گزارش نشست تخصصی “بازشناسی فرآیندهای طراحی معماری در هورامان”
تاریخ برگزاری: ۸ تا ۱۰ خرداد ۱۳۹۵
نوشته‌های مرتبط
محل برگزاری: شهر هورامان تخت-کتابخانه صیدی
برگزار کنندگان: استانداری استان کردستان با همکاری دانشکده معماری پردیس هنرهای زییا دانشگاه تهران و تیم پژوهشی منظر فرهنگی هورامان
اولین نشست تخصصی “بازشناسی فرآیندهای طراحی معماری در هورامان” با تاکید بر روی اهمیت معماری بومی منطقه هورامان به عنوان بخشی از ثروت های فرهنگی دارای ارزش برجسته جهانی و با هدف بیان ضرورت بازشناخت ارزش های معماری سکونتگاه های روستایی این منطقه فرهنگی ارزشمند در راستای دستیابی به توسعه پایدار از تاریخ ۸ تا ۱۰ خرداد ماه ۹۵ در شهر هورامان تخت برگزار شد و درطول سه روز با برگزاری سه نشست تخصصی و یک کارگاه عملی به تشریح وضعیت توسعه در هورامان و راه های کنترل آن مبتنی بر معماری بومی این منطقه پرداخته شد.
این رویداد علمی کار خود را در روز شنبه هشتم خرداد با برگزاری نشست تخصصی “انسان شناسی جامع پیامدهای نوسازی در هورامان” با حضور جناب آقای دکتر فکوهی و ماموستا نظیری آغاز کرد. در این نشست ماموستا احمد نظیری با معرفی پیشینه فرهنگی مردم این سرزمین در چگونگی مدیریت هورامان مبتنی بر خرد جمعی، به انتقاد جدی از وضعیت فعلی توسعه در شهر هورامان تخت پرداخت و وضعیت موجود را حاصل نادیده گرفته شدن توان مردم محلی در مشارکت موثر در ایجاد تغییرات لازم در زندگی خود دانست. از نظر وی “…شیوه بزرگوارنه زندگی مردم هورامان تنها با گام نهادن در امتداد مسیر فرهنگ و تمدن درخشان این سرزمین قابل دستیابی است، همان گونه که در معماری بر جای مانده از آن این سروری و بزرگی به خوبی قابل درک و بسط در زندگی امروز می باشد و در غیر این صورت از آن سروری و بزرگی گذشته دیگر خبری نخواهد بود… .” ایشان در ادامه هورامان را قسمتی از میراث فرهنگی بشریت خواندند و افزودند به اعتبار آن که ما انسان هستیم موظفیم به حفاظت از این فرهنگ و تمدن بی نظیر بپردازیم و با شناخت گذشته خود به تامین آینده مان در برابر آنچه که پیش رویمان قرار خواهد گرفت، بپردازیم.
در ادامه این نشست دکتر فکوهی باتاکید بر ضرورت مطرح شدن مساله هورامان در سطح ملی و دانشگاهی کشور آن را گامی مهم در راستای ثبت جهانی این منظر فرهنگی ارزشمند و اتصال این منطقه به سیستم های حفاظتی بین المللی در راستای حفاظت از ارزش های استثنایی موجود در آن بیان کردند.
ایشان عدم توجه به فرهنگ بومی در طرح های توسعه ای را عامل اصلی بی هویتی عمومی در اکثر بافت های شهری و روستایی کشور دانستند که ضربات سنگینی بر پیکره ی فرهنگی این سرزمین زده است و به دنبال آن فرهنگ هورامان نیز به عنوان یک تیپ خاص از فرهنگ متاسفانه در حال نابودی است؛ از نظر وی در گذشته انسان رابطه عقلانی تری با طبیعت داشته و همانگونه که امروز نیز در در نقاط دیگر جهان تمایل به زندگی در مناطق روستایی در حال افزایش است باید سعی شود تا مجددا به موازنه این رابطه پرداخته شود. این در حالی است که امروز ساخت وسازها در منطقه هورامان در حال تخریب این طبیعت است.
