ترجمه:
سید علی کوشازاده
(دکتری مدیریت منابع انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد)
نوشتههای مرتبط
علی¬رضا جابری
(کارشناسی ارشد علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی تهران)
سارا حسینی اَرانی
(کارشناسی ارشد مدیریت استراتژیک منابع انسانی، دانشگاه تهران)
فهرست مطالب
پیشگفتار نویسنده ۹
مقدمه مترجمان ۱۳
سپاس نامه (قدردانی) ۱۵
مقدمه: چگونه به سراغ مصاحبه آمدم ۱۷
فصل اول: چرا مصاحبه؟ ۲۴
هدف مصاحبه ۲۶
مصاحبه: روش «شناخته شده» یا «ناشناخته»؟ ۲۸
چرا مصاحبه نکنیم؟ ۳۰
جمع بندی ۳۳
فصل دوم: ساختاری برای مصاحبهی عمیق و پدیدارشناسی/شناختی ۳۵
چه چیزی مصاحبه را یک موضوع پدیدارشناسی میسازد و چه اهمیتی دارد؟ ۳۷
مضمون پدیدارشناسی اول: ماهیت موقت و ناپایدار تجربه انسان ۳۸
مضمون پدیدارشناسی دوم: چه نوع درکی است؟ درک ذهنی ۳۹
مضمون پدیدارشناسی سوم: تجربه زیسته به عنوان پایه و اساس «پدیده» ۳۹
مضمون پدیدار شناسی چهارم: تاکید بر معنا، و معنا در زمینه (بستر) ۴۰
این مضامین پدیدارشناسی چه اهمیتی دارند؟ ۴۲
مجموعه مصاحبه های سهگانه ۴۳
مصاحبه اول: متمرکز بر تاریخ زندگی ۴۳
مصاحبه دوم: جزئیات تجربه ۴۴
مصاحبه سوم: تفکر درباره معنا ۴۵
رعایت ساختار ۴۶
طول مصاحبهها ۴۷
فاصله زمانی بین مصاحبهها ۴۸
گزینههای دیگر برای ساختار و فرآیند ۴۹
معنا متعلق به کیست؟ روایی و پایایی ۵۰
آیا معنا متعلق به همه است؟ ۵۱
مثالی از یک رویکرد به روایی ۵۲
اجتناب از پاسخهای مکانیکی ۵۵
خودتان فرآیند را تجربه کنید ۵۶
فصل سوم: طرح پیشنهادی پژوهش: از ایده ذهنی تا بر روی کاغذ و سپس در اجرا ۵۸
طرح پیشنهادی پژوهش به منزله کاری با مراحل تشریفاتی (آداب و رسوم تدوین پیشنهاده) ۵۸
تعهد ۵۹
از تفکر تا زبان ۶۱
چه کارهایی باید انجام شود؟ ۶۲
پرسشهایی برای ساختاربندی پیشنهاده ۶۳
چه چیزی؟ ۶۳
چرا؟ درون زمینه (بستر) ۶۴
چگونه؟ ۶۵
چه کسی؟ چه وقت؟ کجا؟ ۶۷
منطق بنیادی ۶۸
کار کردن بر روی مواد (مطالب) ۶۹
کار خود را به صورت آزمایشی اجرا کنید ۷۲
نتیجه گیری ۷۳
فصل چهارم: استقرار سازوکارهای دسترسی، گزینش و تماس گرفتن با مشارکت کنندگان ۷۴
مخاطرات دسترسی آسان ۷۴
مصاحبه کردن با افرادی که تحت نظارت شما هستند ۷۴
مصاحبه با دانش آموزان خودتان ۷۵
مصاحبه با آشنایان ۷۶
مصاحبه با دوستان ۷۶
خودتان را به اندازه کافی جدی بگیرید ۷۷
دسترسی از طریق دروازهبانان (نگهبانهای) رسمی ۷۸
