“Anthropologyie economique” به نویسندگی فرانسیس دوپویی (۱۹۵۴) برای اولین بار در مهر سال ۱۳۸۵ توسط نشر علم و با مترجمی محدثه محب حسینی؛ در قطع رقعی به چاپ رسید.
در سال نشر کتاب،خانم محب حسینی،استادیار گروه انسان شناسی دانشگاه تهران بوده اند.
نوشته‌های مرتبط
کتاب در ۵ بخش و ۱۱ فصل تدوین گشته است. در پایان هر فصل نتیجه گیری کوتاه و تیترواری نیز بیان شده است. علاوه بر این در پایان کتاب نیز خلاصه مختصری آمده است.
فهرست منابع نیز به ازای هر فصل جداگانه در پایان کتاب آورده شده است.
در قسمت مفاهیم اساسی نیز به تعریف واژگانی چون جهیزیه،آرمان وار، ارزش اضافه و۱۷ واژه تخصصی دیگر پرداخته شده است.
و در نهایت کتاب با واژه نامه های فارسی به انگلیسی و بالعکس با ۴۱۶ لغت پایان می پذیرد.
◊ درباره نویسنده
فرانسیس دوپویی استادیار رشته انسان شناسی دانشگاه پوآتیه فرانسه،عضو آزمایشگاه تحقیقات اجتماعی انسان شناختی شناخت- هویت و شناخت قلمرو ها و زیست محیط های متحول فرانسه است.وی قبلا کتاب کاج اختلاف( خانه علوم انسانی پاریس،۱۹۹۶)،به همراه مقالات و کتب متعدد دیگری به چاپ رسانده است.
وی پس از انجام تحقیقاتی در قلمروهای روستایی فرانسه،اکنون فعالیت های پژوهشی خودرا در چارچوب یک انسان شناسی آمریکایی ادامه می دهد.
مولف در مقدمه کتاب ذکر می کند که انسان شناسی اقتصادی” علم اقتصاد ” نیست؛ بلکه شامل توجهی از انسان شناختی روی تجلیات اقتصادی است.
نویسنده همچنین معتقد است در جوامع ما،” دست نامرئی” مشهور آدام اسمیت نه تنها بر بازار، بلکه بر کل پیکر اجتماعی حاکم است، زمانی که به نظر می رسد تقریبا همه جا حاکمیت کالا منطق غیر قابل مقاومت خود را تحمیل کرده ومحاسبه بهره در هوا، تبدیل به معیار سنجش بخش اعظم رفتارهای فردی و جمعی شده است.
هدف کتاب کشف یک قلمرو تخصصی کلاسیک از انسان شناسی اجتماعی یعنی اقتصادمعرفی شده است.همچنین شاخص های متنوع اقتصادی-تولید،توزیع،مبادله، مصرف – که از طریق مجموعه ای از نمونه های خصوصا اقیانوسیه ایی و آفریقایی در نظر گرفته شده اند نشان می دهند که چگونه این شیوه عمل به ظاهر ابتدایی،کارکردهایی از چندگانگی اشکال اجتماعی و فرهنگی هستند.
_ فهرست مطالب
❶ بخش اول شامل مفاهیم،نظریه ها، روش بوده،که به دو فصل “عناصر تعریف” و “موضوعات نظری” تقسیم شده است.
قسمتهای گزینشی ازبخش اول
امروزه همگی با الهام از کارهای نظری گودلیه باور دارند که قلمرو تحقیق در انسان شناسی اقتصادی از سه مکتب تفکری صورتگرایی،ذات گرایی و مارکسیسم تشکیل شده است.
● صورتگرایان
از طرفداران این رهیافت؛ ملویل هرسکویتس،ادوارد لوکلر،هارولد شنایدر،رابین برلینگ،ریچارد سالیسبوری هستند و کار خود را با تعریف کلاسیک “لیونل روبینز۱۹۳۵″آغاز میکنند که می گوید: ” اقتصاد علمی است که رفتار انسانی را به مثابه ارتباط بین اهداف و وسایل کمیاب مطالعه می کند “.
● ذات گرایان:
این گروه کار خود را با نقد از صورتگرایی آغاز می کند.کارل پولانی اولین منتقد صورتگرایی بود.براساس تعریف ذات گرایانه ی وی، “اقتصاد یک جامعه با اشکال و ساختارهای اجتماعی تولیدو توزیع؛گردش کالاهایی ارتباط دارد که این جامعه را در یک لحظه معین مشخص می سازد”.
