تصویر: استوکیان
کنفرانس مطبوعاتی باکرات استوکیان ، سردبیر هفته نامه ترکی – ارمنی ” آگوس ” چاپ استانبول ، ۱۰ اردیبهشت ( ۳۰ آوریل) در تحریریه دوهفته نامه هویس برگزار شد. در این نشست خبری که با حضور نمایندگانی از خبرگزاری های ایرنا ، مهر ، روزنامه آلیک ، هفته نامه آراکس و وبسایت‌های هایلی، هاماینک و ایراناهایِر برگزار شد. روبرت صافاریان ( دبیر تحریریه هویس ) با اشاره به دلایل برگزاری این جلسه ، گفت : “باکرات استوکیان که سردبیر نشریه ترکی – ارمنی آگوس در استانبول است از سوی هفته نامه آراکس به سردبیری اقای کشیشیان و برخی از انجمن های فرهنگی ارامنه تهران نظیر انجمن رافی ، برای شرکت در مراسم سالگرد نسل کشی ارامنه در ۲۴ آوریل و نیز آشنایی بیشتر ما و رسانه‌های کشور با فعالیت‌های هفته‌نامه‌شان و البته وضعیت جامعه ارامنه ترکیه به تهران دعوت شده‌اند. باید به این نکته توجه داشت که شرایط ارامنه ترکیه، نسبت به ارامنه جوامع دیگر حساس‌تر است. چرا که نسل‌کشی در آن کشور صورت گرفته و البته ارامنه ترکیه همیشه ساکن آن سرزمین بوده اند و از این منظر دیاسپورا به شمار نمی‌آیند. از این رو اهمیت نشریه آگوس در آن جامعه بسیار زیاد است. این هفته‌نامه را که به صورت ۱۶ صفحه ترکی و ۴ صفحه ارمنی منتشر می‌شود ، با نام سردبیر فقیدش هراند دینک می شناسند که در ژانویه ۲۰۰۷ به دلیل طرح مسائل ارامنه در آن نشریه ، توسط یک نوجوان ۱۷ ساله که گرایشات ملی‌گرایانه افراطی داشت به قتل رسید. البته خود آگوس و روشنفکران ترکیه، انگشت اتهام را به سوی دولت نشانه رفتند. اما اتفاقی که پس از آن ترور روی داد، بسیار قابل تامل است. جمعیت بسیاری از مردم ترکیه با هراند دینک و ارامنه اعلام همبستگی کردند که در نوع خود بی نظیر بود. در روز تشییع پیکر دینک ، انبوهی از شهروندان استانبول شعار می دادند : ما همه هراند دینک هستیم ، ما همه ارمنی هستیم. ”
نوشته‌های مرتبط
در ادامه نشست خبری ، باکرات استوکیان ( سردبیر آگوس ) به ایراد سخنانی پرداخت و از جمله گفت : ” در ترکیه مطبوعات ارمنی دارای پیشینه بسیار طولانی هستند و از زمان عثمانی تاکنون به فعالیت پرداخته‌اند. از سال ۱۹۹۶ هم در ادامه این سنت طولانی آگوس انتشار خود را شروع کرد. ما با نشر به زبان ترکی، سعی کرده‌ایم با جامعه ترکیه و دیگر اقلیت‌های ساکن ان کشور گفتگو کنیم. و از همین راه توانسته‌ایم حمایت جامعه ترکیه را از خواسته‌های ارامنه به دست آوریم. برای روشن شدن جایگاه آگوس در میان نشریات ارمنی ترکیه، توجه به این نکته ضروری است که نشریات ارمنی بیشتر خبرهایشان را از مراکز خبری دریافت می‌کنند. اما آگوس خود همانند یک خبرگزاری و منبع خبری مستقل عمل می کند و در بسیاری از موارد ، خبرهای آگوس توسط خبرگزاری های ترکیه مورد استفاده قرار می‌گیرد. تیراژ هفته نامه آگوس که ۵ هزار شماره است نمایانگر استقبال جامعه ترکیه از فعالیت‌های ماست. البته در بعضی موارد وبسایت نشریه نیز حدود ۵۰ هزار بازدید کننده داشته است. در صفحات آگوس بیشتر به رویدادهای مربوط به ارامنه ترکیه، ارمنستان و تحولات جامعه ترکیه پرداخته می‌شود. هیات تحریریه نشریه ما ۲۵ نفر هستند. در میان کارکنان آگوس، در کنار ارامنه، ترک ها و کردها نیز فعالیت می کنند.”