نگهبانهای غیر رسمی ۸۰
دسترسی و سلسله مراتب ۸۱
برقراری تماس ۸۲
تماس حضوری را شخصاً برقرار کنید ۸۲
ایجاد خزانه شرکت کنندهها ۸۵
چند ملاحظه منطقی ۸۵
انتخاب مشارکت کنندگان ۸۷
فقط تماس ۸۸
نمونه گیری هدفمند ۸۹
تلههایی که باید در فرآیند گزینش از آنها اجتناب کرد ۹۲
چه تعداد مشارکت کننده کافی است؟ ۹۳
فصل پنجم: رهیافتی به هیئتهای بازنگری نهادی و رضایت آگاهانه ۹۵
گزارش بلمونت ۹۵
استقرار هیئتهای بازنگری نهادی محلی ۹۷
عضویت در هیئت بازنگری نهادی و فرآیند بازنگری ۹۷
فرم (برگه) رضایت آگاهانه ۹۹
هشت بخش اصلی برگه رضایت آگاهانه ۱۰۱
۱. چه چیزی، چه مدت، چگونه، با چه هدفی و برای چه کسی؟ ۱۰۳
چه چیزی، برای چه مدتی و چگونه؟ ۱۰۳
با چه هدفی؟ ۱۰۳
برای چه کسی؟ ۱۰۳
۲. ریسکها، ناراحتیها و آسیبپذیری ۱۰۴
۳. حقوق مشارکتکنندگان ۱۰۵
مشارکت داوطلبانه ۱۰۵
حق خروج ۱۰۵
حق بازنگری و ممنوع کردن استفاده از ابزار مصاحبه ۱۰۶
حق حریم خصوصی ۱۰۷
۴. منافع احتمالی. ۱۱۱
۵. محرمانگی اَسناد… ۱۱۱
محدودیتهای حفظ محرمانگی: حکم احضاریه و الزامات گزارشی تعهد شده ۱۱۲
۶. منتشر ساختن.. ۱۱۴
مالکیت مشترک مواد پژوهش ۱۱۴
استفاده گسترده از دادههای مصاحبه ۱۱۴
استفادههای احتمالی از دادههای مصاحبه ۱۱۵
پاداش ۱۱۵
۷. شرایط خاص برای کودکان ۱۱۶
۸. اطلاعات تماس و رونوشت برگهها ۱۱۷
زبان مناسب ۱۱۷
پیچیدگیهای تصدیق فرآیند بازنگری هیئت بازنگری نهادی و رضایت آگاهانه ۱۱۸
فصل ششم: تکنیک همه چیز نیست، ولی نقش زیادی دارد ۱۲۲
بیشتر گوش بده، کمتر حرف بزن ۱۲۲
پیگیری آنچه که مشارکت کننده میگوید ۱۲۶
وقتی ابهام دارید سؤال بپرسید ۱۲۶
بپرسید تا بیشتر درباره یک موضوع بدانید ۱۲۸
اکتشاف، نه کاوش (تجسس) ۱۲۹
بیشتر گوش بده، کمتر حرف بزن، و سؤالات واقعی بپرس ۱۳۰
از سؤالاتِ جهت دهنده اجتناب کنید ۱۳۰
سؤالات باز بپرسید ۱۳۰
پیگیر باشید، اما وقفه (اختلال) ایجاد نکنید ۱۳۲
دو رویکرد مطلوب ۱۳۳
از مشارکت کننده بخواهید تا با شما به شکلی صحبت کند که انگار فرد دیگری هستید ۱۳۳
از مشارکت کننده بخواهید یک داستان بگوید ۱۳۳
از مشارکت کنندگان بخواهید بازسازی کنند، نه اینکه به یاد بیاورند ۱۳۵
مشارکت کنندگان را متمرکز نگه دارید و از آنها بخواهید تا جزئیات را بازسازی کنند ۱۳۵
به فراز و فرودهای مصاحبه نگاه بسیار شخصی نداشته باشید ۱۳۶
تعاملات خودتان را محدود کنید ۱۳۶
فقط بعضی از اوقات، تجربیات خودتان را به اشتراک بگذارید ۱۳۶