در واقع فعالیت اقتصادی از طریق نهادهای اجتماعی همچون خویشاوندی،سیاست،مذهب صورت می پذیرد؛به عبارتی، مناسبات اقتصادی در مناسبات دیگری چون خویشاوندی گنجانده، جاسازی یا احاطه شده اند.
● مارکسیست ها:
نویسنده از کسانی چون کلود می یاسو از انسان شناسان فرانسوی که پیشگام گودلیه،پی یر فلیپ ری،امانوئل ترای بوده است و همچنین از انسان شناسان آمریکایی چون جاناتن فریدمن و مارشال ساهلینزو دیگرانی که کمابیش از مارکسیستها الهام گرفته اند و به جریان خاص ” بوم شناسی فرهنگی” وابسته هستند،نام می برد.
این انسان شناسان در رد نظریات صورتگرایان و نیز مشکلاتی که مفهوم ذات گرایی داشته است مشترک اند.
مارکسیستها تحلیل خود را بر روی شیوه های تولید بنا می کنند.در این زمینه گودلیه می گوید: تحلیل نظام اقتصادی نباید صرفا به مشاهده جنبه های مرئی و تفسیر بازنمودهای خودبخودی که عاملان اقتصادی از طریق فعالیت هایشان بازتولید می کنندمحدود شود. بحث اصلی وی محکوم کردن ضعف ذات گرایی تجربی است.
گرچه برای مارکس اقتصاد” مبنای مادی” زیر بنا را تشکیل می دهد اما چند تن از پیروان مارکس این اصل را محکوم می کنند و آن را تا حدی موجب برقراری نوعی انطباق مکانیکی بین زیر بناها و روبنا ها می دانند.
گودلیه در جوش و خروش سالهای ۱۹۷۰، “خویشاوندی” را به عنوان زیر بنا در نظرگرفت،که نشان از گرایش مارکسیت ارتدوکسی در می باشد.
وی در دهه۱۹۸۰چنین بیان می داردکه؛ اگر در جوامع بدون طبقه و بدون دولت،مناسبات خویشاوندی طرح انسجام بخش همه جنبه های زندگی اجتماعی است،مشکل گذر به جوامع دارای طبقه ودولت کشف این نقطه است که در چه شرایطی مناسبات خویشاوندی ایفای نقش مسلط را متوقف می سازند؟
در جهت پاسخ به این تغییر دیدگاه و این پرسش می توان به مشاهدات مورگان اشاره نمود. مورگان؛ ظهور دولت را به موازات ضعف مناسبات خویشاوندی می دید واز آن، تحت عبارت”روابط خونی به نفع روابط سرزمینی” یاد می کرد،که نشانگر این مسئله است که؛ پیدایش دولت از پایان قرن نوزدهم عموما بر اساس افول خویشاوندی پنداشته شده است.
Δ مهم ترین نتیجه گیری که می توان از بین گفته های دوپویی برای بخش اول انتخاب کرد شاید این جمله باشد:
” انسان شناسی اقتصادی،انسان شناسی نظام های اقتصادی نیست؛همچنین مناسبات اقتصادی خصوصا در جوامع غیر اروپایی در مناسبات خویشاوندی جای گرفته اند”.
❷ بخش دوم به ثروت و قدرت در جوامع بدون طبقه پرداخته که از فصول آن می توان به پتلاچ و کولا،دهش و جبران اشاره کرد.
قسمتهای گزینشی بخش دوم
واژه پتلاچ از ریشه چینوک است که معنای هدیه دادن یا دهش را می رساند.
در واقع کلمه پتلاچ دو واقعیت را در بر می گیرد:
⃝ پدیده ای شامل عملی مناسکی و تشریفاتی از دهش که هدف آن بخشیدن برای دادن نیست، بلکه دادن برای تسلط یافتن یا بازگشت است.پتلاچ بخشش سخاوتمندانه ای نیست، بلکه دهش دو سویه ای است که غالبا با مبارزه طلبی همراه است.پتلاچ جدال بین هدیه دادن و جبران کردن را به جریان می اندازد و تدوام می بخشد.
