هنر، فضا و شهر

کتاب هنر، فضا و شهر به دنبال پاسخگویی به این پرسش است که چگونه هنر و طراحی می توانند سهمی را در آینده شهری ایفا کنند. این مبحث از طریق ارزیابی شهر، فضای شهری و هویت آن و بناهای تاریخی به کاوش در دیدگاههای انتقادی جغرافیای فرهنگی، جامعه شناسی شهری و تئوری انتقادی می پردازد. یک دوگانگی بین هنر عمومی که بوسیله ی نگاههای زیبایی شناسانه به اشیاء مرزبندی شده و هنر به مثابه فرآیند مشارکتی مداومِ انتقاد اجتماعی، ایجاد شده است.

هنر، فضا و شهر: هنر عمومی و آینده های شهری، نوشته ی مالکوم میلز، انتشارات راتلج، ۱۹۹۷
کتاب هنر، فضا و شهر به دنبال پاسخگویی به این پرسش است که چگونه هنر و طراحی می توانند سهمی را در آینده شهری ایفا کنند. این مبحث از طریق ارزیابی شهر، فضای شهری و هویت آن و بناهای تاریخی به کاوش در دیدگاههای انتقادی جغرافیای فرهنگی، جامعه شناسی شهری و تئوری انتقادی می پردازد. یک دوگانگی بین هنر عمومی که بوسیله ی نگاههای زیبایی شناسانه به اشیاء مرزبندی شده و هنر به مثابه فرآیند مشارکتی مداومِ انتقاد اجتماعی، ایجاد شده است. ارتباط بین هنر عمومی قراردادی و توسعه شهری نوعی شراکت است در حالیکه پدیدار شدن عملکردهای هنر، مقاومت در مقابل ادراکات شهری که منافع ساکنانش را نادیده می گیرد را ارائه می دهد. دو نقش برای هنر پیشنهاد شده است: هنر به عنوان دکوراسیونی درون یک زمینه ی دوباره به تصویر درآمده ی طراحی شهری که در آن نیازهای استفاده کنندگان در مرکز قرار دارد و هنر به مثابه فرآیند اجتماعی از انتقاد و تعامل که قلمروهای عمومی را نه به عنوان مکانهای عمومی بلکه به عنوان عرصه های پیچیده ای از منافع تعریف می کند، کشمکش میان این موقعیتها نوآورانه است.
کتاب هنر، فضا و شهر یک سری از دیدگاههای مرتبط ولی مستقل از شاخه های مختلف را کنار یکدیگر گرد اورده است و مباحثی فراتر از محدودیت های قضاوت زیبایی شناسی برای مشخص کردن عملکرد هنر در قلمرو عمومی از نظر نیازهای اجتماعی و ساختارهای ارزشی را در بر می گیرد. کتاب شیوه ای را پیشنهاد می کند که در آن چشم انداز هنر، به مثابه اثر برآمده از تخیل، بایستی همچنین در نقد شهر و آینده های شهری پایدار و مطلوب سهیم باشد.
هدف کتاب از یک جهت ایجاد پلی بین سبک های هنر و طراحی معاصر برای فضاهای عمومی و از طرف دیگر بررسی انتقادهایی است که در رشته هایی همچون جامعه شناسی شهری و جغرافیا بر شهر وارد شده و توسط تئوری های انتقادی اجتماعی و فرهنگی مطرح شده است. تا به امروز شیوه تخصصی که ” هنر عمومی” نام گرفته و در بر گیرنده ی سبک های مختلفی است که همیشه رویکردهای سازگار برای ایجاد و استقرار هنر خارج از فضاهای هنری مرسوم – از نمایشگاه مجسمه در فضای باز گرفته تا نقاشی های دیواری اجتماعی و طراحی سنگفرش و مبلمان خیابان – را شامل نمی شوند، جدای از مباحث مرتبط با آینده ی شهرها بسط یافته و تأثیرپذیری بسیار کمی از دیدگاههای نظری که الهام بخش سایر رشته ها هستند، داشته است. با این وجود انجمن طرفداری از هنر عمومی که مورد حمایت شورای هنر و بنیاد ملی هنرها قرار دارد، موفق عمل کرده است و در نظر گرفتن ضوابطی برای هنر در توسعه ی شهریِ شهرهای صنعتی غرب، امری معمول محسوب می شود. هنر عمومی نیز یک حوزه ی حاشیه ای در روش هنر است و خیلی کم مورد درخواست موزه داران، معامله گران و شهرهایی قرار دارد که در نظرشان هنر عمومی برای مدرنیته و هنر معاصر استقلال قائل نیست و فرصت های اندکی را برای ایجاد شهرت، انباشت سود یا تظاهرات ذوق و سلیقه فراهم می آورد.