پاسخهای مشارکت کنندگان خود را تقویت نکنید ۱۳۷
اکتشاف در «خنده» ۱۳۷
احساسات مبهم خود را پی بگیرید ۱۳۹
با دقت و احتیاط از یک راهنمای مصاحبه استفاده کنید ۱۴۰
سکوت بردبارانه ۱۴۱
جمع بندی ۱۴۲
فصل هفتم: مصاحبه به عنوان یک رابطه ۱۴۴
مصاحبه به عنوان یک رابطه «من و تو/دیگری» ۱۴۴
مناسبات صمیمانه (روابط سازگار) ۱۴۶
هویتهای گروه اجتماعی و روابط مصاحبه ۱۵۰
نژاد و قومیت ۱۵۰
جنسیت ۱۵۳
طبقه، سلسله مراتب و جایگاه ۱۵۵
تفاوتهای زبانشناسی ۱۵۷
سن ۱۵۸
نخبگان ۱۵۸
تمایز میان تجربیات خصوصی، شخصی و عمومی ۱۵۹
اجتناب از یک رابطهی درمانی ۱۶۱
منافع متقابل ۱۶۲
انصاف (تسهیم متناسب) ۱۶۳
مصاحبههای از راه دور و رابطه میان مشارکت کننده و مصاحبه کننده ۱۶۵
فصل هشتم: تحلیل، تفسیر و به اشتراکگذاشتن دادهها و مواد مصاحبه ۱۶۹
مدیریت دادهها ۱۶۹
جدا نگهداشتن فرآیند مصاحبه و تحلیل: در فاصله بین مصاحبهها چه میتوان کرد؟ ۱۷۰
ضبط مصاحبهها ۱۷۱
پیادهسازی مصاحبهها ۱۷۲
خواندن، کاهش دادن و تحلیل متن ۱۷۵
مشخص سازی آنچه در متن، مورد علاقه است ۱۷۵
به اشتراکگذاری دادههای مصاحبه: نیمرخها (پروفایلها) و مضامین ۱۷۷
منطق تهیه و تدوین نیمرخها ۱۷۸
مراحل تدوین یک نیمرخ ۱۸۰
نیمرخ بهعنوان راهی برای دانستن ۱۸۳
برقراری پیوندهای مضمونی و تحلیل آنها ۱۸۶
تفسیر مواد (دادهها) ۱۹۰
نرمافزار تحلیل دادههای کیفی به کمک رایانه ۱۹۳
هشدارهایی در رابطه با CAQDAS 195
یک تصور غلط و خطرناک ۱۹۵
تله کدبندی ۱۹۶
کار کردن بر روی صفحهنمایش یا کاغذ ۱۹۷
آیا CAQDAS پژوهشگران را از مواد مصاحبهشان و محتوای آن دور میکند؟ ۱۹۷
حمایت نهادی یا سازمانی ۲۰۰
فصل نهم: اصول اخلاقیِ انجام کار خوب ۲۰۲
انجام کار خوب ۲۰۳
اقدام متقابل ضمنی در قبال مشارکت کنندگان از طریق رعایت کرامت انسانی ۲۰۷
جمع بندی ۲۰۸
پیوستها: دو نیمرخ (پروفایل) ۲۱۰
نیمرخ اول: ناندا: یک کامبوجی بازمانده از دوران پل پوت ۲۱۰
نیمرخ دوم: بتی: یک مددکار باسابقه ۲۲۰
منابع مورد استفاده و ارجاع در کتاب: ۲۲۵
پیش¬گفتار نویسنده
در تجربه حرفه ایام به عنوان یک معلم دانشگاهی، با بسیاری از دانش¬جویان تحصیلات تکمیلی که علایق عمیق و سرشاری داشتند و میخواستند ایده هایشان را در پایان نامههایشان پیاده کنند، همکاری داشتهام. اغلب آنها به دلیل ضعف در روششناسی مناسب و منطقی (موجّهِ قابل پیادهسازی) با مانع رویرو میشدند. این افراد کسانی هستند که سارتر (۱۹۶۸) آنها را «جویندگان روش» مینامید.
