درگذشت آندری وایدا

خبرگزاری فرانسه برگردان روابط عمومی انسان شناسی و فرهنگ

آندری وایدا سینماگر لهستانی در سن ۹۰ سالگی، روز ۱۰ اکتبر ۲۰۱۶ (۱۹ مهر ۱۳۹۵) درگذشت. وی یکی از بزرگترین چهره های سینمایی قرن بیستم و برای لهستان یک قهرمان ملی به شمار می آمد. جهان فرهنگ و هنر با درگذشت وایدا، یکی از برجسته ترین نمایندگان خود را از دست داد. فرانسه در سال ۱۹۸۱، با اهدای نخل طلایی جشنواره کن به وایدا برای فیلم «مرد آهنین» از نخستین کشورهایی بود که هنر و ارزش کار وایدا را به رسمیت شناخت. وزیر فرهنگ فرانسه، اودری ازوله پس از درگذشت وایدا وی را «وجدان اروپا» نامید و اعلام کرد: «فرانسه یکی از بزرگترین دوستان خود را از دست داد: آندری وایدا که کشور ما بسیار زود در جشنواره کن هنر او را تقدیر کرده بود؛ زندگی او و آثارش همواره در مبارزه ای خستگی ناپذیر برای آزادی به هم آمیخته بودند. برای همه ما وایدا باید الگویی باشد در امید به آینده در لحظاتی که برخی از مردمان در اروپا وسوسه شده اند آن را ترک کنند، در حالی که وایدا نمادی بود از آنچه ما را عمیقا در عشق و آزادی به یکدیگر پیوند می دهد».

ژیل ژاکوب رئیس پیشین جشنواره کن نیز درباره وی گفت: «آندری وایدا بدون شک، بزرگترین فیلمساز لهستان به شمار می آمد و دوستی همیشگی برای ما. او سینماگری باروک و غزلسرایی قدرتمند بود. وایدا را باید همچنین وجدانی بیدار برای تمام مردم لهستان به شمار آورد. مردی که در لحظات پرتنش معاصر کشورش شریک و همگام مردمش بود». آکادمی سزار فرانسه نیز درباره وایدا اعلام کرد: «وی تصویری روشن از تعهد یک انسان در سراسر زندگی اش به شمار می آمد و عمر خود را سراسر به تحقق بخشیدن به سینمایی اختصاص داد که در آن تاریخ و رمانتیسم با یکدیگر در هم آمیخته بودند». جایزه افتخاری سزار در سال ۱۹۸۲ به آندری وایدا اهدا شده بود. سال بعد نیز وی برنده جایزه سزار بهترین کارگردانی برای فیلم دانتون با بازی ژرار دوپاردیو شد.

یک لهستانی بزرگ

درگذشت وایدا در لهستان با غم و اندوه زیادی همراه شد. دونالد تاسک، رئیس شورای اروپا و نخست وزیر پیشین لهستان در تویتر خود نوشت:« ما همه به خانواده وایدا تعلق داریم. ما به لهستان و به خود، با چشمان وایدا می نگریستیم و آنها را درک می کردیم و از این پس زندگی بدون او سخت تر خواهد بود». وایدا از دومین فیلم بلند خود «کانال» که در جشنواره کن در سال ۱۹۵۷ برنده جایزه شد، تا فیلم «پوویدوکی » (Powidoki)(پس از تصویر، ۲۰۱۶) که نامزد اسکار برای بهترین فیلم خارجی در اسکار آینده است، همواره برای لهستانی ها و همه جهان تاریخ این سرزمین را از تلخ ترین برگ هایش تا درخشان ترین آنها، به گونه ای اغلب تفکیک ناپذیر، حکایت می کرد.

لخ والسا، رهبر تاریخی جنبش کارگری همبستگی و برنده جایزه نوبل و ریسس جمهور پیشین لهستان درباره وایدا می گوید: « یک شخصیت بزرگ، یک لهستانی بزرگ ، یک میهن دوست بزرگ و یک کارگردان بزرگ ما را ترک گفت. هر بار ما یکدیگر را می دیدیم سخنانی بسیار اندیشمندانه از او می شنیدم» والسا خود در فیلم «مرد آهنین» که درباره تولد سندیکای کارگری همبستگی بود و نخل طلایی جشنواره کن را در سال ۱۹۸۱ به دست آورد، ظاهر شده بود. وایدا بعدها در سال ۲۰۱۳ یک فیلم دیگر نیز درباره والسا با عنوان «مرد امید» ساخته بود. والسا می گوید:«قرار بود بزودی یکدیگر را ببینیم و من خودم را برای این ملاقات آماده می کردم» .

