کتاب گرچه بخشی است از طرحی گسترده که نگارش آن در ۱۹۷۹ به پایان رسیده است و حاصل آن کتاب سه جلدی «تمدن های مادی ،اقتصادها و سرمایه داری» است ولی روش و نگرش برودل و دیدگاه نسل دوم آنال را منعکس می کند.برودل در کتاب از یک سو تسلط خود بر وقایع و از سویی با تبعیت از مارک بلوک بر تقدم نظریه ی هدایت کننده و دیالوگ تصحیح کننده بین نظریه و روش و رویه ها گردآوری اطلاعات خرد،آمپریک و لحظه ای ،در فرآیند پژوهش ،تأکید روا می دارد.او همچنین با ارائه ی نمونه هایی راه های استفاده از داده های کمی و عددی و استنتاج و استنباط از منابع آماری درتاریخ را نشان داده،نتیجه گیری های جالبی به دست داده است.
عنوان: سرمایه داری و حیات مادی ۱۴۰۰ – ۱۸۰۰
نوشته‌های مرتبط
نویسنده: فرنان برودل
مترجم: به‍زاد ب‍اش‍ی
با م‍ق‍دم‍ه‌ای از پ‍روی‍ز پ‍ی‍ران
چاپ ت‍ه‍ران: نشر ن‍ی
سال نشر: ۱۳۷۲
مقدمه
کتاب گرچه بخشی است از طرحی گسترده که نگارش آن در ۱۹۷۹ به پایان رسیده است و حاصل آن کتاب سه جلدی «تمدن های مادی ،اقتصادها و سرمایه داری» است ولی روش و نگرش برودل و دیدگاه نسل دوم آنال را منعکس می کند.برودل در کتاب از یک سو تسلط خود بر وقایع و از سویی با تبعیت از مارک بلوک بر تقدم نظریه ی هدایت کننده و دیالوگ تصحیح کننده بین نظریه و روش و رویه ها گردآوری اطلاعات خرد،آمپریک و لحظه ای ،در فرآیند پژوهش ،تأکید روا می دارد.او همچنین با ارائه ی نمونه هایی راه های استفاده از داده های کمی و عددی و استنتاج و استنباط از منابع آماری درتاریخ را نشان داده،نتیجه گیری های جالبی به دست داده است.
فصل نخست: اهمیت ارقام
انسان و اشیاء هستند که حیات مادی را تشکبل می دهند.پژوهش در مورد هر آن چه انسان می سازد یا به کار می برد تنها راه تحلیل زندگی روزمره نیست تعداد افرادی که در ثروت های چهان سهیم هستند نیز حائز اهمیت است.یکی از وجوه تمایز انسان امروز با انسان ۱۸۰۰ سال پیش افزایش جمعیت حیرت انگیز افراد است.جمعیت جهان در چهار قرنی که مورد بررسی این کتاب است دو برابر شده؛در حالی که اکنون در هر سی یا چهل سال دو برابر می شود.این امر ناشی از پیشرفت عادی است اما شمار انسان ها به همان اندازه که نتیجه ی این پیشرفت است علت آن نیز هست.به هر حال ارقام بهترین راهنماست و شاخصی از پیروزی ها و شکست ها را به دست می دهد و فی نفسه یک نقشه ی جغرافیایی تفکیکی را در کره ی زمین ترسیم می کند.این نقشه روابط تعیین کننده ی انواع مختلف بشر را آشکار می سازد.این جغرافیای تفکیکی طی اعصار کم ترین تغییر را شاهد بوده و آن چه به کلی تغییر کرده آهنگ رشد در زندگی است.