این کتاب برای دانشجویان تحصیلات تکمیلی (و به ویژه دکتری) که به دنبال آن روش هستند و کسانی که فکر میکنند مصاحبهی عمیق برای آنها و پژوهششان انتخاب مناسبی است، تهیه شده است. علاوه بر این، کتاب حاضر برای پژوهشگران با تجربهتر و علاقهمند به پژوهش کیفی که اطلاعات اندکی دربارهی فرایند [و شرایط] مصاحبه دارند، نیز مفید است؛ و سرانجام این کتاب، ابزار مفیدی است برای آن استادان دانشگاهی جستجوگر متون تکمیلی درباره¬ی فرایند مصاحبه¬ی عمیق، که روش و تکنیک را با موضوعهای وسیعترِ مرتبط با پژوهش کیفی، متصل کند. این کتاب برای استفاده فردی و کلاسی، فراهم کننده معرفی و مقدمهای گام به گام درباره¬ی فرآیند پژوهش با استفاده از مصاحبه عمیق است و این گامها را در حوزه موضوعهای مهم در زمینه پژوهشهای کیفی مطرح میکند.
متن این کتاب، با محوریت یک رویکرد پدیدارشناسی/شناختی در مورد فرآیند مصاحبهی عمیق تنظیم شده است. مقدمه، بیان میکند که چگونه من [نویسنده کتاب] به فرآیند انجام مصاحبهی عمیق ورود کردم.
فصل ۱، منطق استفاده از مصاحبه به عنوان یک روش پژوهش و قابلیت روایتها به عنوان راهی برای کسب دانش را مورد بحث قرار میدهد.
فصل ۲، در ویرایش چهارم کتاب، بخش جدیدی درباره مفروضات (پیش¬فرض¬های) پدیدارشناسیِ ساختارِ مصاحبهی عمیق، ارائه می-کند که در این کتاب مورد بحث قرار دادهام. این فصل، ارائه دهنده راهنماییهای تخصصی دربارهی چگونگی اجرای این رویکرد در مصاحبه و اصول تطبیق آن با اهدافِ شخص [پژوهشگر] است.
فصل ۳، موضوعات و مسائلی را که سبب احتیاط و ترس هنگام نوشتن طرح پیشنهادی میشوند، کاوش نموده و پرسشهای ساده و پر معنا که میتواند پژوهشگر را در طول فرآیند مصاحبه یاری کنند، مطرح میکند.
فصل ۴، با تأکید بر اجتناب از تنگناها و دام¬های فرآیند مصاحبه، موضوعهای مربوط به یافتن، تماس گرفتن و انتخاب کردن مشارکتکنندهها را مورد بحث و بررسی قرار میدهد.
فصل ۵، در پاسخ به نگرانیهای فزاینده دربارهی مسائل اخلاقی در پژوهشهای مصاحبه¬محور، فرآیند شورای بازنگری (هیئت بررسی) نهادی را معرفی و رهنمودهایی که این شورا برای پژوهشگرانِ مصاحبه کننده ارایه میدهد، بیان میکند. این فصل، مخاطرههای ذاتی پژوهش مصاحبهمحور که باعث شد تا شوراهای بازنگری نهادی، فرمهای اعلام رضایت آگاهانه را الزامی کنند، توضیح میدهد. در ادامه فصل، نکتههای اصلی و عمدهای که باید در فرم رضایت آگاهانه بیاید مطرح می¬شود، به خوانندگان دربارهی مسائل اخلاقی هرکدام از آن نکات هشدار داده میشود، و پیچیدگیها و بحثهای پیرامون فرآیند شورای بازنگری نهادی و فرم رضایت آگاهانه را بررسی میکند.