مدرسه سینمایی لودز(مرکز) که بزرگترین سینماگران لهستانی از جمله وایدا از آنجا فارغ التحصیل شده اند، روز دوشنبه در ورودی خود پرچم های سیاه آویخت. دانیل اولبریشسکی، هنرپیشه، که در ۱۳ فیلم از فیلم های وایدا ایفای نقش کرده بود می گوید: « او مردی با شهامت بسیار بالا بود، مردی با قدرتی فوق العاده، رهبری برای جوانان. او با ما از حقارت هایمان سخن می گفت و از عظمت ما، او راست در چشمان ما می نگریست و تلاش نمی کرد این حقایق را از ما پنهان کند »

کریستف پییشیویش، سناریست کریستوف کیلوسکی، نیز بر این نکته تاکید می کند که در آثار وایدا ما با جنبه ای سیاسی سر و کار داریم.: «او از بنیانگزاران آزادی لهستان مدرن بود، زیرا وی بود که با تصویر سازی خارق العاده خویش هویت ما را ترسیم کرد». یک از منتقدان سینما در لهستان با ملهم شدن از احساس عمومی مردم در لهستان در تویتر خود می نویسد: « عزای سینمای لهستان طولانی مدت خواهد بود».

او ابدی به نظر می رسید

در ماه های اخیر دوستان وایدا می دیدند که سلامت وی رو به افول می رود، اما نمی توانستند باور کنند که وی روزی آنها را ترک خواهد کرد. ژاسک برومسکی، کارگردان و رئیس اتحادیه سینماگران لهستان می گوید: « می دانستیم او بیمار است. که او ۹۰ سال عمر کرده. چند روز پیش بستری شد، اما همه امیدوار بودیم که از بیمارستان سالم بیرون بیاید». ماریان اوپانیا، هنرپیشه ، نیز درباره او می گوید: « همین چند وقت پیش بود که او را در جشن نود سالگی اش دیدیم. واقعا سلامت بود و به خصوص از لحاظ فکری عالی بود. ابدا نمی توانستیم فکر کنیم چنین اتفاقی بیافتد. وایدا به نظر ما ابدی می آمد».

دلیل این امر آن بود که آندری وایدا برغم سن پیشرفته خود تا سال های آخر عمر خود، فعال باقی مانده بود و در این راه همسرش، کریستینا زاخواتویچ، هنرپیشه، کارگردان و سناریست، نیز او را همراهی می کرد. در فیلم «کاتین» که در اسکار سال ۲۰۰۸، نامزد بود، او سرگذت غم انگیز پدر خود، یاکوب وایدا را روایت می کند که در میان ۲۲ هزار و پانصد افسری بود که به دست شوروی ها در سال ۱۹۴۰ در کاتین به قتل رسیدند. وایدا در آخرین فیلمش «پس از تصویر» بار دیگر در صف نخست صحنه های جهان قرار گرفت . این فیلم در جشنواره تورنتو (کانادا) در ماه سپتامبر گذشته به نمایش در آمد، اما هنوز در لهستان اکران نشده است. وایدا در این فیلم به روایت کردن آخرین سال های عمر یک نقاش آوانگارد و نظریه پرداز هنر، ولادیسلاو استرزومینسکی، در مبارزه اش با دولت استالین می پردازد. وایدا در آخرین حضور عمومی اش، پانزده روز پیش در جشنواره فیلم لهستانی گدینا (شنال) درباره این فیلم گفت: « با این فیلم قصد داشتم نسبت به هر گونه دخالت دولت در هنر هشدار دهم» برخی از صاحبنظران، در این جمله اشاره ای دیدند به موقعیت کنونی لهستان و حکومت حزب محافظه کار حقوق و عدالت (PiS) .شهردار کراکوی، پایتخت پیشین و سلطنتی لهستان اعلام کرد: وایدا بنا بر آرزوی خود هفته آینده در این شهر دفن خواهد شد.

