای ها و بارکومین ها در محله های جنوبی ایستگاه کیوتو زندگی می کنند.
آموزش و فرهنگ:
کیوتو به عنوان یک مرکز مطالعاتی و آموزشی خانه ی قریب به ۵۰ کالج و دانشگاه به علاوه ی تعداد زیادی مؤسسات آموزشی است. در میان نهادهای عمومی دانشگاه کیوتو (Kyoto University) ( دومین دانشگاه قدیمی ژاپن، تأسیس در سال ۱۸۹۷) در درجه ی نخست قرار دارد. از جمله دانشگاهها با وابستگی های مذهبی شامل دانشگاه دُشیشا (Dōshisha University)، یکی از قدیمی ترین دانشگاههای مسیحی ژاپن؛ دانشگاه هانازُنو (Hanazono University)، مرکزی آموزشی برای زِن بودیست ((Zen Buddhist؛ و دانشگاه اُتانی (Ōtani University)، تخصص یافته در مطالعات بودیست، هستند. دو دانشگاه نیز تخصص به هنر دارند: دانشگاه هنرهای صنعتی و پارچه بافی کیوتو (Kyōto University of Industrial Arts and Textiles) و دانشگاه هنر شهر کیوتو (Kyōto City University of the Arts). کتابخانه و آرشیو های استان کیوتو در بردارنده ی بیش از ۷۰۰،۰۰۰ سند مرتبط با تاریخ، فرهنگ و محیط کیوتو است.
کیوتو به عنوان مرکز اصلی فرهنگ و مذهب سنتی ژاپن به شمار می آید. بخش زیادی از بناهای تاریخی و باغهای رسمی مجلل آنها حافظ زیبایی شناسی پیشامدرن ژاپن هستند. صنعتگران شهر به خاطر هنرهای سنتی و صنایع دستی خود از شهرت برخورداند.
بیش از ۲۰ موزه ی عمومی و ۱۰۰ موزه ی خصوصی در کیوتو قرار دارد. قدیمی ترین و مهمترین موزه موزه ی ملی کیوتو (Kyōto National Museum) است که در سال ۱۸۹۷ به عنوان موزه ی امپراطوری کیوتو تأسیس و در سال ۱۹۵۲ به عنوان یک موزه ی ملی مجددا سازماندهی شد. این موزه نگهدارنده و نمایشگر تعداد زیادی از بهترین اشیاء هنری است که پیش از این متعلق به معابد و پرستشگاهها بودند. از دیگر موزه های شاخص عمومی، موزه ی ملی هنر مدرن ((National Museum of Modern Art کیوتو، که در سال ۱۹۸۷ در ساختمانی که توسط معمار به لحاظ بین المللی تحسین شده ی ژاپنی ماکی فومیهیکو (Maki Fumihiko) طراحی شده بود، گشایش یافت و موزه ی کیوتو (تأسیس شده در سال ۱۹۸۸)، که متمرکز بر تاریخ و فرهنگ شهر است، هستند. در میان شمار زیادی از موزه های خصوصی، خانه ی سابق کاوائی کانجیرو یِ (Kawai Kanjirō) سفالگر؛ سن اُکو هاکوکان (the Sen-oku Hakkokan) که جایگاه مجموعه برنزهای چینی متعلق به خانواده ی سامیتومو (Sumitomo) است؛ مرکز تحقیقاتی چادو (Chado Research Center) که دربردارنده ی هنر مرتبط با مکتب آیین چای اوراسنکی (Urasenke Tea Ceremony) است؛ و سومیا (Sumiya)، خانه ی مجلل گیشا که به شکل زیبایی محفوظ مانده، هستند. از زمان جنگ چهانی دوم بدین سو موزه های بسیاری تأسیس شده اند تا صنایع دستی ممتاز کیوتو را به بازدیدکنندگان معرفی کنند. این صنایع دستی شامل پارچه های بافته شده و رنگ شده، بخورهای خوشبو، بادبزن ، عروسک، محرابهای بودایی، قفسه های چوبی، اجناس لاکی و سرامیک هستند. در بین این موزه ها مرکز پارچه بافی نیشیجین (Nishijin Textile Center) و مجموعه سفال کیومیزُ (Kiyomizu Pottery Complex)، جای دارند.
بسیاری از ماتسوری ها (Mutsuri) (جشنواره های سالانه) در کیوتو و با صفوف منظمی از صدها شرکت کننده با لباس های محلی، برگزار می شوند. شمار زیادی از این جشنواره ها منحصر به فردند. آاُئی ماتسوری (Aoi Matsuri) ( جشنواره ی هالی هاک (Hollyhock)) که شروع آن ۱۵ ماه می و در قصر امپراطوری است. میفونه ماتسوری (Mifune Matsuri) که در سومین یکشنبه ی ماه می با نمایش شمایل تزئین شده ای از قایق های باستانی در رودخانه ی اُیِ آراشیاما (the Ōi River at Arashiyama)، برگزار می شود. نمایش شناخته شده ی جیون ماتسوری (Gion Matsuri) که ۱۷ ژوئیه با رژه ی باشکوهی از کشتی های غول پیکر ، همچون دیگر جشن های سراسر ماه، در منطقه ی جیون برپا می شود. طی مراسم دایامونجی گُزان اُکریبی (Daimonji Gozan Okuribi) در ۱۶ آگوست، برپاکنندگان مراسم پنج کومه را برای وداع گویی با ارواح مردگان آتش می زنند. جشن سالگان (Festival of the Ages) (جیدای ماتسوری (Jidai Matsuri)) در ۲۲ اکتبر با جلوه ای از چندین هزار شرکت کننده در لباس های محلی تاریخی که از قصر امپراطوری تا معبد هیان (Heian Shrine) را رژه می روند، برگزار می شود.
گروه بازیگران هنرهای اجرایی بویژه در اشکال تئاتری سنتی نو (no) و کابوکی (Kabuki) به مانند موسیقی و رقص بارگاهی، اغلب و در موقعیت های خاص سال برنامه های خود را به شکل متداولی در معابد و پرستشگاهها به نمایش می گذارند. تئاتر مینامیزا (Minamiza Theater)، در منطقه ی مرکزی جیون، قدیمی ترین تئاتر کابوکی در ژاپن است. کیوجن (Kyogen)، نمایش خنده آوری که به زبان محاوره ای نوشته می شود، به طور سالیانه در آوریل و در معبد میبودرا (( Mibudera، به اجرا در می آید. کیوتو خانه ی قدیمی ترین ارکست عمومی که در سال ۱۹۵۶ بنیانگذاری شده، است. تنوع گسترده ای از کنسرت های موسیقی و رقص- غربی و ژاپنی، کلاسیک و مدرن- در تالار کنسرت کیوتو (the Kyōto Concert Hall) یا ALTI ( تالار فیومین کیوتو (Kyōto Fumin Hall) )، برگزار می شود.
منبع: [DVD]Graham, Patricia J. “Kyoto.” Microsoft ® Student 2009

Email: malihedargahi@yahoo.com