فصل ۶، از رویکرد ارائه¬ی مجموعهای از دستورالعملهای راهنما (شبیه کتاب آشپزی) اجتناب نموده و به جای آن، مهارتها و فنون خاص مصاحبه را مورد بحث قرار داده و آنها را به موضوعهای مهمِ مربوط به مصاحبه کردن و پژوهش (تحقیق) کیفی ارتباط میدهد. این فصل بر چگونه شنیدن صحبتهای مصاحبه شونده (مشارکت کننده) و چگونگی پرسیدن سؤال از آنها تأکید دارد.
فصل ۷، فرآیند مصاحبه را به عنوان یک «رابطه» مورد اکتشاف قرار میدهد. این رابطه در حوزه و زمینه¬ی بحثهای عمده¬ی اجتماعی معاصر که اغلب در تعاملهای بین مصاحبه کنندهها و مصاحبه شوندهها نهفتهاند، قرار دارد. در ویرایش چهارم کتاب، بخش جدیدی با عنوان «مصاحبه از راه دور» و کاربردهای آن در رابطهی میان مشارکت کننده و مصاحبه کننده اضافه شده است. این فصل همچنین از جهات مختلف، به احتمالِ اشتباه گرفتنِ «پژوهش مصاحبهمحور عمیق» با «درمانگری» میپردازد؛ و به خوانندگان درباره پیچیدگی-های منفعت متقابل (پژوهشگر-مشارکت کننده) هشدار میدهد و بر انصاف به عنوان عنصر ضروری در فرایند مصاحبه¬ تاکید میکند.
فصل ۸، چگونگی مدیریت، کارکردن بر روی دادههای تولید شده از طریق مصاحبهی عمیق، و به اشتراک گذاری آنها را مورد بحث قرار میدهد. این فصل، خواننده را از آغاز تا انتهای یک فرآیند گام به گام برای کار کردن بر روی مطالب گستردهای که مصاحبه کنندهها در طی فرآیند مصاحبه جمعآوری میکنند، هدایت میکند. این فصل دو فرآیند تحلیلی بالقوه را مطرح میکند: اولی منجر به شناسایی مضامین ظهور یافته از مطالب جمعآوری شده طی مصاحبه میشود، و دومی به تدوین نیم¬رخهای (پروفایل¬های) روایتی از تجربههای مصاحبه شوندهها و معنیهایی که از آن تجربهها میسازند، منتهی میشود. هر دو فرآیند، راههایی برای به اشتراک و بحث گذاشتن نتایج حاصل از مصاحبه با مخاطبانِ گسترده، هستند.
در ویراست چهارم کتاب، بخشی دربارهی بررسی دلایل موافقت و مخالفت استفاده از «نرم افزارهای تحلیل دادههای کیفی به کمک رایانه» که عموماً با عنوان CAQDAS شناخته میشوند، اضافه کردهام.
فصل۹، با عنوانِ «انجام کار خوب» در ویراست چهارم به کتاب افزوده شده است و به بررسی ارتباط بین کارِ مصاحبه و اصول اخلاقی مصاحبه، فراتر از [بحث] رضایتِ آگاهانه (توافق جلب شده)، میپردازد.
در پیوست این کتاب، دو نیم¬رخ داستانی (روایتی) ارائه شده است. این مثالها قابلیت مصاحبه را از هر دو جنبه¬ی دست یافتن به عمق تجربههای مرگ و زندگی، و اکتشاف در پیچیدگیها و موارد مهمِ تجربههای روزانه¬ی مصاحبه شوندگان، آشکار میکنند.
کتاب حاضر در حالی که یک رویکرد پدیدارشناسی در فرآیند مصاحبهی عمیق را پیشنهاد میکند، اصول و روشهایی را نیز که قابل انطباق با دامنه¬ی گستردهای از رویکردهای مختلف در مصاحبه هستند، معرفی نموده و مورد بحث قرار میدهد.
