لیلا گلزار
در چند سطر پیش رو کتاب دوازدهم مجموعه «دانش زیباسازی شهری» با عنوان «انرژی های پاک» معرفی می گردد. کتاب «انرژی های پاک» توسط گروه علمی متشکل از محمد رضا حنیفی، کاوه احمدیان، سید جواد موسوی و سید حمید رضا موسوی پور و شرکت «مشاور نور گستر» نوشته شده است و نشر هنر معماری قرن در سال ۱۳۹۱ آنرا در ۶۳ صفحه به چاپ رسانده است. طرح جلد فواد علیجانی با تصویر و نمای نزدیک تنه درختان است.
نوشته‌های مرتبط
محمد رضا حنیفی کارشناس برق و سید حمید رضا موسوی پور کارشناس ارشد شهرسازی هستند. سید جواد موسوی کارشناس ارشد طراحی صنعتی است که علاوه بر کتاب «انرژی های پاک» در کتابهای «مبانی نور و روشنایی»، «روشنایی تابلوهای تبلیغاتی» و چند کتاب دیگر از مجموعه «دانش زیباسازی شهری» همکاری داشته است. کاوه احمدیان کارشناس ارشد مهندسی برق دانشگاه علم و صنعت ایران و مدرس دانشگاه علم و صنعت ایران از سال ۱۳۸۲ است. وی برنده جایزه بهترین کارگاه برگزار شده در اولین کنفرانس روشنایی شهری در سال ۱۳۸۶ است. همچنین برگزاری دوره های مختلف روشنایی و نور پردازی از سال ۱۳۸۵ را داشته است. احمدیان انتشار کتابهای «اصول طراحی روشنایی بیرونی»، «آشنایی با اصول طراحی روشنایی»، «مهندسی روشنایی: راهنمای تصویری، کاربردی و سریع»، «اصول طراحی روشنایی از دیدگاه ایمنی و بهداشت» و تدوین چندین مقاله در زمینه نورپردازی و روشنایی را دارد. همچنین وی طراح و مجری پروژه های نور پردازی بوده و علاوه بر کتاب «مبانی نور و روشنایی» در دو کتاب دیگر «نورپردازی بناهای ارزشمند» و «نورپردازی پل ها» در مجموعه «دانش زیباسازی شهری» همکاری داشته است.
تیم نویسنده این اثر از حوزه های برق قدرت، طراحی صنعتی و شهرسازی است که با تمرکز بر منابع طبیعی و انرژی های پاک و موارد فنی در استفاده این منابع برای انرژی مصرفی شهری در «شهرسازی» است.
کتاب «انرژی های پاک» شامل مقدمه و دو بخش «انرژی خورشیدی» و «انرژی باد» است. که در مقدمه به رشد و توسعه روز افزون کشور ها و بالا رفتن تقاضای انرژی اشاره شده ودر کنار آن مسائلی همچون منابع انرژی تجدید پذیر،انتقال انرژی، بازدهی بیشتر با کاهش آلودگی و تسریع و سهولت مصرف انرژی موجب گشته تا تقاضا و مصرف انرژی های پاک مورد توجه و اهمیت واقع شوند.
بخش اول کتاب با تیتر «انرژی خورشیدی» به معرفی و تعریف خورشید به عنوان منبعی تمام نشدنی، مکفی ومهم پرداخته ونکات زیر را مورد بررسی و شرح قرار می دهد:
«تاریخچه»:استفاده بشر از انرژی خورشید به دوران کهن برگشته و از اولین منابع مورد بهره برداری بشر می باشد در این بخش کاربرد های مختلف این منبع در روندی تاریخی تا به امروز گفته می شود.
«سیستمهای فتوولتائیک»:”عبارت فتوولتائیک ترکیبی از کلمه یونانی «Photos» به معنی نور و «Volt» به معنای تولید الکتریسیته از نور است.”(صفحه ۱۷) و به سیستمی که از این طریق الکتریسته تولید می کند سیستم فتوولتائیک گویند. در ادامه اصطلاحات روبرو؛ سلول فتوولتائیک، پنل فتوولتائیک، کنترل کننده شارژباطری، مبدل و بانک باطری یک به یک نام برده شده و توضیح داده می شود.
«تنظیم انرژی الکتریکی خروجی» که با رعایت نکاتی فنی(سری کردن پنل ها و…) ولتاژ را افزایش می توان داد.
«عملکرد سیستم فتوولتائیک» توضیح داده می شود.