بخشی از اخبار درباره درگذشت وایدا در ایران

سایت هنر آنلاین

کارگردان پیشروی لهستانی و یکی از چهره‌های شاخص سینمای اروپا پس از جنگ جهانی دوم که آخرین فیلمش را امسال ساخت، از دنیا رفت.

سرویس سینمایی هنرآنلاین: آندری وایدا سازنده فیلم‌هایی چون “مرد آهنین”، “مرد مرمرین”، “دانتون” و “کاتین” که طی بیش از شش دهه حضور در دنیای سینما بیش از ۵۰ فیلم ساخت، درگذشت. او ۹۰ ساله بود.

وایدا که اخیراً در بیمارستان بستری شده بود، یکشنبه شب از دنیا رفت. او که مارس پیش نودمین سال تولد خود را جشن گرفت، در سال‌های اخیر دائم با بیماری دست و پنجه نرم می‌کرد.

وایدا متولد ششم مارس ۱۹۲۶ و یکی از بزرگ‌ترین چهره‌های “مدرسه فیلم لهستان” بود که در دهه ۱۹۵۰ و اوایل ۱۹۶۰ ظهور کرد و در واکنش به رئالیسم اجتماعی دیکته‌شده قدیمی، تصاویری فردگرایانه از شخصیت ملی لهستان ارائه داد.

وایدا سال ۱۹۵۷ با فیلم “کانال” در سطح بین‌المللی به شهرت رسید و با این فیلم برنده جایزه ویژه داوران جشنواره کن شد. او بعدها با فیلم “مرد آهنین” (۱۹۸۱) جایزه نخل طلای جشنواره کن را دریافت کرد. فیلم او اقتباسی آزاد از زندگی آنا والنتینوویچ یکی از قهرمانان جنبش همبستگی لهستان بود.

چهار فیلم وایدا شامل “سرزمین موعود” ۱۹۷۶، “خدمتکاران ویلکو” ۱۹۷۹، “مرد آهنین” و “کاتین” ۲۰۰۷ نامزد اسکار بهترین فیلم خارجی‌زبان شدند ولی هیچ‌یک جایزه دریافت نکردند، اما خودش در سال ۲۰۰۰ برای خدمات خود به دنیای سینما یک جایزه اسکار افتخاری گرفت.

او همچنین در سال ۲۰۰۶ جایزه خرس طلای یک عمر دستاورد جشنواره برلین و در ۱۹۹۸ جایزه شیر طلای یک عمر دستاورد جشنواره ونیز را دریافت کرد.

از وایدا به عنوان راوی پراحساس و در عین حال سازش‌ناپذیر تحولات سیاسی و اجتماعی لهستان یاد می‌شود. حساسیت‌های تراژیک او به خوبی با تاریخ کشورش همساز بود. فیلم‌های وایدا به لحاظ بصری پرقدرت هستند و او می‌کوشید مناسب‌ترین حال و هوا و فضا را به زمان وقوع داستان فیلم‌های خود ببخشد.

او همچنین برای یک سه‌گانه از فیلم‌های جنگی شامل “یک نسل” ۱۹۵۴، “کانال” و “خاکستر و الماس” (۱۹۵۸) شهرت دارد.

“کاتین” یکی از جنجالی‌ترین فیلم‌های دهه آخر زندگی وایدا بود. این فیلم درباره قتل عام حدود ۲۲ هزار لهستانی اسیر به دست نیروهای شوروی تحت امر پلیس مخفی استالین در جنگ جهانی دوم است. قتل عام کاتین که در جنگلی به همین نام در غرب روسیه روی داد، به دنبال توافق میان شوروی و آلمان تحت امر نازی‌ها برای حمله به لهستان در سال ۱۹۳۹ روی داد. پدر وایدا نیز یکی از قربانیان بود. اشغالگران آلمانی سال ۱۹۴۳ با کشف گورهای دسته جمعی اولین کسانی بودند که پرده از این قتل عام برداشتند.

