جشنواره سینما حقیقت ، با انبوهی رخداد ، نمایش فیلم ، بیانات نظری و امید های نهفته به اقتصادی شدن فیلم مستند در ایران بپایان رسید. جشنواره سینما حقیقت ساعت ۱۱ صبح روز سه شنبه ۱۹ آذر ماه با فیلم لطفأ با لبخند وارد شوید ( رضا عباسی) در سینما فلسطین افتتاح شد و در مدت هفت روز با نمایش فیلم نقشه صلح در باره نلسون ماندلای فقید ، نمایش جدید ترین اثر مارسل افولس، سخنرانی ناصر تقوایی درجلسه “سینمای مستند جنوب” که گفت دولت باید به سینمای بخش خصوصی کمک کند ، چشم انداز سینمای هند و ا نگلستان ، برگزاری کارگاه های آموزشی و ارائه برخی نظریات تئوریک در باره سینمای مستند وپس از نمایش۱۲۳ فیلم بخش ملی و آثار برگزیده جشنواره های جهانی، درحالی که نامزد دریافت جایزه بهترین فیلم انسان شناختی ( مردمنگاری) را اعلام نکرده است ،در تالار وحدت بپایان خواهد رسید.
کارگاه ها
نوشته‌های مرتبط
تئوری جدید در مورد انسان شناسی تصویری؛ بیان شخصی در فیلم مستند؛ مستند داستانی؛ از پیش تولید تا پخش؛ حقایق دیجیتال؛ نقش تهیه کننده در سینمای مستند و شیوه های نوین در توزیع آثار مستند. موضوع کارگاه های آموزشی ای بود که برای حضور در آن نامنویسی شد .
پروفسور «مایکل اوپیتس» استاد مستندسازی و مردم نگاری دانشگاه مونیخ ، پروفسور آرنه برو استاد گروه مستند مدرسه عالی فیلم دانمارک، خانم ترزا اوبرایان استاد دانشگاه و مدیر برنامه ریز جشنواره اوپن سیتی لندن و دکتر کلاس اشتاین یک استاد مستند مدرسه عالی فیلم و تلویزیون پستدام آلمان، هارون یشایایی ومحمد رضا اصلانی اساتید مدعو کارگاه‌های آموزشی به شمار می‌روند.
بازنگری در انسان شناسی تصویری
اولین جلسه از کارگاه های تخصصی جشنواره سینما حقیقت صبح و عصر روز چهارشنبه در موسسه فرهنگی هنری صبا، برگزار شد. موضوع این جلسه ” تئوری جدید درمورد انسانشناسی تصویری” بود .
به گزارش خبرگزاری سینما پرس : دکتر اپتیس در این کارگاه که بیشتر به ذکر تجربیات حاصل از ۱ سال زندگی او با شمن‌ها اختصاص داشت، گفت که شمن ها به چیزی به نام خدا، آنطور که در ادیان ابراهیمی وجود دارد، باور ندارند و بیشتر به روح قائل هستند. شمن ها قومی هستند که در آسیای میانه و هیمالیا زندگی می‌کنند.
او در مورد اینکه چطور به سمت ساخت فیلم رفته، توضیح داد که ابتدا می‌خواستم در مورد آیین شمن ها کتاب بنویسم. ولی دیدم که تنوع مراسم و مناسک انقدر زیاد است که این اتفاق عملا امکان ندارد.این مناسک به هیچ عنوان وجهه تمرینی و آموزشی نداشته و خوانش تکرار پذیر مناسکی است که با تکرار ابیاتی توسط مرشد انجام گرفته و مریدان آن را تکرار می کنند.و هدف آنان ازاین کار بدان منظور است که تسلط بر روح در هر مرحله ای از این تکرار بیشتر می شود.در این بین وظیفه مرشد شمن ها دخالت در روح پلید و هماهنگی و توازن کائناتی بین نیرو های زمینی و فرازمینی است. و علت این عدم توازن هم به دلیل خطایی ست که مرید انجام داده و وظیفه مرشد کشف و ارتباط برای رفع این خطاهاست.
وی در ادامه گفت که نوعی سنت زنده و پویا در این مناسک وجود دارد و علت و معلولی که شمن آنها را کشف می کند یک گستره متنوعی ست. در ادامه دو فیلم مستند کوتاه که اولی به علت مشکلاتی که CD این فیلم داشت، پخش نشد. اما فیلم دوم مربوط می‌شد به تلاش شمن برای بیرون آوردن روح خبیث از جسم برادران یک دختر که قصد کشتن او را داشتند.