وی در بخش دیگری از صحبت های خود واگذاری مسئولیت اداره امور در بالاترین رده های آن به افراد محلی را اقدامی مثبت در راستای مدیریت درست توسعه در این مناطق بیان کرد و افزود: “مردم محلی باید اولویت مطلق مشارکت در مدیریت محلی باشند.”
در ادامه برنامه در بعد از ظهر روز شنبه شرکت کنندگان همراه با تعدادی از اعضای شورای شهر هورامان و مردم محلی از بافت تاریخی شهر بازدید نموده و از نزدیک به نقد و بررسی نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدید های موجود در آن پرداختند.
این رویداد علمی در روز دوم کار خود را، با برگزاری دو نشست تخصصی ” آسیب شناسی جریان توسعه معماری در منطقه هه ورامان تخت ” و ” باز شناسی فرآیند های طراحی معماری در هه ورامان ” با حضور جناب آقای دکتر اکرمی ادامه داد.
در نشست اول دکتر اکرمی به بیان اهمیت معماری بومی و حفظ ارزش های آن پرداختند. ایشان بی تفاوتی نسبت به ارزش های فرهنگی را برابر با از دست دادن هویت عمومی دانستند. از نظر ایشان: “معماری بومی هورامان برخاسته تجربیات گذشتگان است و اکنون استفاه از این تجربیات و حفظ ارزش های آن برای آیندگان، وظیفه امروز ماست”
ایشان با توجه اهمیت و تاثیر تلاش نهادها و شهروندان بومی در جهت حفظ ارزش های منظر فرهنگی هورامان بیان داشتند که «هورامان و تمامی ارزش های آن متعلق به مردم بومی است از این روی مشارکت ایشان در تصمیم گیری ها امری ضروری است.»
ایشان در بخش دیگری از صحبت های خود به اثر مخرب استفاده از مصالح غیربومی در بافت تاریخی هورامان پرداختند و افزودند که با توجه به اینکه استفاده از این نوع مصالح کاملا تخصصی است، اجرای نادرست آن ضمن از بین بردن بافت تاریخی موجب تهدید ایمنی ساکنین میشود در حالی که اسکلت بومی همراه با برنامه ریزی درست و کاربردی ضمن حفظ ارزش های فرهنگی بافت تاریخی هورامان، همچنان توان پاسخگویی به ایمنی و رفاه ساکنان را خواهد داشت.
در ادامه نشست گروه پژوهشی منظر فرهنگی به معرفی آسیب های موجود در هورامان تخت و عواقب ناشی از این نوع توسعه را پرداختند. همچنین، جناب آقای دهقانی از اهالی و معلمین محترم هورامان تخت به بیان اهمیت و ارزش مفهوم “راه” در فرهنگ هورامان پرداختند. ایشان تنوع اسمی راه ها در هورامان و پیوند آنها با فرهنگ مردم محلی را از نشانه های بارز هویتی در این منطقه دانستند که متاسفانه به دلیل توسعه فعلی در حال نابودی است.
در نشست ” باز شناسی فرآیند های طراحی معماری در هه ورامان ” که در بعدازظهر روز یکشنبه نهم خرداد برگزار شد، دانشجویان معماری پردیس هنرهای زیبای دانشگاه تهران، باتوجه به اهمیت معماری به عنوان یکی از واضح ترین نشانه های تعامل انسان با طبیعت پیرامون خود، به ارائه راهکار های موثر در جهت حفظ ارزش های بافت تاریخی هورامان در عین ایجاد رفاه و آسایش برای ساکنین و حفظ محیط طبیعی پرداختند.
در روز سوم و پایانی شرکت کنندگان در این رویداد علمی با حضور در محل هه وار به نه ن ( محل کوچ )ضمن بازدید از شیوه های زیست و کشاورزی مردم محلی در مناطق ییلاقی، به مستندنگاری یک کارگاه زنده معماری خشکه چین با حضور استادکاران محلی منطقه پرداختند و از نزدیک شیوه های ساخت و استقرار این نوع معماری را مورد مشاهده فنی خود قراردادند.