⃝ این واژه به مفهوم انسان شناسی کلاسیک تبدیل شد و بعد از فرانتز بواس،مارسل موس بود که در اثر معروفش” رساله ای درباره هدیه” از پدیده مشادهده شده به مفهوم انسان شناختی پتلاچ گذر کرد.وی در جستجوی تحلیلی از اشکال باستانی رفتارهای اقتصادی بویژه مبادله،یک نوع بندی به نام ” خدمات کلی نوع رقابتی” را توصیف کرد و بنا بر زیرکی عصرش که شامل مفهوم سازی از کلمات عاریه ی خارجی بود،عمل کرده و بدین ترتیب پتلاچ در ردیف مفاهیمی در همان رده د تابو،مانا،توتم و… قرارمی گیرد.
دوپویی در ادامه به چند تفسیر انسان شناختی از فرانتز بواس،روث بندیکت،آبرام کاردینر،هلن کودر و فلیپ دروکراشاره می کند،که هرکدام تجارب متفاوتی از جوامع دارای پتلاچ داشته اند.
●کولا
این پدیده را مالینوفسکی هنگام اقامتش در جزایر تروبریاند کشف کرد،مالینوفسکی برای کولا مانند بوآس برای پتلاچ است.
مالینوفسکی در اولین متن خود،کولا را به مثابه یک نظام مبادله دوگانه که از یک طرف برای کالاهای انتفاعی و مصرفی و کالاهای که ارز ش نمادی دارند و تروبریاندیها آنها را وایگوآ می نامد معرفی می کند؛یک مبادله بسته دایره وار که برای دو نوع از کالاها صورت میگیرد؛گردنبندهای بلندی از صدف های قرمز به نام سولاوا که در مسیر عقربه های ساعت به گردش درمی آیند و بازوبندهای صدفی سفید که موآلی نام دارند و در مسیر برعکس عقربه حرکت می کنند. وی نتیجه می گیرد که مفهوم ارزش و شکل تملکی مردمان جزیره، با اشکالی که در زندگی ماست متفاوت است.وی در کتاب آرگونوت های اقیانوسیه که شامل تک نگاری های پرحجمی است،تصویر بسیار دقیق از این نظام را شرح می دهد.
بعد از مالینوفسکی، انسان شناسان بسیاری مجددا بر روی جزایر تروبریاند و پدیده کولا کار کرده اند که از آن جمله میتوان به جری و ادموند لیچ،فردریک دامون،آنت وینر، ژ.سینگ اوبروآ و دیگران اشاره کرد که نویسنده در این بخش به طور مفصل تری از سایرین بر روی نظریه ی آنت وینر کار کرده است.
در اولین کتابی که آنت وینر در سال۱۹۷۶ به تروبریاند اختصاص می دهد، بر ویژگی رقابت آمیز کولا و بخشی از مخاطره که مبادله به همراه داشته و افراد را فراتر از نسل درگیر می سازد، تاکید می کند.همچنین او در مقاله ی جدید تری به طور جدی به کولا توجه کرده و ثبات پدیده و قدمت پانصد ساله آن( بر طبق ملاحظات اخیر کارهای باستان شناسی) را مورد مشاهده قرار می دهد.از نظر وینرکولا نه تنها می تواند در مقابل وضعیت استعماری مقاومت کند،بلکه امکان توسعه آن نیز فراهم است.
سینگ اوبروآ نیز در انتقاد به داده های مالینوفسکی، بعد سیاسی کولا را بررسی و در نهایت نتیجه می گیرد که؛ جامعه سیاسی از طریق جمع کردن اشخاص مناطق همسایه به طور مداوم گسترش می یابد؛ و این مبادلات اولین اصل سازمان یافتگی جوامع کوچک را که فاقد دولت هستند را نمادینه می سازند.
● هدیه( دهش) و جبران
طبق نظر دوپویی موس اولین کسی است که به موضوع هدیه علاقمند می شود. وی کشف می کند آنچه در پس پرده اعمال ظاهرانه سخاوتمندانه وجود دارد؛ جبری از تعهدات اجتماعی است.
سوالی که برای موس مطرح می شود این است: چه نیرویی در چیزی که به هدیه داده می شود وجود دارد که موجب می شود گیرنده آن را بازگرداند؟
او برای پاسخ به این سوال فرضیاتی چند مطرح و برای اثبات آنها نمونه هایی می آورد.