استالین آلمان‌ها را متهم به قتل عام کاتین کرد. در لهستان پس از جنگ و در دوران حکومت کمونیست‌ها این مسئله یک تابو بود. در نهایت سال ۱۹۹۰ میخائیل گورباچف آخرین رهبر شوروی سابق مسئولیت کشور خود را در این حادثه به گردن گرفت. حتی پس از آنکه کرملین مسئولیت کشتار کاتین را به عهده گرفت، این موضوع به ندرت در روسیه مورد بحث قرار گرفت و همچنان مانعی در برابر روابط روسیه و لهستان بود.

تغییر بزرگ پس از آن روی داد که لخ کاچینسکی رئیس جمهور لهستان آوریل ۲۰۱۰ در اثر یک سانحه هوایی در روسیه کشته شد. او برای شرکت در مراسم بزرگداشت قربانیان کاتین به این کشور سفر کرده بود. با این حال مقامات قضایی روسیه در سال‌های اخیر همیشه از باز کردن مجدد پرونده قتل عام لهستانی‌ها طفره رفته‌اند.

فیلم پرقدرت وایدا نشان می‌دهد چگونه پروپاگاندای روسیه هیتلر را مقصر کشتار دانست و هر کس را که کوچک‌ترین اشاره‌ای به نقش روس‌ها داشت، تنبیه کرد.

این در حالی است که فیلمساز تحسین‌شده لهستانی با هر نوع برداشت بیش از حد سیاسی از شاهکار خود مخالف بود. او هنگام اولین نمایش “کاتین” در پنجاه و هشتمین جشنواره فیلم برلین، گفت: “این یک مرثیه است، فیلمی درباره سوگواری… نه یک فیلم سیاسی.”

با این حال، دمیتری مدودف رئیس جمهور پیشین روسیه در سال ۲۰۱۰ در مراسمی در ورشو پایتخت لهستان با اعطاء نشان دوستی روسیه به وایدا از دستاوردهای او تقدیر کرد. وایدا پس از دریافت نشان دوستی روسیه، گفت: “من مطمئنم این چیزی بیش از یک ژست سیاسی است.”

“پس‌تصویر” (Afterimage) آخرین فیلم وایدا، نماینده لهستان در بخش فیلم خارجی‌زبان جوایز اسکار امسال است. او سال‌ها بود می‌خواست فیلمی درباره زندگی وادیسلاف چمینسکی هنرمند آوانگارد لهستانی بسازد. مقامات لهستانِ پس از جنگ جهانی دوم، چمینسکی را به این خاطر که حاضر نبود هنرش را در خدمت اهداف کمونیستی به کار بگیرد، آزار می‌دادند.

وایدا بالاخره این کار را انجام داد و نتیجه کار فیلم “پس‌تصویر” است. این فیلم که اولین بار در دنیا ماه پیش در جشنواره فیلم تورنتو روی پرده رفت، بازتاب علاقه همیشگی وایداست تا با کندوکاو در لایه‌های زیرین زندگی در لهستان، گذشته پرآشوب و یا مسائل معاصر کشورش را منعکس کند.

فیلم وایدا بر چند سال آخر زندگی چمینسکی متمرکز است، زمانی که دانشجویان متعهد در موسسه هنر که چمینسکی در آن تدریس می‌کرد، با وجود تهدیدها حاضر نشدند او را رها کنند.

کمیته اسکار لهستان در بیانیه‌ای با اشاره به اینکه “پس‌تصویر” شانس خوبی برای دریافت جایزه اسکار فیلم خارجی‌زبان دارد، گفت: فیلم جدید آندری وایدا یک داستان جهانی تاثیرگذار درباره تخریب یک فرد توسط حکومت تک‌حزبی است. کارگردان، دنیایی را به ما نشان می‌دهد که در آن زیبایی، هنر و انسجام هنری مورد آزار قرار می‌گیرد.

“والسا، مرد امید” فیلم قبلی وایدا نیز در ۲۰۱۳ نماینده لهستان در اسکار بود. “والسا، مرد امید” درباره لخ والسا رهبر افسانه‌ای است که ابتدا برق‌کار بود، اما بعدها در دهه ۱۹۸۰ رهبر جنبش همبستگی هوادار دموکراسی شد. او در نهایت در لهستان به مقام ریاست جمهوری رسید و سپس جایزه صلح نوبل را دریافت کرد.