درجلسه بعداز ظهر کارگاه ابتدا دکتر الستی به معرفی چند کتاب در زمینه انسان شناسی پرداخت . بعنوان نمونه کتاب Rethinking Visual Anthropology تالیف دکتر مارکوس براندس بود، مبحث اصلی کتاب بر این نکته تاکید دارد که تکنولوژی دیجیتال طبیعت سینما و ماهیت فیلم مردم نگار را عوض کرده و اینکه چطور می توان با موبایل فیلم مردم نگار ساخت.
وی همچنین به این مساله اعتقاد دارد که تکنولوژی جدید باید جایگاه بسیار ویژه ای در سینمای مردم نگار برای خود طراحی کند. کتاب دیگر Principles of Visual Anthropology تالیف پاول هاکینگز است که مهمترین منبع برای فهم سینمای مردم نگار بوده و به چندین بخش تقسیم شده است که مطالبی از امیلی دوبه گارد درباره تاریخچه سینمای مردم نگار در آن نقل شده و اینکه وی از تجربیات ژان روش بیشترین بهره را برده است.
از پیش‌تولید تا پخش
به گزارش خبرگزاری آریا- دکتر «کلاوس اشتاین‌یک» در کارگاه آموزشی « از پیش‌تولید تا پخش » جشنواره بین المللی سینماحقیقت، به تشریح سینمای مستند آلمان و تفاوت‌هایش با مستندهای ایرانی پرداخت. وی بعد از ۳۵ سال پیگیری فیلم مستند در سراسر جهان، به جشنواره سینماحقیقت آمده است تا تجربیاتش را در اختیار مستندسازان جوان ایرانی قرار دهد.
به گفته اشتاین‌یک فیلم مستند در آلمان بسیار رایج است و طبق یکی از قوانین اقتصاد هر چه عرضه بیشتر شود، تقاضا کم و قیمت هم پایین می‌آید. به همین دلیل قیمت فیلم‌های مستند در آلمان پایین است که این موضوع باعث رقابت خاصی بین مستندسازان آلمانی شده؛ از طرف دیگر عنصر زیبایی‌شناسی هم در فیلم‌های مستند محدود شده است. تاکید کرد: سی چهل سال پیش دغدغه تلویزیون، آموزش بود اما با گذشت زمان وجه سرگرمی تلویزیون بر وجوه دیگر آن قالب شده است. مهمترین معیار فیلمسازان تلویزیون‌های آلمان، جلب مخاطب است و خدا نکند که برای برنامه‌ات نتوانی مخاطبی جذب کنی. این روز‌ها آلمانی‌ها بیشتر تلویزیون نگاه می‌کنند. جوانانی که در رده سنی ۲۰ تا ۳۰ سال هستند، روزانه به‌طور متوسط ۱۵۰ دقیقه تلویزیون نگاه می کنند، اما وقتی این رده سنی به ۶۰ تا ۷۰ سال می‌رسد این زمان دو برابر می‌شود یعنی چیزی حدود ۳۰۰ دقیقه.
تاسیس شبکه‌های جدید برای جوانان
اشتاین یک در پایان گفت: چند سال پیش در تلویزیون آلمان فیلم‌های سه‌بعدی بسیار مورد توجه قرار گرفت و قرار بود مستندسازان بیشتر در این زمینه فعالیت کنند، ولی در ادامه این حوزه علاقه‌مندان زیادی پیدا نکرد. ضمن اینکه سردبیرهای اصلی شبکه‌های آلمانی از مورد توجه قرار گرفتن اینترنت بین جوانان ابراز نگرانی کرده اند. این نگرانی به دلیل از دست دادن سلطه روی مردم اتفاق می‌افتد و ممکن است با این موضوع قدرت خود را از دست بدهند. به همین دلیل دو شبکه ARD و ZDF در حال تاسیس شبکه‌هایی برای جوانان هستند.
مستند بیان شخصی
پروفسور آرنه برو رئیس دانشکده فیلم کپنهاگ دانمارک درباره عناصر یک مستند جذاب گفت:
به عقیده من توضیحاتی که در مورد یک فیلم خاص صدق می کند، نمیتواند در مورد همه فیلم ها تعمیم داده شود. از نظر من، تاکید بر عناصر مختلفی که یک جامعه را تشکیل می دهد سبب می شود تا یک فیلم مستند جذاب به نظر برسد.