وی در این میان به تبیین هدیه در “هو” می رسد که بیست سال پیش آن را در تبیین جادوی مانا یافته بود.
تحقیقات موس بر روی لوی استروس و مالینوفسکی و دیگران تاثیر گذار بوده است. در میان آنها می توان به برنارد لسودری- دوشن اشاره کرد که در سال۱۹۵۴ بیان می کند که یک مصرف اقتصادی فرا انتفاعی شاید از نظر اجتماعی انتفاعی باشد.وی در نهایت نتیجه می گیرد که اقتصاد مبتنی بر هدیه و اقتصاد بازار دو شکل مشخص و متمایز هستند و گذر از اقتصاد هدیه به اقتصاد بازار فقط براساس ” غیر مذهبی کردن” کل جامعه می تواند انجام شود.
نویسنده دیگری که دوپویی به شرح افکارش می پردازد؛ “کی نیکلاس” است که بر بعد سیاسی جدا نشدنی هدیه تاکید می کند.وی می نویسد جریان هدیه دادن یک وضعیت سیاسی را که فراگیرتر از چارچوب هدیه است را خلق می کند که در اولین قدم، شکل گیری وضعیت تسلط بین هدیه دهنده و هدیه گیرنده است که این مناسبات تسلط تا زمانی که جبران صورت پذیرد،ادامه خواهند داشت.
دوپویی در توضیح عنوان هدیه وجوامع بازار، با توجه بر تجارب انسان شناسانی چون گودلیه و وینر نتیجه می گیرد که رقابت در هدیه مانند رقابت در بازار است و برای اثبات ادعای خود، جمله ای از گودلیه و وینردرمشابهت هدیه و بازار بیان می دارد” اشیای مقدس و نگهداری شده در مالکیت غیر قابل انتقال،نقش ظاهرا مشابهی با توده ها یا انباشته های ثروت در صندوقچه های بانک های جهانی سرمایه داری دارند” با این وجود،تاکید می کند که اختلافات بسیاری در بین این دو وجود دارد.
کریستوفر گریگوری اندیشمند دیگریست که برروی رابطه هدیه و نظام بازار کار کرده است و دوپویی آرای وی را به تفضیل در کتاب خویش بیان کرده است.
Δ نتایج مهم بخش دوم کتاب
پتلاچ و کولا در مورد کالاهای ارزشمند ونه کالاهای معیشتی انجام می شوند.
هدیه و جبران یک مبادله کلی را که ویژگی های اقتصادی،سیاسی،قدسی و خویشاوندی را به جریان می اندازند،تحقق می بخشند.
❸ بخش سوم با نام ثروت و قدرت؛ جوامع قشربندی شده نام دارد،که به نمونه هایی از ملل اقیانوسیه ای و جوامع رئیس سالار و جوامع دارای دولت و نمونه هایی ازملل آفریقایی تقسیم شده است.
قسمتهای گزینشی بخش سوم
● بزرگ مرد ملانزیایی
مارشال ساهلینز در سال۱۹۶۳ مقاله ای تحت عنوان؛ مرد فقیر،مرد ثروتمند،بزرگ مرد؛ رئیس: انواع سیاسی در ملانزی و پولینزی را منتشر کرد.وی دو تیپ سیاسی- دو تیپ ایده آل- تقریبا به شیوه ماکس وبر در یک زنجیره همزمان،فضایی و زمانی در نظر می گیرد که در جهان جزیره ای اقیانوسیه پراکنده شده اند: بزرگ مرد، معرف فضای ملانزیایی و پاپوآ و رئیس معرف فضای پولینزیایی؛ دربین این دو،ملانزی شرقی و جزایر فیجی شکل انتقالی را از نقطه نظر اشکال سیاسی و فضاهای فرهنگی نشان می دهند.
وی در ویژگی های بزرگ مرد به شخصیت یک مرد ثروتمند،چند همسر،دارای نقش مسلط در مبادلات رقابتی را معرفی می کند.او یک قدرت سیاسی- اقتصادی کمتر گسترده و سخت را اجرا می کند،او فردی است که می توان او را مقتدر توصیف کرد اما اقتدار واقعی ندارد.