فیلم‌های وایدا در مجموع ۹ بار نماینده لهستان در بخش اسکار فیلم خارجی‌زبان بودند.

http://www.honaronline.ir/Pages/News-78498.aspx

خبرگزاری ایسنا

«آندری وایدا» درگذشت

«آندری وایدا» – کارگردان مطرح لهستانی – در سن ۹۰ سالگی درگذشت. او با فیلم «پس‌تصویر» نامزد دریافت جایزه اسکار بهترین فیلم خارجی امسال بوده است.

به گزارش ایسنا، «گلف نیوز»‌ نوشت: «آندری وایدا»، فیلمساز سرشناس لهستانی بر اثر نارسایی ریوی و پس از چند روز کما، در سن ۹۰ سالگی درگذشت.

«وایدا» را از برجسته‌ترین اعضای مکتب فیلم‌سازی لهستان، می‌دانند. او در سال ۱۹۹۹ جایزه اسکار افتخاری را برای «پنج دهه کارگردانی درخشان» دریافت کرد. چهار فیلم این کارگردان نام‌آور «سرزمین موعود» (۱۹۷۵)، «دوشیزگان ویلکو» (۱۹۷۹)، «مرد آهنین» (۱۹۸۱) و «کاتین» (۲۰۰۷) نامزد بهترین فیلم خارجی اسکار شده‌اند.

»آندری وایدا» روز ششم مارس ۱۹۲۶ در «سوالکی» کشور لهستان به دنیا آمد، وی هنر طراحی را از پدرش آموخت و همین موجب شد که در «کراکوف» به تحصیل در رشته هنرهای زیبا بپردازد اما سه سال بعد تصمیم‌اش عوض شد و برای ادامه‌ی تحصیل به مدرسه‌ی فیلم «لودز» رفت.

»وایدا» ۱۳ ساله بود که جنگ جهانی دوم آغاز شد و او بیشتر عمرش را به همراه مادرش با این امید گذراند که شاید پدرش از جنگ زنده بازگردد. اما نام پدر «وایدا» در هیچ‌یک از فهرست‌های رسمی سربازان لهستانی کشته شده در جنگ اعلام نشده بود و حقیقت درباره او سال‌ها بعد آشکار شد.

»کاپیتان وایدا» در زندانی واقع در غرب اتحاد جماهیر شوروی سابق توسط پلیس مخفی شوروی تیرباران شده بود، این فاجعه در حالی روی داده بود که «آندره» و حدود ۲۲ هزار لهستانی دیگر امیدوارانه انتظار بازگشت عزیزانشان را می‌کشیدند.

»آندری وایدا» در دهه‌ی ۵۰ یکی از اعضای اصلی مدرسه‌ فیلم لهستان بود که جمعی از فیلم‌سازان بسیار مستعد را تشکیل می‌داد که با فیلم‌هایشان اعتباری بین‌المللی برای سینمای اروپای شرقی به ارمغان آورده بودند. فیلم‌های «وایدا» مهم‌ترین رویدادهای تاریخی لهستان در نیمه‌ی دوم قرن بیستم را در ساختاری تراژیک که خاص سینمای اوست، به تصویر کشیده‌اند.

»آندری وایدا» عموما به عنوان یکی از مهم‌ترین سینماگران لهستان پس از جنگ جهانی دوم شناخته می‌شود که با وجود نظام استالینی و اختناق حاکم بر کشورش، همواره به درون‌مایه‌های سیاسی علاقه نشان داده است.

«وایدا» فیلم «کانال» را در سال ۱۹۵۶ ساخت و جایزه‌ی ویژه هیات‌داوران جشنواره‌ کن را گرفت و فیلم «خاکستر و الماس» در سال ۱۹۵۸ جایزه‌ی فیپرشی جشنواره‌ی ونیز را برای او به ارمغان آورد.

این کارگردان سینما و تئاتر با یکی از اولین فیلم‌های خود با نام «خاکستر و الماس» نشان داد که قادر است زیر سانسور شدید، فیلم‌های باارزشی بسازد و در چارچوبی محدود از نابسامانی‌های نظام انتقاد کند.