آرنه برو همچنین گفت: عناصر اجتماعی فاکتورهای قابل توجهی هستند، زیرا تجربه زیستن در حومه و یا مرکز شهر کاملا متفاوت است. ممکن است فیلمساز از خانواده فقیر یا ثروتمند باشد یا اینکه از خانواده ای که به موسیقی و ادبیات علاقه مند هستند. هر کدام از این موارد، نگاهی خاصی از زندگی را به شما می بخشد. پس درک درست از زندگی و مسائلی که برای کارگردان اهمیت دارد، فاکتورهای مهمی به شمار می آیند و نقش مهمی را در تغییر نگرش فیلمساز ایفا می کنند. ( به نقل ازبانی فیلم آنلاین)
به گزارش پایگاه خبری- تحلیلی «سینما تجربی»، وی ابتدا پس از معرفی خود، سینما را زبان مناسبی برای بیان مسائل اجتماعی دانست و سپس درباره سینمای مستند اروپا و دانمارک گفت:
جریان سینمای مستند و ژورنالیسم از دل جنگ جهانی دوم به وجود آمد. در دانمارک هم از حدود ۳۰ سال پیش، سینمای مستند تبدیل به تبلیغ و پروپاگاندا شد، از این‌رو مردم از مستند خسته و به سوی شوهای تلویزیونی و کمدی‌های سهل‌الوصول روی آوردند، اما بعد از مدتی جامعه نسبت به فیلم‌های مستند و اطلاع‌رسانی آنها احساس نیاز کرد.
برو ادامه داد:
در سینمای مستند دو منفعت وجود دارد: اول برای جامعه بشری که نیاز به اطلاع‌رسانی دارد، دوم برای هنرمندان که آنچه درونشان هست را بیان کنند.
اگر هنرمند بتواند پیامش را به درستی منتقل کند، روی مخاطب تاثیر می‌گذارد، حتی اگر با آن پیام موافق نباشد. کار هنرمند موافق کردن مخاطب با پیام نیست، بلکه تحت‌تاثیر قرار دادن اوست و این آن چیزی است که هنرمندان می‌خواهند.
شیوه تعامل مدرسه سینمای دانمارک با دانشجویان
این استاد سینما در ادامه، شیوه تعامل مدرسه سینمای دانمارک با دانشجویان را تشریح کرد و گفت:
ما در این مدرسه به کسی نمی‌گوئیم چه چیزی خوب و یا چه چیزی بد است، بلکه از پیشینه خانوادگی دانشجوها برای خلق آثار هنری‌شان استفاده می‌کنیم. ما باید بدانیم چه درکی از بشر و دانشجو داریم و باید به تجربیات یک فرد در زندگی‌اش بدون قضاوت ارج نهیم. باید بدانیم دانشجو قبل از ورود به این مدرسه چه تجربیات و مشاهداتی داشته و چه درکی از جامعه دارد و این که تاثیر جامعه روی افراد چطور خواهد بود. درباره این مسائل با دانشجویان صحبت می‌کنیم تا توقع آنها را دریابیم. می‌خواهیم بدانیم هنر از دل هنرمند بیرون می‌آید یا از طریق مدرسه تزریق می‌شود.
محمد رضا اصلانی نیز در سخنرانی خود با عنوان بیان شخصی در فیلم مستند گفت :
سینمای مستند تصویر کردن خبر، گزارش و یا یک تحقیقات نیست. فیلم مستند مواجهه فیلمساز با جهان و موضوع است و این همان دیدگاه فیلمساز و بیان شخصی او در فیلم است
ناصر تقوایی و یشایایی
جدا از کارگاه های رسمی ، می توان گفت جلسه نمایش فیلم عصر جمعه و پاسخ های ناصر تقوایی پس از نمایش سه فیلم بادجن ، اربعین ومشهد قالی نیز به یک کارگاه تبدیل شد .