جایگاه او ناپایدار است و به واسطه فعالیت خاصش بر دیگران حکومت می کند، مخصوصا با استفاده از منابع و کار دیگران . راهکارهای صعود بزرگ مرد نیز چنین منابعی هستند که باعث از دست دادن یا حفظ موقعیتش می شوند. زیرا اگر پیروانش یقین داشته باشند که او بیش ازآنچه که به آنها می دهد؛ مطالبه می کند، به سوی بزرگ مرد دیگری خواهند رفت.
اینها البته بخشی از توصیف بزرگ مرد ملانزیایی است، در ادامه بحث؛ دوپویی از نویسندگانی چون داگلاس الیور(۱۹۵۵)،آندریو استراترن و دیگرانی یاد می کند،که زندگی شخصی و اجتماعی بزرگ مرد را به طور تفضیلی و با شواهدی از میدان های مختلف تشریح می کنند.
در نهایت چنین نتیجه گیری می گردد که بزرگ مرد کسی است که، برای انحصاری کردن دارائیها بر اعضای دیگر جامعه برتری دارد و از همین طریق با اعمال کنترل روی تولید اقتصادی، بازتولید جامعه را در احاطه و کنترل خود می گیرد.
● رئیس سالاری پولینزیایی
ویژگی این رئیس آن است که یک پایگاه اجتماعی و چند نوع دارایی خاص را به ارث می برد.
با این حال دوپویی سه نمونه متفاوت از این جوامع را برای بررسی انتخاب کرده است.
تروبریاند-تیکوپیا و هاوایی.
جامعه تروبریاندی( کیری وانا) در چهار کلان مادر خطی سازمان یافته است که هر یک از آنها به دودمان هایی تقسیم شده اند.
این دودمان ها سلسله مراتبی هستند و رئیس دودمان قبل از هرچیز رئیس روستایش است و اهمیت او در مقابل دیگران در نقش دودمانی است که ایفا می کند.رئیس؛ نقش کلاسیک سخنگوی گروه در مقابل خارج را،بر عهده دارد و در طرح داخلی، او اساسا استاد برگزاری مراسم و جادوگری باغ ها(در دست داشتن باغ و فنون باغداری به عنوان قطعه اصلی تولید منابع) است. نقش رئیس موروثی پنداشته شده ومطابق با قاعده مادر خطی به طور دقیق از دایی به خواهر زاده زهدانی انتقال می یابد. با این وجود برای ایفای نقش رئیس ارث کافی نیست، اوکه مسئولیت برگزاری رویدادهای مناسکی را بر عهده دارد ؛ باید به همه افرادی که بر اساس تقاضای او کار می کنند،چیزی به آنها پرداخت نماید،در واقع او اساسا نقش توزیع مجدد دارائیها را ایفا می کند.
دوپویی در ادامه به تجارب مالینوفسکی در میدان تروبریاند اشاره کرده و جوامع هاوایی و تیکوپیا و نظام خانوادگی و جایگاه رئیس در این جوامع را بررسی می نماید.
● جوامع دارای دولت: نمونه های آفریقایی
دوپویی بحث را چنین آغاز می نمایدکه؛ در آفریقا، قبل از رسیدن سفید پوستان،دولت هایی وجود داشتند؛دولت های مقتدر و توسعه طلب که از طریق واسطه گری برای برده فروشی که توسط اروپائیان مطالبه شده بود به سوی تقویت و توسعه گام بر می داشتند.در آفریقای غربی نیز دولتهایی من جمله امپراطوری غنا، مالی و سونگ های ،پادشاهی موسی،یاتنگا،سگو، آشانتی،داهومی ،نوپ و دولت های هائوسا موجود بوده اند.
محققینی همچون فردریک نادل با بررسی پادشاهی نوپ امکان کارکرد دولت را به مثابه یک نهاد سرزمینی و به عنوان یک فضای اقتصادی فراهم می سازد.
دوپویی در چند صفحه، شرح دقیقی از نظام پادشاهی و نحوه عملکرد دولت در نوپ را توضیح و برای مثال بیشتر در این زمینه به بررسی یاتنگا( شمال بورکینافاسو) که توسط میشل ایضارد در ۱۹۸۵ انجام شده و تحقیقات آلفرد آدلر( پادشاهی موندانگ در جنوب غربی چاد)؛ و همچنین تحقیقات ژان فرانسوا ونسان( موفو- دیاماره ها در شمال کامرون)، ارجاع می دهد.