این که «وایدا» زندگی‌اش را وقف جنبش همبستگی کرده بود، موجب شد که در نخستین انتخابات آزاد لهستان در سال ۱۹۸۹ یکی از کاندیداها باشد.

دهه‌ی ۷۰ را می‌توان درخشان‌ترین و موفق‌ترین دوران‌ فعالیت هنری و سینمایی »وایدا» دانست؛ دوره‌ای که بیش از ۱۰ فیلم ساخت و شاهکارهای بی‌نظیری را به‌روی پرده سینماهای جهان آورد. «چشم‌انداز پس از جنگ»، «عروسی»، «سرزمین موعود»، «مرد مرمرین» و «رهبر ارکستر» از جمله آثار شاخص «وایدا» در دهه‌ ۷۰ بودند.

با اوج‌گیری اعتراضات در لهستان، «آندری وایدا» از اوایل دهه ۱۹۸۰ به اردوی منتقدان پیوست، آشکارا زبان به انتقاد باز کرد و کوشید فیلم‌های خود را در شرایطی آزاد در کشورهای اروپای غربی کارگردانی کند.

»وایدا» به ویژه با فیلم سینمایی «دانتون» که آن را در فرانسه کارگردانی کرد، با سلطه «دیکتاتوری خلقی» در کشور خود تسویه حساب کرد.

او در این سال‌ها زندگی‌اش را وقف جنبش همبستگی لهستان کرده بود و علاقه و ارادت خود را در فیلم «مرد آهنی» (۱۹۸۱) و پیش از آن در «مرد مرمرین» (۱۹۷۶) نشان داده بود. حضور فعال این کارگردان در جنبش همبستگی لهستان موجب شد تا دولت این کشور کمپانی فیلم‌سازی «وایدا» را از ادامه فعالیت محروم کند.

«وایدا» در این سال‌ها همچنان در عرصه‌ تئاتر فعال بود و آثار برجسته‌ای از داستایوفسکی چون «ابله» و «تسخیرشده» و هم‌چنین «آنتیگون» را به‌روی صحنه برد. این فیلم تاریخی به ماجراهای انقلاب کبیر فرانسه در «دوران ترور» می‌پردازد، اما «وایدا» با زبانی کنایی التهابات و کشمکش‌های سیاسی لهستان را در آن بازتاب داد. او در فیلم خود در برابر نظرات خشن و افراطی روبسپیر، از میانه‌روی و آزادمنشی دانتون دفاع می‌کند.

فیلم «دانتون» یکی از بهترین فیلم‌های سال ۱۹۸۳ بود و جوایز فراوانی به دست آورد، از جمله جایزه‌ی سزار و جایزه‌ی بافتا را از آن خود کرد. «وایدا» در سال ۲۰۰۷ نیز برای فیلم سینمایی «کاتین» جایزه‌ی بافتا را از آن خود کرد.

دهه‌ی ۹۰ با انتخاب «وایدا» به سمت سناتور آغاز شد و او در فیلم‌هایی چون «انگشتر عقاب‌نشان» (۱۹۹۳) و «هفته مقدس» (۱۹۹۶) بار دیگر جنگ جهانی دوم را محوریت داستان قرار داد. او با فیلم‌های «کورژاک»، «دانتون» و به‌خصوص فیلم پرفروش «پن تادئوس» آکادمی اسکار را واداشت تا در سال ۲۰۰۰ جایزه‌ اسکار افتخاری را برای تقدیر از یک عمر دستاورد سینمایی، به او تقدیم کند. جشنواره‌ برلین نیز در سال ۲۰۰۶ با اعطای خرس طلای افتخاری تقدیری دوباره از این کارگردان بلندآوازه به‌عمل آورد.

این فیلمساز لهستانی در سال ۲۰۰۰ به پاس «پنج دهه کار خلاقانه در سینما» جایزه‌ی اسکار افتخاری دریافت کرد. فیلم‌های او همگی مورد تحسین واقع شده‌اند. «وایدا» در عین حال به خاطر فیلم «مرد آهنین» نخل طلای جشنواره کن ۱۹۸۱ را نیز از آن خود کرده بود. همچنین فیلم دیگرش با نام «کاتین» در هشتادمین دوره جوایز اسکار، نامزد اسکار بهترین فیلم خارجی شد.