فصل دوم: نان روزانه
خوراک اصلی انسان ها بین قرون پانزدهم تا هجدهم اصولا از نباتات تشکیل می شده است.اگر سلیقه های غذایی یک اقتصاد منحصرا بر اساس تأمین کالری صورت گیرد کشاورزی در یک ناحیه ی خاص همیشه بر دامداری در همان ناحیه رجحان خواهد داشت زیرا این ناحیه خواه و ناخواه ،ده تا بیست برابر بیشتر از ناحیه ی دامدار انسان ها را تغذیه می کند.مونتسکیو به نکته درمورد کشورهای برنج خیز اشاره می کند..اما هر افزایش جمعیتی فراتر از یک سطح معین ،همه جا و فقط در طی قرون مورد بررسی استفاده ی هرچه بیشتر از غذاهای نباتی را به دنبال دارد.انتخاب غلات یا گوشت به تعداد انسان ها بستگی دارد و این معیاری مهم در حیات مادی است.در ادامه به غلات مهم به ترتیب اهمیت آن ها در زندگی مردم در طی قرون پانزدهم تا نوزدهم پرداخته می شود:گندم،برنج وذرت.در این فصل به تفاوت انقش غلات مختلف در زندگی مردمان با توجه به منطقه ی جغرافیایی آن ها پرداخته شده و توضیح داده می شود.
فصل سوم: فراوانی و کفایت:غذا و نوشیدنی
هنگامی که سخن از مواد غذایی مصرفی غیر از قوت غالب (گندم و برنج و ذرت) و نیز نیازهای متنوع دیگری چون پوشاک و خانه وارد دنیای پیچیده تری می شویم که فراوانی و حداقل نیازمندی ها پیوسته در آن پهلو به پهلوی یکدیگر قرار دارند.شاید اگر وضع اکثریت را با اوضاع و احوال اقلیت مقایسه کنیم مسأله روشن شود.برقراری تمایز میان افراد معمولی و استثتایی ما را با روند دشوار اما انعطاف پذیری روبرو می سازد زیرا هرگونه طبقه بندی اجبارا ناقص خواهد بود و نمی توان تجمل را به دقت تعریف کرد.تجمل متناسب با زمان،کشور یا تمدن مورد بحث ظواهر متعددی پیدا می کند.هم تجمل و هم فقر در نگاه نخست به اسناد و مدارک برای ما خودنمایی می کنند ولی تجمل نظرگاه بهتری به دست می دهد چرا که اسناد و مدارک در مورد تجمل بسیار فراوان است.در حاشیه بررسی می توان از برخی تجمل های به تأخیر افتاده نیز سخن گفت.در اروپای پش از قرن پانزدهم هیچ گونه آداب و رسوم پیچیده ای برای تاول غذا وجود نداشته است.این امر محتمل است که غرب از این لحاظ از سایر تمدن های دنیای کهن سخت عقب بوده است.پس از قرن شانزدهم تنها معدودی مردم ممتاز در اروپا به تجمل غذا می خوردند.این تجمل در مصرف انواع غذاها ،ادویه ها ، نوشابه ها و توتون و شکل استفاده از آن و تجملات میز غذاخوری خود را نشان می داده است.
فصل چهارم:فراوانی و کفایت:خانه،لباس و مد
در این فصل برای نشان دادن تفاوت ها غنی و فقیرمسکن و لباسشان توصیف می شود و به این موضوع که در کجاها این ها را می شود به نمایش گذاشت وبه تفاوت های تمدن های مختلف در این خصوص پرداخته شده است.هر خانه ای بر اساس الگویی سنتی بنا یا تجدید بنا می شود. نفوذ رسوم و سنت ها همیشه باقی است چرا که میراثی از زمان های باستان است که هرگز اعتبار خود را از دست نمی دهد..خانه از هر جنس و هر شکلی باشد و گواه گویای کندی تمدن ها و فرهنگ هایی است که خودرا نگه می دارند و تکرار می کنند.این تکرار به طرزی آشکار خود را در انتخاب مصالح ساختمانی به ما نشان می دهد. چرا که مصالح ساختمان تنوع چندانی ندارند و محدودیت مصالح محدودیت های پایداری را به وجود می آورند.در مورد اغنیا بیش تر از مصالح تفاوت ها بیشتر در درون خانه ها خود را نشان می دهد جایی که در خانه ی اغنیا انواع و اقسام وسایل تزئینی را مشاهده می کنیم و خانه ی فقرا را تهی از آن می یابیم.تاریخ لباس و مد به عواملی همچون مواد خام و فراگردهای تولید،هزینه ی تولید،ثبات فرهنگی،مد و سلسله مراتب اجتماعی بستگی دارد.لباس چیزی که همیشه در حال تغییر بوده همه جا نمایاننده ی پایگاه و موقعیت اجتماعی بوده است.