در ادامه بررسی دولت در آفریقا به تحقیقاتی بر می خوریم که بردگی را امر انحصاری جوامع دارای دولت نمی داند و از نوشته های بسیار قدیمی یاد می کند که در آن داد و ستد برده در قرن هفتم و در ارتباط با فزان( جنوب لیبی) در مرحله گسترش آفریقای سیاه نشان می دهد که از این زمان آفریقای غربی تبدیل به یک ذخیرگاه نیروی انسانی بردگی گردید و دولت های تشکیل شده مانند غنا از قرن یازدهم نقش فراهم کنندگان برده را ایفا کردند.
در این میان کسانی چون آلن تستارت جوامع دارای برده و جوامع برده گرا را از هم متمایز می کند و معتقد است این نوع دوم است که برده را در وضعیت شی، منبع درآمدی و قاچاق قرار می دهد.
در بیان رابطه بین دولتهای آفریقایی و اقتصاد که موضوع اصلی این کتاب است،دوپویی به نقل از کارتین کوکری ویدرویچ به شیوه تولید آفریقایی اشاره می کند.که قابل استفاده در مورد دولتهای آفریقای سیاه ماقبل استعماری است،که در آن به سطح ضعیف توسعه نیروهای تولیدی،اقتصاد حیاتی روستایی که از طریق برداشت مازاد توسط دولت در منابع عمومی صرف می شود،و تجارتی که از طریق نظام دولتی کنترل می شود، اشاره می کند. مشخصه شیوه تولید آفریقایی ترکیبی از یک اقتصاد اجتماعی پدر سری است.
بعد از وی کسانی دیگری نیز چون گلاسن و ج. فریدمن از منظرهای متفاوتی که اغلب وجه اقتصاد سیاسی دارد، قضیه دولت در آفریقا را بررسی می کنند.
Δ نتایج بخش سوم
در اشکال قدرت ناشی از شایستگی( بزرگ مرد)، استفاده راهبردی از ثروت،جاده اصلی به سوی قدرت است.
دولت می تواند از طریق همزیستی با نظم دودمانی منطبق باشد،اما از آن زمان، این نظم دودمانی تابع دولت خواهد شد.
❹ بخش چهارم کتاب،به بررسی پولهای ابتدایی پرداخته و از دو منظر مادی گرایان و نماد گرایان به جایگاه پول ابتدایی نگاه کرده است.
قسمتهای گزینشی بخش چهارم
●پول ابتدایی؛ رهیافت مادی گرایان
به نظر مارکس،کالا چیزی جز” کار مادی شده” نیست که بر اساس یک جنبه دوگانه ارزشی،ارزش استفاده و ارزش مبادله خودر ا نشان می دهد.
پول یک نوع مشتق شده از کالا بر اساس جنبه ارزشی مبادله اش است.قبل از آنکه در جوامع غربی طلا به عنوان معادل عمومی محسوب شود،کالاهایی چون دام ها،مواد معدنی یا فلزی و حتی برده ها این نقش را ایفا می کردند.بنابراین تجارت ریشه خود را از کالا می گیرد. نویسندگان دیگری نیز چون جورج زیمل در کتاب فلسفه پول به بعد فرهنگی و روانشناسی پول اشاره می کند و ماکس وبر بیشتر بر روی بعد سیاسی پول تاکید می کند، وبر قبل از هرچیز در پول یک امر دولتی می ببیند که با انحصار رژیم پولی توسط دولت مطابقت دارد که از طریق خلق پول آغاز شده است.
در ادامه فصل به آرای انسان شناسانی برمی خوریم که در صدد تشریح شباهت ها و تفاوتهای پول و کالاهای ارزشمند( پول ابتدایی) هستند که از آن جمله می توان به آرای هرسکویتس و رچارد تورن والد اشاره کرد.
● نمونه هایی از پول های ابتدایی
▪ پول های اقیانوسیه ای: یکی از اولین نمونه های پول ابتدایی توسط دبلیو.ای. آرمسترنگ در سال ۱۹۲۰ در جزیره روسل در جنوب شرقی گینه نومطالعه شده است.پول آنها از صدف ساخته شده است و به دو نوع داپ و کو تقسیم می شود.نظام داپ شامل بیست و دو ارزش اصلی است که به دو یا سه طبقه تقسیم شده و اساس پول مردان است. نظام کو شامل سیزده ارزش بوده و پول زنان است.