»کاتین» شخصی‌ترین فیلم «وایدا» محسوب می‌شود. او در این فیلم سرنوشت چهار افسر لهستانی و خانواده‌هایشان را که البته همگی شخصیت‌های داستانی هستند، به تصویر می‌کشد.

»وایدا» در آخرین ساخته سینمایی خود زندگی رییس جمهور لهستان، رهبر جنبش دموکرات و یکی از تاثیرگذارترین افراد در تغییر دوره‌ی کمونیستی لهستان را جلوی دوربین برده است. هفتادمین جشنواره فیلم ونیز نیز در سال ۲۰۱۳ با اعطای جایزه دستاورد سینمایی خود از «آندری وایدا» کارگردان کهنه‌کار لهستانی تقدیر کرد.

http://www.isna.ir/news/95071911600/%D8%A2%D9%86%D8%AF%D8%B1%DB%8C-%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%AF%D8%A7-%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%B0%D8%B4%D8%AA

همشهری آنلاین

زندگینامه: آندره وایدا (۱۹۲۶-۲۰۱۶)

سینما و تلویزیون > سینمای‌ جهان – محمد ملاحسینی:

آندره وایدا (Andrzej Wajda) در سال ۱۹۲۶ در سوالکی کشور لهستان به دنیا آمد.

وی ۱۳ ساله بود که جنگ جهانی دوم آغاز شد. او بیشتر عمرش را به همراه مادرش با این امید گذراند که شاید پدرش از جنگ زنده بازگردد.

نام پدر وایدا در هیچ یک از فهرست‌های رسمی سربازان لهستانی کشته شده در جنگ اعلام نشده بود و حقیقت درباره او سال‌ها بعد آشکار شد:

• کاپیتان وایدا در زندانی واقع در غرب اتحاد جماهیر شوروی توسط پلیس مخفی شوروی خونسردانه تیرباران شده بود.

این فاجعه در حالی رخ داده بود که آندره و حدود ۲۲ هزار لهستانی دیگر امیدوارانه انتظار بازگشت عزیزانشان را می‌کشیدند.

وایدا هنر طراحی را از پدرش آموخته بود و همین باعث شد که در کراکوف به تحصیل در رشته هنرهای زیبا بپردازد. اما ۳ سال بعد تصمیمش عوض شد و برای ادامه تحصیل به مدرسه فیلم لودز رفت.

وی در دهه ۱۹۵۰ یکی از اعضای اصلی مدرسه فیلم لهستان بود که جمعی از فیلمسازان بسیار مستعد را تشکیل می‌داد که با فیلم‌هایشان اعتباری بین‌المللی را برای سینمای اروپای شرقی به ارمغان آورده بودند.

فیلم‌های وایدا مهم‌ترین رویدادهای تاریخی لهستان در نیمه دوم قرن بیستم را در ساختاری تراژیک که خاص سینمای وایداست، به تصویر کشیده‌اند.

این که وایدا زندگی‌اش را وقف جنبش همبستگی کرده بود، باعث شد که در نخستین انتخابات آزاد لهستان در سال ۱۹۸۹ یکی از کاندیداها باشد.

فیلم‌های او همگی مورد تحسین واقع شده‌اند. در سال ۲۰۰۰ نیز جایزه یک عمر دستاورد سینمایی آکادمی اسکار به او تعلق گرفت. وایدا در عین حال به خاطر فیلم مرد آهنین نخل طلای جشنواره کن ۱۹۸۱ را نیز از آن خود کرده بود. همچنین فیلم دیگرش با نام کاتین در هشتادمین دوره جوایز اسکار، نامزد اسکار بهترین فیلم خارجی شده بود.

http://hamshahrionline.ir/details/118980

وایدا در ویکیپدیا

https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D9%86%D8%AF%D8%B1%DB%8C_%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%AF%D8%A7

درباره وایدا در انسان شناسی و فرهنگ

http://anthropology.ir/node/3106