فصل پنجم:گسترش تکنولوژی: منابع نیرو و فلزات
همه چیز تکنولوژی است.نه تنها سختکوشی ناگهانی بلکه کوشش های صبورانه و مداوم او برای تأثیر بر جهان بیرونی..تکنولوژی عرصه ای به پهنای تاریخ را می پوشاند و الزاما واجد کندی ها و ابهامات تاریخ نیز هست.تاریخ تکنولوژی را توجیه می کند و تکنولوژی تاریخ را.مسأله ی اصلی در بحث گسترش تکنولوژی بحث منابع نیرو است. بین قرون ۱۵ تا ۱۸ انسان تنها نیروی بدنی خود،حیوانات اهلی،باد،آب،زغال سنگ را در اختیار داشت که منابع متوسط نیرو را تشکیل می دادند.پیشرفت تکنولوژی مستلزم تفکر در باره ی زغال سنگ و استفاده ی منظم از آن به صورت کک در ذوب آهن بوده است. بهره گیری های متفاوت از گونه های مختلف حیوانات از جمله اسب و شتر در نقاط مختلف جهان قابل بررسی و مقایسه است .در ادامه دنیا شاهد دستاوردهایی مثل موتورهای آبی و بادی چرخ ها و آسیاب های آبی و کاربرد های نو از فلزات بود.
فصل ششم :گسترش تکنولوژی:انقلاب ها و تأخیرها
«انقلاب» های تکنولوژیک درفاصله ی قرن ۱۵ تا ۱۸ رخ داده می شود:توپخانه،چاپ و اقیانوس پیمایی.اما به کار بردن واژه ی انقلاب فقط یک صنعت بدیعی است زیرا هیچ یک از این ها به طورناگهانی رخ نداده است و تنها دریانوردی بر پهنه ی اقیانوس ها بود که چیزی شبیه خیزش یا «عدم تقارن» را در جهان پدید آورد و نتایج آن هرچه بود در همه جا پخش شد.اختراعات در موطن خود چنان کند پیش می رفتند که همسایگان فرصت می یافتندآن ها را فرا بگیرند.پیدایش باروت و تفنگ و شمخال و چاپ و تحولات در حمل و نقل و راه ها دنیا را دچار تحولی شگرف کرد.
فصل هفتم: پول
با نگاهی ازبالا به پول می توان گفت که فعالیت پولی را به عنوان یک ابزار،یک ساختار،یک ویژگی منظم و عمیقا ریشه دار در هر حیات سوداگری که از مختصر شتابی برخوردار بوده است تلقی کنیم.پول واقعیت منفرد و مجزایی نیست و هرجا باشد تمامی روابط اجتماعی و اقتصادی را در تحت تأثیر قرار می دهد. به وسیله ی آهنگ گردش پول ،پیچیدگی یا کمیاب شدن آن می توان ارزیابی نسبتا موثقی از فعالیت های انسان از بالاترین تا پایین ترین سطوح آن به عمل آورد.پول شاخصی است که بررسی آن به شناخت دیگر جنبه های زندگی مدد می رساند.پول فی نفسه واقعیت پیچیده ای است ،زیرا اقتصاد پولی که همراه با پول عمل می کندحتی در کشوری مثل فرانسه در ۱۶ تا ۱۸ هرگز به طور کامل توسعه نیافت و پول فقط به برخی نواحی و برخی بخش های معین رخنه کرد.پول همیشه بخش های دیگر را پریشان خاطر کرده است.پول کار انسان رابه یک کالا و خود او را به یک شیء تبدیل کرده است و بیش از آن که نوبر باشد به جهت آنچه با خود همراه داشته نوآور بوده است.