یک نوع از کالاها فقط در مبادله یک قطعه می توانند به دست آورده شوند و تعدادآنها محدودند.
پرداخت ها شامل محاسبه ” عنصرزمانی- منفعتی” است. قرض گرفتن و پرداخت کردن از اعمال رایج این نظام پولی دوگانه و متحول است.
▪ پول نمک، نزد مردم بارویا
ابتکار اقوام بارویا تهیه نمک گیاهی است.دوپویی با دقتی تام و با قلمی دلنشین فرایند تهیه این نمک محلی را شرح می دهد:
… هر سال طی فصل گرم سبزیجات چیده می شوند و طی دو هفته آنها را خشک می کنند، بلافاصله آنها را روی یک انبار هیزم قرار می دهند و می سوزانند.خاکسترها طی چند ماهی در کدو قلیایی نگهداری می شوند، سپس از طریق بامبو آب خالص را وارد کدو کرده و تا مرحله اشباع صبر می نمایند،آب شور بدست آمده را در صدف های مستطیل شکلی که از برگ های موز ساخته شده اند روی اجاق قرار می دهند و طی ۵ روز و۵ شب از طریق تبخیر و تبلور شمش نمک حاصل می آید که با هرگرم کردن حدود۱۲ تا ۱۵ شمش آزاد می شود که در حدود۲۵ یا ۳۰ کیلوگرم نمک است.
اگر مرحله اول این فعالیت ( درو و سوزاندن) کار مشترک زنان و مردان است، مرحله دوم( ساخت نمک) انحصارا به مردان واگذار شده است. اجاق جزو اموال یک متخصص است که از طریق بزرگ مردان مورد نظارت و محاسبه قرار می گیرد.
از ۵ شمش تولید شده،پنج تا ده تای آن در مسیرهای باز تولید؛ مطابق با قواعد نظم عرفی، میان خویشاوندان و دوستان تقسیم می شوند و بقیه در مبادله وارد می شوند.در جامعه بارویا می توان شمش های نمک را در مقابل دندان های خوک یا اشیای حیثیتی مبادله کرد.اما مردم، مخصوصا آنها را در مقابل فرآورده های خارجی مانند وسایل تولید( تبرو کاردها بزرگ)، سلاح ها( کمان ها، نیزه ها)،کالاهای تجملی( پرهای زینتی،صدف ها و مروارید ها) یا کالاهای مصرفی( شنل های پوستی،آهک هایی برای جویدن) و.. مبادله می کنند.
●ا قتصاد ابتدایی: دیدگاه نماد گرایان
▪ منشا غیر تجاری پول ها
سورت با بررسی یونان باستان برآورد می کند که پول ماهیت خود را از اراده سیاسی می گیرد.
پول با قرار گرفتن بر اعتماد قراردادی و متقابل؛ اعتباری گردیده است. فوستل دو کولانژز معتقد است که، منشا سیاسی پول نهایتا به امر مذهبی و قدسی بر می گردد. قطعات پول نه تنها نماد اقتدار دولت، بلکه همچنین نمایانگر قدرت خدایان است.
▪ ماهیت مقدس و ارزش نمادی
در این قسمت از کتاب،دوپویی معتقد است که،پول ابتدایی بیشتر به منظور تحقق اهداف اجتماعی و یا مذهبی است که در چارچوب تجاری قرار می گیرد.
هینگستن کیگن اولین کسی است که به طور آشکارتر پول ابتدایی را در چارچوب ویژگی های نمادی و مذهبی، درمقابل پول های تجاری مطرح می کند. مثالی که او در رابطه با پول ابتدایی می زند” شیربها یا خون بها” است، وی معتقد است که در جوامع ابتدایی اصل” یک زندگی برای یک زندگی” وجود دارد و بنابراین پول جایگزین حیات در ازدواج و مناسبات انتقام جویانه است.
دوپویی در ادامه فصل به طرفداران مارسل موس همچون فیلیپ روسپابه و کتاب ” بهای زندگی” وی اشاره کرده و نشان می دهد برای روسپابه،گردش پول ها،در یک چهارچوب تشریفاتی قرار می گیرد و ریشه ی پول در کارکرد او در پرداخت برای زندگی انسان هاست.
