انسان شناسی و فزهنگ
انسان شناسی، علمی ترین رشته علوم انسانی و انسانی ترین رشته در علوم است.

پاره هایی از نظریه های یادآوری اجتماعی – حافظه (۱)

(تصویر: باربارا میستل)

مجموعه شماره های «نظریه های یادآوری اجتماعی» بنا دارد به ترجمه پاره هایی ازکتابی با همین عنوان ، نوشته باربارا.آ.میستل پرداخته وازخلال آن خوانندگان این صفحه را با اشکال، محتوا، سیر تحول، کارکردها، اجتماعات وموسسات حافظه ساز ونیزگوناگونی این امر درفرهنگ های گوناگون، حفظ وتدوام بخشی به آن وآسیب های وارد برآن دررابطه با حیات فرهنگی جوامع آشنا کند ونیز به روزترین فهرست واژگان موضوع حافظه را ازنظر بگذراند. درسطور زیربخش هایی ازترجمه مقدمه کتاب و اولین سری از تعریف واژگان ارائه شده است :

فرآیند به یادآوردن همواره موجب شگفتی مردم بوده است زیرا این امردر رابطه با توانایی ما برای فهم جهان، بنیادی است. حافظه، چرا که درهرکنش مربوط به برداشت وتلقی، درهرکنش مربوط به تفهم و درهرکنش زبانی (تردیمان ۱۹۹۳ :۹) شرط لازم درشناخت وداوری انعکاسی ما است. حافظه درتماس نزدیک با عواطف قرار دارد زیرا عواطف تاحدی در پیوند با گذشته هستند و نیز به این دلیل که حافظه عواطف را برمی انگیزد. حافظه همچنین عنصری بسیار مهم درتوصیف شخص انسانی است، همان طور که واسطه اصلی جهت ساخت هویت ها است : «افتراق موفقیت آمیز خود ازحافظه، فقدان نهایی خود را به دنبال دارد- ودرنتیجه فقدان تمام فعالیت هایی را که با آن ها درک هویت یک فرد مهم می شود. (نوسبام ۲۰۰۱ :۱۷۷). حافظه می تواند به عنوان پشتیبان تفاوت دیده شود، ازآن جا که امکان بازجمع آوری وحفاظت از «خود» های متفاوت ما را فراهم می آورد که ازخلال زندگی های منحصر به فرد ما به دست آمده وانباشت می شوند. (ولین ۱۹۸۹ :۴۰)

بازپیدایش علاقه نسبت به مفهوم حافظه درعلوم اجتماعی معلول «تب گرامی داشت های جمعی» در دهه های ۱۹۸۰ و۱۹۹۰ است. در آن دهه ها به ندرت یک ماه، چه برسد به یک سال، بدون چنین جشن هایی سپری می شد. این فوران حیرت انگیز درعلاقه به حافظه اجتماعی می تواند از طریق عوامل زیر توضیح داده شود؛ عواملی مانند رقم قابل توجه سالگردهای مدنی (ازجشن دویستمین سالگرد درآمریکا تا پنجاهمین سالگرد پایان جنگ دوم جهانی)، علاقه رو به رشد نسبت به حافظه های گروه های قومی، احیای نزاع های سخت برسر هولوکاست ورژیم ویشی و بالاخره پایان جنگ سرد که انفجار حافظه های پیشتر سرکوب شده را باعث شدند. (کامن ۱۹۹۵ الف، اشپلنت ودیگران ۲۰۰۰ الف،۲۰۰۰ ب). درکنار دیگرگرایش های تاثیرگذاردر علاقه مندی وافر نسبت به حوزه حافظه می توان به نقش آمرانه فیلم ها اشاره کرد که تلاش دارند به ما بگویند که یک امر واقعا چگونه بوده است، نیز اهمیت فزاینده سایت های یادآوری درارتباط با توریسم وجنبش های میراث(فرهنگی)، مردمی شدن سبک خود شرح حال نویسی وارزیابی مجدد گذشته ها وفرهنگ های ملی درکشورهای تازه دموکراتیزه شده اروپای شرقی، آمریکا وآفریقای جنوبی که درآن ها محاسبه خطاهای گذشته به طور عمومی محل بحث قرار گرفته است.

فهرست واژگان به روز در حوزه حافظه :
۱. بلوغ : مرحله ای اززندگی که کودکی را ازبزرگسالی جدا می کند.
۲. فراموشی : ناظر برفقدان حافظه مربوط به رویدادها یا تجارب به خاطر بعضی آسیب های فیزیکی یا روان شناختی
۳. هنر حافظه : واژه ای که به سیمونیدز، شاعرعصر ۴۶۸-۵۵۶ پیش ازمیلاد نسبت داده شده وعبارت ازتکنیکی است که توسط خطیبان به منظور یادآوری متون طویل به کارگرفته می شد و درآن هرعنصردر یک کاخ خیالی حافظه قرار گرفته ودرنتیجه ازطریق تعقیب یک مسیر ذهنی، این عناصر می توانند جای درست خود را دراین کاخ دوباره پیدا کنند.
۴. حافظه خود شرح حال نوشت :حافظه ای درباره خود که درکی ازهویت واستمرار را موجب می شود. این حافظه، هنگامی که ما گذشته را ازطریق گفت داستان زندگی مان به خود ودیگران بازسازی می کنیم، تبدیل به منبعی ازاطلاعات پیرامون زندگی های ما می شود.
۵. جنگ سرد: نبرد ایدئولوژیک میان دولت های سرمایه داری دموکراتیک که توسط آمریکا هدایت شد وبا نظام های کمونیستی فروپاشی شده فعلی تحت هدایت شوروی در طول دوران ۸۹- ۱۹۴۷
۶. حافظه جمعی یا حافظه اجتماعی: بازنمایی یک گروه ازگذشته خود، هم گذشته ای که به طور مشترک تسهیم شده وهم گذشته ای که به طور جمعی گرامی داشته می شود، که این حافظه قادر است هویت گروه، شرایط فعلی آن و نگرش آن به آینده را نمایش داده وبه آن هستی و وجود بخشد.
۱. Adolescence
۲. Art of memory
۳. Autobiographical memory
۴. Cold war
۵. Collective or social, memory

باربارا.آ.میستل در دانشگاه لایچستر
http://www.le.ac.uk/sociology/staff/bm50.html

ایمیل مترجم :
sara_muhamadkamal@yahoo.com