تابو اثر ِ فردینان وُن شیراک برگردان از آلمانی: اُلیویه لو له، انتشارات گالیمار، پاریس، ٢٠١۶، ٢٢٨ صفحه، ١٩ یورو
پیر دشوس برگردان مهرداد میرزائی
نوشته‌های مرتبط
فردینان وُن شیراک، متولد ١٩۶۴، با آن که خیلی دیر پا به عرصه ادبیات گذاشت، از همان نخست موفقیت چشم گیری داشت. راه او، بی ربط نیست با راه برنارد شلیک، دیگر نویسنده آلمانی که بیست سال از او بزرگتر است. شلیک هم از خانواده ای وابسته به دستگاه قضائی است. او هم در نوجوانی با نوشتن «کتاب خوان» (گالیمار،١٩٩۶) به شهرت رسید. می توان گفت که هر دو آنها در زمینه داستان کوتاه خوش درخشیده اند. در همین ژانر بود که وُن شیراک هم در سال ٢٠٠٩ با «جرایم»، گل کرد و پیروزی دوباره او، درست در سال بعد با کتاب «محکومین» رقم خورد. سپس در سال ٢٠١١ با کتاب پر فروش «امور کلینی» پا به عرصه رمان گذاشت که روایت زندگی ِ هانس مارتین شلیر رئیس سندیکای کارفرمایان آلمان است که در سال ١٩٧٧ فراکسیون ارتش سرخ او را ربود و به قتل رساند. پس بدیهی بود که خوانندگان بی صبرانه در انتظار رمان دوم او باشند.
نخستین صفحه های کتاب، به زیبایی، کودکی ای را بازگو میکند که در آن غم و شادی در هم تنیده. سباستین وون شنبرگ در خانۀ زیبایی در باویر به دنیا می آید. به مدرسه مذهبی شبانه روزی فرستاده می شود و چه چیزی خوشایندتر از وقتی است که برای تعطیلات به خانه باز می گردد و به همراه پدر به شکار می رود و در بستر رودخانه با دوستان قدیمی بازی می کند؟ اما ناگهان روزی پدر می میرد و مادر دوباره ازدواج می کند و خانه زیبا را می فروشد و این چنین دوران خوشی به سر می رسد.
در ادامه، سباستین بیست و پنج ساله در برلین است که به عنوان عکاس، نامی برهم زده و داستان شکلی ساده به خود گرفته و تلنباری از اروتیسمی ساختگی و صحنه های پورنوگرافی مبتذلی می شود که ناگزیر است از واگذار کردنش به بوتیچلی و گویا برای توجیه شهوترانی حاصل از تستوسترون. رمان خوبِ آموزشی تبدیل می شود به مجلۀ جوان پسندی با فانتزی های عقب مانده.
نویسنده برای خالی نبودن عریضه به کلیشه های تاسف بار و گفتگوهای تلفنی، اندکی تجمل و ذره ای روسپی گری در سطح مافیای روسیه و مدت کوتاهی بستری شدن در بیمارستان می افزاید؛ چرا که، قهرمان داستان هم آنجا که لازم باشد خوب می داند چگونه خود را برای حمایت از مظلومان به خطر بیندازد. سراسر داستان به چنان ضرب آهنگ واگنری ای نوشته شده که یک آگهی سوپرمارکت می تواند آن چنان نوشته شده باشد. چه کسی ست این مرد زیبا و غمگین که همه از درک اش عاجزند. و سرگشتی هایش را هم به آن سان به گردش می برد که دیگران سگ هایشان را. و پاسخی که وجود دارد و سخت است دانستن آن که خود نویسنده متوجه آن نشده، بسیار پیشِ پا افتاده است:« رنج می برم چرا که از نوع بشرم». پاسخی دیگر که می توانست وجود داشته باشد این بود که رنج می برم چرا که نتوانستم پدرم را نجات دهم و به طرز وحشتناکی احساس گناه می کنم. اما وون شیراک، به ناگاه با به یادآوردن آن که مرد قانون است و این امر باعث موفقیت کتاب های پیشین او شده قسمت دومی هم به کتاب اضافه می کند که تمام قد به یک دادگاه می پردازد: دادگاه کسی که متهم به آزار جسمی و جنسی و قتل شده. خیالمان راحت باشد که تمام این ها فقط صحنه آرایی قهرمان داستان است که می خواهد نشان دهد آنی نیست که می نماید، که واقعیت جز بازتاب خودش نیست، که حقیقت چیزی جز فرمولی زبانی نیست.
PIERRE DESHUSSES
لوموند دیپلماتیک نوامبر ۲۰۱۶
انسان شناسی و فرهنگ ناشر رسمی نسخه فارسی مجله لوموند دیپلماتیک در ایران است