پس از اتمام سخنرانی آقای استوکیان ، جلسه پرسش و پاسخ آغاز شد. سردبیر آگوس در پاسخ به این سوال که “تسلیت رجب طیب اردوغان (نخست وزیر ترکیه ) به بازماندگان نسل کشی ارامنه را چگونه ارزیابی می کنید؟” گفت: ” اردوغان نه تنها نسل کشی ارامنه را نپذیرفته که عذر خواهی هم نکرده است و تنها تسلیت گفته. البته باید اضافه کنم که همین هم برای ما حائز اهمیت است. چرا که برای اولین بار ، نخست وزیری در ترکیه به ارامنه تسلیت گفته است. البته ما صرفا تسلیت گویی نمی خواهیم و خواست ما فراتر از اینهاست. ”
او در پاسخ به خبرنگار دیگری که پرسید طی سال های اخیر تلاش‌هایی از سوی روشنفکران ترکیه برای همدردی با ارامنه صورت گرفته است که از آن جمله عذر خواهی از آنان بوده است، به نظر شما تغییرات در افکار عمومی ترکیه تا چه حد به پیشبرد اهداف ارامنه کمک می‌کند؟ گفت : ” برای اولین بار پس از ترور هراند دینک ، مردم ترکیه ضمن حمایت از دینک به دولت نشان دادند که نگاه متفاوتی نسبت به مسائل ارامنه دارند. طی ۲۰ سال اخیر ، ادبیات و نگاه رسانه‌ها و در کل جامعه ترکیه نسبت به مسئله ارمنی تغییر کرده و به نوعی حمایت از آن‌ها بدل شده است. شرایط امروز به گونه‌ای است که حتی اگر ارامنه سوال یا خواسته‌ای را مطرح نکنند ، روشنفکران ترکیه با صدای بلندتری در این باره صحبت می‌کنند. چرا که روشنفکران ترکیه می‌بینند هر مسئله‌ای که در ان کشور به حقوق بشر مربوط می‌شود ، به مسئله نسل‌کشی ۱۹۱۵ و تکذیب ان باز می‌گردد. از این رو روشنفکران ان کشور معتقدند که بدون پرداختن به مسئله نسل کشی ارمنی‌ها ، نمی‌توان افق روشنی در برابر ترکیه دید.”
باکرات استوکیان در پاسخ به این سوال که تسلیت گویی اردوغان به ارامنه ، چه تاثیری می تواند بر روابط اتی ترکیه و جمهوری اذربایجان بگذارد و آیا چنین دست اقداماتی ، ناخرسندی مقامات باکو را در پی خواهد داشت؟ گفت: ” ترکیه به هیچ عنوان دوری از آذربایجان را نخواهد پذیرفت. ترکیه به منابع انرژی آذربایجان نیازمند است و اجازه نمی‌دهد که روابطش با ان کشور به سردی گراید.”
سردبیر آگوس در پاسخ به سوال دیگری مبنی براینکه ارامنه ترکیه چه دیدگاهی نسبت به پیوستن آن کشور به اتحادیه اروپایی دارند ، گفت : ” ارامنه ترکیه خواهان وارد شدن آن کشور به اتحادیه اروپا هستند. چرا که به باور ما در صورت عضویت ترکیه در ان اتحادیه ، حقوق بشر و آزادی بیان مراعات خواهد شد. در واقع ارامنه‌ای که خارج از ترکیه هستند به راحتی می توانند نسبت به آن کشور احساس تنفر کنند و دوست نداشته باشند که ترکیه وارد اتحادیه اروپا شود . انها دوست دارند ترکیه شکست بخورد . اما ما که آنجا زندگی می کنیم نمی توانیم مانند آن‌ها فکر کنیم. البته ما با دیگر برادران و خواهران ارمنی درد مشترک داریم اما برای درمان این درد به پیشرفت ترکیه فکر می کنیم نه شکست آن.”