کتاب شامل دو نقطه عطف است: هنر عمومی – تولید، مدیریت و میانجی گری هنر ورای موقعیت قراردادی اش در موزه ها و گالری ها – و شهر جشنی – دربر گیرنده ی استراتژی های کاربر محور برای طراحی و برنامه ریزی شهری. هر دو موضوع بواسطه ی حمایت غیر انتقادی، پروبلماتیک و مستعد کژفهمی هستند اما برآمده از زمینه های علمی متفاوتی هستند و گرایش به سمتی دارند که به طور مجزا مورد بحث قرار گیرند. منطقه بندی دانش در شاخه های آکادمیک و تخصصیِ حرفه ای امکان ایجاد تغییر در پاسخگویی را فراهم می کند، به گونه ای که به نظر تصمیمات تعیین کننده ی شکل شهر دور از تصمیماتی قرار می گیرند که بر آنها اثر می گذارند، یا به مانند نوعی “زنگار شهری” اجتناب ناپذیرند؛ اما شهرها مانند سیب زمینی نیستند و توسط افرادی طرح ریزی می شوند که به عنوان کارشناس شناخته می شوند.
کتاب هنر، فضا و شهر مقدمه ای به شیوه ی نگاه کردن به هنر در فضاهای عمومی از نقطه نظرات خارج از هنر است؛ کتاب در مورد تاریخ یا ارزیابی هنر عمومی نیست و به حمایت از هنر عمومی نمی پردازد، بنابراین اظهاراتی که در کتاب مطرح شده گرایش به مبهم بودن دارند و منافع اجتماعی مشخص نشده اند. کتاب در عین اینکه سهم هنر عمومی در پایداری محیط شهری را زیر سوال می برد ولی این ایده را ابقا می کند که تصور آینده های ممکن به همان میزان که بخشی از جامعه ی دموکراتیک است، اختلاط غیر رسمی در فضاهای عمومی محسوب می شود و چنین تصوراتی ممکن است منجر به شکل گرفتن نوسازی شهری شود که در آن منافع اجتماعی جنبه مقدماتی دارند.
کتاب هنر، فضا و شهر به دنبال ارتباط هر دو بخش آکادمیک و حرفه ای برای پاسخگویی به نیازها و پرسش های دانشجویان، محصلان و مشارکت کنندگان در حوزه هایی همچون هنر و صنعت، معماری و طراحی محیط، طراحی شهری، طراحی منظر، برنامه ریزی شهری، تاریخ شهر، جامعه شناسی شهری، جغرافیا فرهنگی و سیاست فرهنگی است. هدف این است کتاب در اختیار خوانندگانی قرار گیرد که نه تنها در مباحث و گفتمانهای غیر از رشته خودشان دارای تبحر هستند بلکه استدلال ها را تا آنجا که پیچیدگی آنها در زبان معمول اجازه می دهد، بیان می کنند و از طریق مطالعه هر فصل دامنه ی مطالعاتی خود را گسترش می دهند. منابع در کتابشناسی جامع ذکر شده است و یادداشت ها اطلاعات تکمیلی یا تفکرات مماسی را به شیوه ای به متن اصلی افزوده که موجب بی نظمی و آشفتگی آن نمی شود.

فهرست مطالب:
مقدمه
شهر
فضا، نمایش و جنسیت
تعارضات هنر عمومی
نقش هنر در توسعه ی شهری
هنر و حمل و نقل عمومی کلان شهر
هنر به مثابه یک فرایند اجتماعی
شهرهای جشنی
یادداشت ها
مطالعات بیشتر
کتاب شناسی
نمایه

malihedargahi@yahoo.com

صفحه ی ملیحه درگاهی در انسان شناسی و فرهنگ
http://www.anthropology.ir/node/5211

ترجمه ی فصل پنجم از کتاب هنر، فضا و شهر:

هنر در توسعه ی شهری (۱)
http://anthropology.ir/node/25569

هنر در توسعه ی شهری (۲)
http://anthropology.ir/node/25715

هنر در توسعه ی شهری (۳)
http://anthropology.ir/node/25782

هنر و توسعه ی شهری (۴)
http://anthropology.ir/node/25878

هنر در توسعه ی شهری (۵)
http://anthropology.ir/node/26040

هنر در توسعه ی شهری (۶)
http://anthropology.ir/node/26189

هنر در توسعه ی شهری (۷)
http://anthropology.ir/node/26316