صد و سیزدهمین نشست از یکشنبه های انسان شناسی و فرهنگ با موضوع «سازوکارهای اجتماعی رابطه زبان و قدرت» برگزار خواهد شد. در این نشست دکتر ناصر فکوهی (استاد دانشگاه تهران و مدیر انسان شناسی و فرهنگ) سخنرانی خواهند کرد و فیلم «کوچ خاک» اثر خانم رایا نصیری نمایش داده خواهد شد.
چکیده ای از سخنرانی
نوشته‌های مرتبط
زبان به ویژه از دیدگاه بسیاری از زبان شناسان که نگاهی «درونی» به آن دارند (مثلا زبان شناسان ساختاری) به «ابزاری» شباهت دارد که صرفا حاصل تحول میلیون ها ساله انسان بوده و با فرایندهای آموزشی قابل انتقال و استفاده بیشتر ارتباطی به صورتی یکسان از سوی همگان است. در دیدگاه علوم سیاسی و گاه حتی در رویکردی در علوم اجتماعی (مارکسیسم به ویژه در نظریه کنش لنینی) نظام مادی بیرونی و چگونگی رابطه با آن (مثلا با ابزارهای تولید در زبان مارکس و با ابزارهای حزبی در زبان لنین) است که قدرت را تولید و بازتولید می کند. اما در بحثی که در این جلسه از دیدگاه انسان شناسی سیاسی و با تکیه بر نظرات بوردویی نسبت به زبان خواهیم داشت، تلاش می کنیم چگونگی «ساخته شدن اجتماعی» زبان را تحلیل کنیم و نشان دهیم که چگونه در میان دو عنصر مادی(ابزاری- رفتاری) و غیر مادی (ذهنی) تولید، انباشت، توزیع، استفاده و بازتولید قدرت و خشونت، اولا زبان نقش اساسی را دارد و ثانیا این نقش را از طریق سازوکارهای پیچیده از سطح عنصر بیرونی قدرت (آمریت حاکم) به سطح عنصر درونی قدرت(اطاعت) منتقل می کند. به عبارت دیگر تلاش می کنیم نشان دهیم چگونه نابرابری در تولید و توزیع و استفاده از زبان، عامل اصلی، تفوق خشونت نمادین به مثابه عامل کنترل کننده و بازتولید قدرت مادی و غیر مادی است. و از همین رو است، که تخریب قدرت مادی (ابزاری – بیرونی)، لزوما منجر به تخریب قدرت درونی ( ذهنی – درونی) نمی شود و قدرت همواره خود را در ابتدا و در انتها در سطح زبان ساخته و باز می سازد و در سطح زبان نیز قابل دگرگون شدن است. در یک کلام میزان موفقیت قدرت در بازتولید خود به میزان انتقال خود از شکل مادی – واقعی به شکل غیر مادی – نمادین دارد. این نظریه برخلاف آنچه ممکن است به نظر برسد با نظریه فوکویی «مراقبت و تنبیه » در تضاد نیست و این نکته دیگر مورد تاکید ما با ذکر مصادیق از تاریخ قرن بیستم خواهد بود .
زمان نشست: یکشنبه ۲۰ فروردین ۱۳۹۶ ساعت ۱۶ تا ۱۹
مکان نشست: تهران. خیابان ولیعصر- نرسیده به میدان ولیعصر- خیابان دمشق- پژوهشگاه فرهنگ هنر ارتباطات