در سراسر متن این کتاب، مثالهایی از مصاحبههای انجام شده توسط همکارانم، دانشجویانی که با آنها کار کرده¬ام و نتیجه پژوهشهای خودم، که موضوعهای مورد بحث را روشن میکنند، آوردهام. سعی کرده¬ام یک توازن در به اشتراک گذاشتن تجاربم در فرآیند مصاحبهی عمیق ارایه کنم تا خواننده بتواند آنچه را که میخواهد استفاده کند، و راهنماییهای روشن کافی ارایه کرده¬ام تا استفاده کننده کتاب بتواند با موفقیت، یک پروژه پژوهشی بر مبنای رویکردِ تشریح شده، مفهوم سازی و اجرا کند.
علاوه بر این، یک پروژه عملی که افراد، همه کلاس¬ها و یا کارگاه¬ها بتوانند آن را در زمانی اندک مورد استفاده و اجرا قرار دهند، توصیف کرده¬ام. همچنین، خوانندههای کتاب را به روشهای مطالعه، تأمل کردن و ارزیابی اقدامات مصاحبه خودشان، رهنمون ساخته¬ام.
هدفم نوشتن یک متنِ به اندازه¬ی کافی روشن و عملی-کاربردی برای راهنماییهای مفید دربارهی فرآیند مصاحبهی عمیق به عنوان یک روش پژوهش، و نیز متصل کردن این روش پژوهش به موضوعهای گستردهتر در پژوهشهای کیفی بوده است. به این منظور، خوانندهها را به مطالعه منابع منتخب دیگری ارجاع داده¬ام تا توجه بیشتری به مسائل روششناسی، اخلاقی و فلسفی مستتر در فرآیند مصاحبه و پژوهشهای کیفی، شود. اینترنت به یک ابزار پژوهشی مهم تبدیل شده است، من هم توجه خوانندهها را به منابع اینترنتی مربوط به موضوع که هم اکنون در دسترس هستند، جلب کردهام.
امیدوارم تأکید بر اصول راهنمای ارائه شده در این کتاب و یکپارچگی موضوعهای گستردهتر در پژوهشهای کیفی بتوانند این کتاب را برای گستره وسیعی از پژوهشگران در زمینه علوم آموزشی و اجتماعی مثمر ثمر سازد. امید دیگر من این است که این کتاب، پژوهشگران مصاحبه کننده را به یک روش [پژوهش] برساند که ذهن آنها را درگیر سازد، قلبهایشان را تحریک کند، و برای انجام کارهای خوب از آنها پشتیبانی کند.
مقدمه مترجمان
کتابِ محبوب «مصاحبه بهعنوان یک روش پژوهش کیفی؛ راهنمای پژوهشگران علوم تربیتی و اجتماعی»، در سال ۲۰۱۳ توسط نویسنده فرهیخته آن، «اروینگ سیدمن»، به ویراست چهارم رسید و در دسترس علاقهمندان پژوهش کیفی قرار گرفت. ویراست اخیر این کتاب، با افزودن مطالب روز، یعنی مباحث اخلاق پژوهش، مصاحبههای از راه دور، و تحلیل دادهها مبتنی بر نرم افزارهای رایانهای، غنای بیشتری به محتوای آن بخشیده است و فراهمکننده راهنماییهای کاربردی، بهروز، روشن و گام به گام برای پژوهشگران مصاحبهکنندهی تازه کار و با تجربه است تا بتوانند به توسعه، شکلدهی و انعکاس مصاحبه بهعنوان یک فرایند پژوهش کیفی بپردازند.
کتاب حاضر، با استفاده از مثالهای قابل فهم درباره فنون مصاحبه به منظور ارائه مباحث مورد بررسی، کمک میکند تا خوانندگان آن به درکی از پیچیدگیهای مصاحبه کردن و پیوندهای آن با مباحث گستردهترِ پژوهش کیفی، دست یابند.