«زاویه قرار گیری پنل های خورشیدی» که بیشترین راندمان آن زمانی است که نور خورشید عمود به پنل تابیده می شود.
«فناوری های پنل های خورشیدی» معرفی شده و به شرح «تولید سلولهای خورشیدی در دنیا»، «سازندگان سلول های خورشیدی» می رسد.
«کاربردهای متداول انرژی خورشیدی» در انرژی حرارتی و الکتریکی است و«مصارف و کاربردهای سیستم فتوولتائیک» به کاربردهای فضا نوردی، روشنایی، انرژی منازل و… پرداخته شده است.
«کاربرد انرژی خورشیدی در خدمات شهری» در موارد روبرو گفته می شود؛ «استفاده از سیستم های فتوولتائیک جهت روشنایی معابر»، «مزایا و معایب استفاده از سیستم های فتوولتائیک»، «سیستم سیار روشنایی خورشیدی»، «سیستم تامین برق اضطراری خورشیدی»، «سیستم روشنایی تابلوهای تبلیغاتی»
«تجهیزات مورد نیاز در سیستم روشنایی خورشیدی» شامل؛ پنل خورشیدی، باطری، سیستم کنترلی، لامپ مناسب و تیر چراغ و فونداسیون است.
«چشم اندازه آینده انرژی خورشیدی» با توجه به پیشرفت روزافزون تکنولوژی و مزایای این روش روند رو به رشدی پیش بینی می شود.
بخش دوم کتاب نیز به معرفی و تعریف «انرژی باد» به عنوان منبعی تمام نشدنی و دیرینه آدمی پرداخته ونکات زیر را مورد بررسی و شرح قرار می دهد:
«تاریخچه» استفاده بشر از انرژی باد نیز به دوران کهن برگشته و جزء اولین منابع مورد بهره برداری انسان می باشد. در این بخش کاربرد های مختلف این منبع در روندی تاریخی تا به امروز گفته می شود.
«باد» “هوایی است که حرکت دارد و جا به جا می شود”(صفحه۴۸)
«توربین بادی» مبدلی برای انرژی جنبشی به توان مکانیکی است.
«انواع توربین های بادی» به دو دسته توربین با محور افقی و عمودی تقسیم می شود.
«اجزای توربین بادی»از جمله بادسنج، پره ها، ترمز و… ذکر می گردد.
«شناسایی مناطق بادخیز» برای بهترین مکان نصب دستگاه بادی توضیح داده می شود.
«عملکرد توربین بادی» مورد تشریح قرار می گیرد.
«مزایا و معایب استفاده از انرژی باد» در موارد روبرو برشمرده می گردد؛ دردسترس بودن، هزینه اندک، عدم آلودگی محیط زیست، آلودگی صوتی، تخریب مناظر و… .
«هزینه های انرژی باد» به نسبت قبل بسیار کمتر خواهد شد.
«سازندگان تجهیزات نیروگاه های بادی» در یک جدول آورده شده است.
در بخش «جمع بندی» دلیل رو آوردن به انرژی پاک را گرم شدن زمین در اثر استفاده سوخت های فسیلی، تجدید ناپذیربودن آنها گفته شده و به هزینهای کم و عدم استخراج انرژی های پاک و تجدید پذیر بودن آنها اشاره می شود. در ادامه آلودگی صوتی و منظر توربین های بادی یادآوری و استفاده آن در ۳۰۰ متری منازل توصیه می گردد.
در مجموع کتاب به طور خلاصه و کوتاه گزارشی از یک پروژه مطالعاتی درمورد انرژی های پاک را بیان می کند که در سال ۱۲۸۹ صورت گرفته است. طرح جلد کتاب تصویر و نمایی نزدیک از تنه درختان است. اگر چه تداعی کننده طبیعت می باشد اما به مطالب کتاب چندان وقعی ندارد. اثر در مقدمه به معرفی انرژی های پاک و در دو فصل بعدی به معرفی و شرح مختصری از دو انرژی «خورشیدی» و «باد» می رسد که از کهن ترین منابع انرژی طبیعی مورد استفاده بشر هستند. با توجه به پیشرفت روزافزون تکنولوژی و مزایای این انرژی ها روند رو به رشدی برای استفاده آنها پیش بینی می شود. این کتاب نیز همچون کتب دیگر مجموعه «دانش زیباسازی شهری» برای مدیران ، دانش پژوهان و کارشناسان و طراحان شهری در زیباسازی فضاهای شهری مثمر ثمر می باشد.