خبرنگار سایت ایراناهایر که از ایروان ارمنستان از طریق شبکه اسکایپ جلسه را دنبال می کرد، پرسید:” دولت ترکیه اعلام کرده است که به نوادگان ارامنه رانده شده از ان کشور، تابعیت اعطا خواهد کرد. نظر شما چیست؟” استوکیان گفت: “این مسئله ، نخست از سوی پاتریاک یونانیان مطرح شد و از آنکارا خواست تا به یونانیان رانده شده از ترکیه ، تابعیت داده شود. در مورد ارامنه مشخص نیست که چه تعداد از آن‌ها از این طرح استقبال خواهند کرد. این بحث در حال حاضر تنها از سوی ارامنه ترکیه در حال پیگیری است.”
آقای استوکیان در پاسخ به سوال دیگر خبرنگار ایراناهایر مبنی بر اینکه اتحادیه اروپایی و برخی دیگر از نهادهای بین المللی ، نسل کشی را پذیرفته اند . در صورت شناسایی نسل کشی از سوی ایران چه تحولی در شرایط به وجود خواهد آمد؟ گفت: ” من وقتی می‌بینم پارلمان‌های کشورهای دیگر از موضوع نسل‌کشی ارامنه به عنوان اهرمی برای برآوردن منافع سیاسی خود استفاده می‌کنند احساس حقارت می‌کنم. به نظر من این ترکیه است که باید با گذشته و تاریخ خود روبه رو شود. طرح این مسائل در پارلمان های اروپایی به بهبود روابط ترکیه و ارمنستان و به طور کلّی به برقراری عدالت کمکی نمی‌کند.”
او در پاسخ به این سوال یکی از خبرنگاران حاضر در جلسه که پرسید پس از ترور هراند دینک مشخص شد که وی مدت ها ایمیل های تهدیدآمیزی دریافت می کرده است ، آیا امروز شما هم پیام های تهدید آمیزی دریافت می‌کنید، گفت : ” بله . دریافت کرده ایم و می کنیم. اما این تهدیدها را جدی نمی گیریم. البته از طریق وکیل و به صورت قانونی موارد را به دادگاه اعلام می کنیم. هرچند باید تاکید کنم که دیگر چهره‌ای مانند هراند دینک در میان ما پیدا نشده است. ”
اقای استوکیان در پاسخ به خبرنگار سایت هایلی که سوال کرد در جریان اعتراضات سال گذشته پارک گزی استانبول مشخص شد که محل این پارک قبلا گورستان ارامنه بوده است ، ایا اطلاعات بیشتری در این زمینه دارید؟ تصریح کرد: ” اکثر کسانی که به این پارک آمدند از موضوع اطلاع یافتند. البته برای جامعه ارامنه استانبول موضوع تازه ای نبود. پارک گزی تا سال ۱۹۳۰ گورستان ارامنه بوده است. ”
سردبیر آگوس در پاسخ به این سوال که به نظر شما طرح شعارهایی که بر آزادی ارمنستان غربی به عنوان جبران خسارت نسل کشی ۱۹۱۵ دلالت دارد، روشنفکران جامعه ترکیه را از همراهی با ارامنه دور نخواهد کرد؟ گفت : ” باید اعتراف کنم که در این موارد برخی از روشنفکران ترکیه از ارامنه سریع‌تر حرکت می‌کنند و ما گاهی مجبور می شویم آن‌ها را آرام کنیم. ”
او در پاسخ به سوال خبرنگاری که پرسید : ” ارامنه ترکیه در آستانه صدمین سال نسل کشی در حال تدارک چه برنامه هایی هستند؟ ” گفت: ” ما سال ۲۰۱۵ را سالی ویژه و جادویی به شمار نمی آوریم. فکر هم نمی کنم در آن سال اتفاق خاصی روی دهد. البته شاید تعجب کنید که اکنون در ترکیه ، کتاب ها و فیلم هایی در حال آماده شدن است که به مسئله نسل کشی می پردازد اما ارامنه در تولید انها نقشی ندارند. این را هم باید اضافه کنم که متاسفم برای آنهایی که منتظرند ببینند باراک اوباما در سال ۲۰۱۵ از واژه نسل کشی استفاده خواهد کرد یا نه! “