این کتاب، شامل اصول و روشهایی است که برای هر پژوهش کیفیِ مبتنی بر مصاحبه قابل بهرهبرداری است. بنابراین، پژوهشگران دانشگاهی و غیر دانشگاهی در رشتهها و حوزههای مطالعاتی مختلف همانند: علوم اجتماعی و انسانی، از جمله: علوم تربیتی، علوم سیاسی، انسانشناسی، جامعهشناسی و مددکاری، مدیریت و اقتصاد، میتوانند از رهنمودها، اصول و فنونِ بهخوبی روشن شده در این کتاب برای مطالعات نظری و میدانی فردی، تیمی و سازمانی استفاده کنند.
کتاب حاضر برای مخاطبانِ در سطح حداقل دارای مدرک لیسانس که با مبانی اولیه پژوهش آشنایی نسبی دارند مناسب است. با این حال، این ویژگی را نیز دارد که هم بتواند بهعنوان یک کتاب مکمل دانشگاهی برای درس روش پژوهش کیفی در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری انتخاب شود، و هم برای پژوهشهای غیرکلاسی و مطالعات افراد و جوامع محلی، سازمانی، صنعتی، ملی، و فراملی بهعنوان یک منبع خودآموز مورد استفاده قرار گیرد.
بر این اساس، کتاب حاضر با «هدف قرار دادن» گستره نسبتاً وسیعی از مخاطبان دانشگاهی و غیردانشگاهی از رشته¬ها و حوزههای مختلف علمی و کاری بهعنوان مخاطب خود، تلاش کرده است یک روش اکتشاف دانش مبتنی بر رویکرد پدیدارشناسی، برگرفته از پدیده¬ها و تجارب انسانی را در قالب اصول و فنون مصاحبه کیفی عمیق، عرضه نماید. مطالبی که با رویکردی کاربردی، متنی روان و تجارب میدانی نویسنده آن، به رشته تحریر درآمده است. همچنین با توجه رواج گسترده استفاده از مصاحبه در پژوهش های کیفی، منابع و کتب اندکی به زبان فارسی وجود دارند که به شکل متمرکز و معتبر پاسخگوی نیازهای پژوهشگران آن باشد. از این رو، چنین ویژگیهایی از این اثر ارزشمند و کم نظیر (در تشریح تخصصی مصاحبه کیفی)، موجب اشتیاق مترجمان در برگرداندن این اثر به زبان فارسی بوده است.
علاوه بر این، با توجه به ارجاعهای نویسنده به منابع متعدد اصیل درباره موضوعات مورد بحث در هر بخش از کتاب، فهرست این منابع نیز در نسخه فارسی کتاب آورده شده است تا خوانندگان علاقهمند در صورت تمایل بتوانند به متن منابع تکمیلی هر موضوع، مراجعه فرمایند و اطلاعات عمیق¬تر تکمیلی را کسب کنند.
تلاش مترجمان از ابتدای ترجمه تا انتهای ویراستاری¬ها بر آن بوده است که با توجه به موارد مذکور، اثری در شأن متن اصلی و مخاطبان فرهیخته کتاب، ارائه کنند (معادلهایی دقیق و عباراتی روان)؛ با این حال، تیم ترجمه و ویراستاری، خود را از خطا مصون نمیدانند و پذیرای نظرات سازندهی خوانندگان ارجمند این کتاب هستند.
سرانجام، مطالق با کلام مشهور و گران¬بار «مَن لَم یَشکُرِ المَخلوق لَم یَشکُرِ الخَالِق»، هرکس سپاس گزار زحمات مخلوقات الهی نباشد، از خالق آنان نیز قدردانی نکرده است، مترجمان از همه فرهیختگان و عزیزانی که با نظرات سازنده خود به غنای هر چه بیشتر آن کمک نمودند، بهویژه دفتر مطالعات فرهنگی و اجتماعی شهرداری مشهد برای معرفی، و انتشارات مهکامه برای انتشار کتاب، قدردانی مینمایند.
سید علی کوشازاده
دکتری مدیریت منابع انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد
علیرضا جابری
کارشناسی ارشد علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی تهران
سارا حسینی اَرانی
کارشناسی ارشد مدیریت استراتژیک منابع انسانی، دانشگاه تهران