انسان شناسی و فزهنگ
انسان شناسی، علمی ترین رشته علوم انسانی و انسانی ترین رشته در علوم است.

تاریخچۀ علم جغرافیا و جهان نگاری در ایران

بهروز امینی

گر ز جـغرافی پُرسی، به تو بنـماید راسـت

عرض و طول و جهت و مردم هر شهر و دیار

«ملک­الشّعراء بهار»

«جغرافیا» (Geographia)، واژه­ای یونانی و مرکّب از دو بخش Geo به معنای «زمین» و Graphia به معنای «ترسیم» است. از این­ روی می‌­توان جغرافیا را دانشِ ترسیم، تشریح و توصیف زمین دانست. این کلمه را مارینوس صوری (ف:۱۳۰م) و بطلمیوس (ف:۱۶۷م) برای عنوان کتاب­‌های خود در این باب به کار بردند و بعدها نیز همین واژه به صورت­‌های «جائوغرافیا» و «جاوغرافیا» در میان برخی دانشمندان عربی­‌زبان روایی یافت. دانشمندان جهان اسلام مانند خوارزمی، ابن­حوقل و دیگران، برگردانی لغوی از واژۀ جغرافیا را با نام «صورت­‌الأرض» (سیمای زمین) برگزیدند. اما واژۀ جغرافیا به هیچ­روی معرّف دیرینگیِ علم شناخت زمین و مناطق آن نیست. سده­‌ها پیش از آنکه مارینوس و بطلمیوس اقدام به نگارش مطالبی در این باب نمایند، سنّت شناخت سیمای زمین و وصف آن در جهان و به ویژه در بین‌­النّهرین (میانْ­‌رودان) پایه­‌گذاری شده بود…

متن کامل این مقاله را در فایل پی دی اف پیوست مطالعه فرمایید

 

این مطلب در چارچوب همکاری رسمی و مشترک انسان شناسی و فرهنگ و موزه ملک منتشر می شود.

 

۳۱۶۶۵-۱۷۳