در توضیح عنوان ماهیت پول ها و نوع کالاها،دوپویی تمایز پول ابتدایی و پول وحشی را مطرح می کند که اولی توسط سورت و دومی توسط روسپابه مطرح شده اند.
Δ نتایج بخش چهارم
پول های ابتدایی نمی توانند در مفاهیم اقتصاد کلاسیک گنجانده شوند و فقط در مشخصه فرهنگی، فرهنگ هایی که در آن جای گرفته اند مفهوم دارند.
این پول هاعاملان اجتماعی هستند و بیشتر به عنوان جایگزین بکار می روند تا معادل.
❺ اقتصاد و خویشاوندی بخش پنجم و آخرین بخش کتاب است که درآن به شیوه تولید خانگی و چارچوب خانگی تولید؛در جوامع روستایی و اقتصادهای غیر رسمی می پردازد.
قسمتهای گزینشی بخش پنجم
● شیوه تولید خانگی
در این شیوه، تقسیم کار با استفاده از فنون، مناسبات تولید و اهداف تولید برمبنای گروه خانگی سازمان یافته است. این شیوه نمی تواند در یک نظام استبدادی و بسته به حیات خود ادامه دهد و الزام به تولید حیاتی، هدایت کننده تولید است نه جستجوی نفع و در آن؛ خانواده به مثابه سلول اجتماعی به منظور تولید، سازمان یافته است.
این نوع شیوه تولید موضوع بررسی اندیشمندانی چون ساهلینز در کتاب “اقتصادهای عصر حجر” بوده است.
● شیوه تولید دودمانی
این شیوه توسط می یاسو تحقیق شده است. و در آن؛ شیوه تولید، به مدد مناسبات تباری و نظم تولدها سازمان یافته است.در این شیوه، بزرگترها موقعیت اصلی را اشغال می کنند و ثروت مشتق از گروه دودمانی را تسخیر و قدرت را تصرف می نمایند.
چنین جامعه ای به زن نقش دیگری به غیر از باروری، نقش دیگری نیز می دهد، یک نقش اساسی در تولید در چارچوب خانواده های زن و شوهری یا( بیشتر) در خانواده های چند زنی اختصاص می دهد.
دراین الگو،ارشدها تنها افرادی هستند که صلاحیت برقراری مناسبات زن و شوهری را دارند.
نظام دودمانی؛ زمینه تسخیر بخش بزرگی از ثروت تولید شده توسط کوچک تر ها را به وسیله بزرگ ترها فراهم می سازد و به ارشدها امکان فراهم کردن همسران متعدد برای کوچک تر ها را می دهد و باعث تقویت وابستگی کوچکترها به ارشد ها می شود. و همه این کارها از طریق قدرت خویشاوندی صورت می گیرد.
وی در کتاب ” زنان،انبارها و ثروت ها(۱۹۷۵) ” نتیجه می گیرد که جامعه دودمانی از تولید اقتصادی بهره برداری می کند، اما دارائیها و فرآورده ها را به طور نابرابر توزیع می کند.
● چارچوب خانگی، تولید در جوامع روستایی
در این قسمت، دوپویی؛ چند نمونه میدانی مثل نمونه کپسیر در سردان فرانسه و منطقه گراند لندپشتی آلمان را بررسی می کند.
نمونه کسپیر نمونه ای از روستاییان مالک است که در آنجا خانه(کازا) است که سلول پایه ای جامعه محلی را تشکیل می دهد و یک واحد تولید وابسته را تشکیل می دهد و نیروی کار لازم برای فعالیت های کشاورزی را سازمان می دهد.کپ کازا( پدر خانواده یا همان رئیس) اهداف اقتصادی را تعیین می کند و پاترونا( زن خانه) فقط مسئول آذوقه رسانی می باشد.
نمونه گراند لند نیز مثالی از روستاییان غیر مالک است که تقسیم کار در درون واحد خانگی بر مبنای دو عامل سن و جنس انجام می گیرد.
Δ نتایج بخش پنجم
خویشاوندی در جوامع چندگانه غیر غربی چارچوب ساخت دهنده تولید و گردش کالاهاست.
در جوامع روستایی،کنترل انسان ها از طریق فرآوردها و دارائیها انجام می شود و تولید و انتقال کالاها،در چارچوب گروه خانگی تحقق می یابد.