فصل هشتم:شهر
شهر جریان عادی مبادله را تشدید می کند و زندگی انسان را در هم می یزد.شهربرآیند کهن ترین و انقلابی ترین تقسیم کار است:مزرعه در روستا در یک سو و آن چه فعالیت های شهری توصیف می شوند در سوی دیگر. در تعریف شهر می بایست که آن را با رجوع به خودش و فارغ از اقتصاد و تمدن پیرامونی آن تعریف کرد.برای رسیدن به آن دو شراط لازم است:یکی این که شهرهااز ویژگی های خاص خوشان بهره مند باشند و دیگر این که خصایص از دوره ای به دوره ی دیگر کمابیش پایدار بمانند.بهر شهر دنیایی است جدا از سایر مناطق و خود چنین می خواهد.شهرها در دوران مورد تحقیق برج و بارو داشتند که مهم ترین کارکرد آن تأمین امنیت شهر بود. مسأله ی اساسی زندگی در شهرها خواه در اروپا خواه در سایر نقاط را از آغاز تا به امروز مسأله ی تقسیم کار بین مناطق شهری و روستایی است.تقسیم کاری که موقعیت مشارکت کنندگان در آن به طور دائم در حال تغییر است.شهر و روستا هرگز از هم جدا نمی شوند زیرا رشته ی وحدت بخش این دو نه گسسته است و نه تنها به نفع یکی از این دو عمل می کند.این دو همزمان از هم جدا می شوند و در عین حال نزدیک می شوند و در عین حال که نزدیک می شوند از هم می برند و همزمان دوباره کنار هم می آیند.
نتیجه گیری:
با پرداختن به زندگی اقتصادی است که از سطح امور روزمره و تکراری از گردش ناآگاه روزمره خارج می شویم.سرمایه داری رودر رو با ساختارهای انعطاف ناپذیر مثل ساختارهای زندگی مادی قادر به انتخاب حیطه هایی است که طالب آن هاست و می تواند در آن ها دخالت کند و نیز قادر به رها کردن سایر حیطه ها به حال خودشان است تا از این راه ساختارهای خود را بی وقفه از این اجزا بازسازی کند و به این ترتیب سایر ساختارها را دگرگون سازد.به همین دلیل است که تمامی خلاقیت اقتصادی جهان از دوران پیشاسرمایه داری نشأت گرفته است واز همین روست که سرمایه داری منبع همه ی پیشرفت های مادی بزرگ و نیز تحمل ناپذیرترین استثمار انسان علیه انسان است.
فهرست مطالب
مفهوم تام و تمام انسان
پیشگفتار
مقدمه
۱-اهمیت ارقام
۱-جمعیت جهان به حدس و گمان
۲-مقیاسی برای ارجاع
۳-پایان نظام زیست شناختی کهن
۴-عده زیاد در برابر عده کم
۲- نان روزانه
۱-گندم
۲-برنج
۳-ذرت
۴-بقیه دنیا
۳-فراوانی و کفایت:غذا و نوشیدنی
۱-تجمل و خوراک توده ها
۲-نوشابه ها،محرکها و مخدرها
۴-فراوانی و کفایت:خانه،لباس و مد
۱-خانه ها در سراسر جهان
۲-داخل خانه ها
۳-لباس و مد
۵-گسترش تکنولوژی:منابع نیرو و فلزات
۱.مسأله اصلی:منابع نیرو
۲.آهن:رابطه ای ضعیف
۶-گسترش تکنولوژی:انقلاب ها و تأخیرها
۱-ابداعات بزرگ تکنولوژیک
۲-حمل و نقل
۳-تکنولوژی
۷-پول
۱-اقتصادها و پول ناقص
۲-بیرون از اروپا:اقتصادهای اولیه و پول فلزی
۳-فلزات قیمتی و اقتصادهای فلزی در اروپا
۴-پول کاغذی و اسناد اعتباری
۸-شهرها
۱-شهر:یک تعریف
۲-اصالت شهرهای غربی
۳-شهرهای بزرگ
نتیجه گیری
فهرست راهنما
این اثر ترجمه ای است از :
Fernand Braudel ,Capitalism and Material Life 1400-1800,Translated From French (original title Civilization Mate’rielle et Capitalism ,1967) by Miriam Kochan,Harper and Row ,Publishers,Inc,New York,1973.