هارون یشایایی نیز در کارگاه “نقش تهیه کننده در سینمای مستند” گفت : تهیه کننده وظایف جذب سرمایه و استفاده مطلوب از سرمایه و ارتباط میان سرمایه گذار یا سرمایه گذاران و یا کارگردان را به عهده دارد و تلاش خواهد کرد بر حسب موقعیت آن چه را که برای بهتر شدن فیلم لازم است فراهم آورد. از دیگر وظایف تهیه کننده جذب حمایت های مالی از نهادهای خدماتی یا تجارتی برای کمک به بودجه تهیه هر فیلم است. به طریقی که هیچگونه تبلیغات یا اسپانسرها هدف و جریان اصلی فیلم را تحت الشعاع قرار ندهند. ( به نقل از خبرگزاری سینما پرس)
نامزد ها ی دریافت جایزه
نامزدهای دریافت جایزه از بخش های مختلف جشنواره در ۱۲ بخش (به گزارش خبرگزاری شهر ):
* بهترین دستاورد فنی:
– بهترین صدابرداری و صداگذاری:
۱- خون مردگی (آرش قاسمی)، ۲- در پناه بلوط (صادق رضانیا)، لطفاً بوق بزنید (مرتضی غیور)
– بهترین تدوین:
۱- خون مردگی (اسماعیل علیزاده، فرزاد نوری)، ۲- در پناه بلوط (صادق رضانیا)، ۳- لطفاً بوق بزنید (معصومه شاه نظری)
– بهترین تصویربرداری:
۱- پرندگان در سرزمین برف و آفتاب (فرشاد افشین پور)، ۲- در پناه بلوط (مهدی نورمحمدی)، ۳- لبیک (مهدی آزادی)
* بهترین پژوهش:
۱- اصفهان در بوق کارخانه ها (بهروز ملبوس باف و زهرا نیازی)، ۲- برای گونگادین بهشت نیست (سید غلامرضا نعمت پور)، ۳- خاطراتی برای تمام فصول (مصطفی رزاق کریمی)، ۴- شناسنامه (سیدمحمدرضا هاشمیان)، ۵- گزارش شنبه (علی محمد قاسمی)
* بهترین مستند انقلاب اسلامی و دفاع مقدس:
۱- پولیس پولیس (امیرحسین خلیل زاده و امین موسوی)، ۲- سپیده دمی که بوی لیمو می داد (آزاده بی زار گیتی)، ۳- خاطراتی برای تمام فصول (مصطفی رزاق کریمی)، ۴- ممد نبودی (شهروز توکل)
* بهترین مستند اجتماعی:
۱- از ایران، یک جدایی (آزاده موسوی و کوروش عطایی)، ۲- خون مردگی (محمد کارت)، ۳- کمی بالاتر (لقمان خالدی)
* بهترین مستند پرتره:
۱- برای گونگادین بهشت نیست (سید غلامرضا نعمت پور)، ۲- گزارش شنبه (علی محمد قاسمی)، ۳- خان آخر (گل اندام صفری)
* بهترین مستند تاریخی:
۱- شاهجهان (حسن نقاشی)، ۲- شناسنامه (محمدرضا هاشمیان)، ۳- ما همه سربازیم (مهدی قربانپور)
* بهترین مستند دینی و آیینی:
۱- لطفاً بوق بزنید (رضا فرهمند)، ۲- لبیک (وحید امیرخانی)
* بهترین مستند علمی و زیست محیطی:
۱- پرندگان در سرزمین برف و آفتاب (فرشاد افشین پور)، ۲- در پناه بلوط (مهدی نورمحمدی)، ۳- عقرب (مسعود متانی و محمد فنایی)
* بهترین مستند قوم شناسی:
هیات داوران هیچ نامزدی اعلام نکرده است.
* بهترین فیلم مستند کوتاه:
۱- خان آخر (گل اندام صفری)، ۲- عقرب (مسعود متانی و محمد فنایی)، ۳- لبیک (وحید امیرخانی)
* بهترین فیلم مستند نیمه بلند:
۱- خون مردگی (محمد کارت)، ۲- کمی بالاتر (لقمان خالدی)، ۳- لطفاً بوق بزنید (رضا فرهمند)
* بهترین فیلم مستند بلند:
۱- برای گونگادین بهشت نیست (سید غلامرضا نعمت پور)، ۲- خاطراتی برای تمام فصول (مصطفی رزاق کریمی)، ۳- در پناه بلوط (مهدی نورمحمدی)
هیات داوران بخش های مستند سیاسی- اقتصادی، مستند- داستانی و مسابقه بین الملل، هیچ نامزدی اعلام نکردند. ضمن اینکه برای جایزه ویژه هیات داوران، جایزه دبیر جشنواره و جایزه بزرگ هم نامزدی اعلام نشده است.
مراسم اختتامیه هفتمین جشنواره بین المللی سینماحقیقت، از ساعت ۱۸ سه شنبه ۲۶ آذرماه ۹۲ در تالار وحدت برگزار می شود و از ناصر تقوایی و حسن بنی هاشمی با نشان فیروزه سینما حقیقت تقدیر خواهد شد.