صدو چهل و یکمین شمارۀ ماهنامۀ اطلاعات حکمت و معرفت با موضوع «اخلاق فضیلت ۴» به دبیری مهدی اخوان منتشر شد. شمارههای اول و دوم اخلاق فضیلت در شمارههای ۱۲۸ و ۱۳۷ منتشر شده بود. دفتر سوم این مجموعه مشتمل بر پنج مقاله و دو گزارش کتاب است.
اولین نوشتار این دفتر با عنوان «دستور زبان خیر» گفتوگوی دانشگاه هاروارد با فیلیپا فوت است که کسرا حاتمپور به فارسی برگردانده است. در این گفتوگو فوت به زندگی علمی خود و نیز دلیل اقبالش به فلسفۀ اخلاق و سپس اخلاق فضیلت آکوئیناس میپردازد و برخی مدعیات و ادلۀ خود (خصوصاً آنچه در کتاب خیر طبیعی آمده است) را به اختصار بیان میکند.
مقالۀ دوم در شرح مهمترین مؤلفههای اخلاق فضیلت با عنوان «اخلاق فضیلت جدید: چیستی و چرایی» به قلم ریچارد گِرِگ است که شیرین طالقانی به فارسی ترجمه کرده است. «برداشت فضیلتگرایی از فلسفۀ اخلاق جدید این است که این رویکرد از رفتارهای درست و نادرست سخن میگوید، حالآنکه پرسش اصلی در اخلاق راجع به زندگی خوب و چگونه بودن است. بهعلاوه فضیلتگرایی بهجای بحث از قواعد، بر مفهوم منش و فضیلت تأکید دارد. تأکید بر منش، رشد و عواطف این اجازه را به اخلاق فضیلت میدهد تا تفسیری از روانشناسی اخلاق ارائه کند که منحصر به وظیفهگرایی و نتیجهگرایی نباشد. فضیلتگرایان برآنند که احکامِ فضیلتمحور احکامی از یک زندگی کامل انسانیاند تا اینکه احکامی از یک عمل منفک و بریده از وضعیت امور و از عامل اخلاقی باشند.»
نوشتههای مرتبط
سومین نوشتار این دفتر مقالهای به قلم مایکل استاکر با عنوان «علاج اسکیزوفرنی نظریههای اخلاقی جدید» و ترجمۀ ندا زمانفشمی است. این مقاله تکملهای است بر جدالی که خود او در مقاله «اسکیزوفرنی نظریههای اخلاقی» مطرح کرده است (که در شمارۀ ۱۳۷ همین مجله منتشر شد). « استاکر در این مقاله دو استدلال بر دو ادعای ملازم با هم دارد: یکی ادعایی درباره روابط ساختاری بین عواطف و ارزشها و دیگری ادعایی درباره روابط معرفتی بین آنها است.»
چهارمین مقالۀ این مجموعه با عنوان «اخلاق فضیلتگرا در انحصار ارسطو(ئیان)؟» را محمدحسین میرمحمدی نگاشته است و به توصیف دلایل گره خوردن اخلاق فضیلت با اخلاق ارسطو و راههای رقیب میپردازد. «از جمله اشکالات وارد بر نظریه اخلاق فضیلت آن است که مدعیان معتقدند اخلاق فضیلت نمیتواند به سؤال «من چه کاری باید انجام دهم» پاسخ دهد یا به ما بگوید کدام اعمال درست و کدام نادرست هستند و در نتیجه در خوشبینانهترین حالت، اخلاق فضیلت نقش یک مکمل را بازی میکند و نقش اصلی در صحنۀ فلسفهورزی در باب اخلاق از آنِ ”اخلاق قاعدهنگر“ است.»
روزالین هرستهاوس در مقالهای با عنوان «کاربست اخلاق فضیلتگرا» در رد این اشکال، مقاله فیلیپا فوت دربارۀ اتانازی را به عنوان مثال نقضی بر این ادعا میآورد با تذکر این مطلب که مقاله فوت هیچ قاعده یا مجموعهای از قواعد را درباره امکان یا عدم امکان اتانازی در اختیار ما قرار نمیدهد و هرستهاوس سعی دارد طرح فوت را تکمیل کند.
نوشتار پایانی دفتر ماه این شماره از نشریه دو گزارش کتاب (یکی به زبان انگلیسی و دیگری در زبان فارسی) در حوزه اخلاق فضیلت است که عبارتند از معرفتشناسی فضیلت به قلم زهرا خزائی و اعظم السادات حسینی حسینآباد و همچنین گزارش کتاب رسالۀ کوچک درباب فضیلتهای بزرگ که الهام یوسفی نگاشته است.
بخش دوم ماهنامۀ اطلاعات حکمت و معرفت ادب وهنر نام دارد و گفتوگو با علی محمد اسکندریجو را با عنوان «حافظ و نیچه دو منتقد فرهنگ و دو زرکوب زبان» در بر میگیرد.
بخش سوم ماهنامه «اندیشه و نظر» است و مشتمل بر دو مقاله است. نخستین مقاله با عنوان «فرا اخلاق و نقش آن در فلسفه زیست محیطی» به قلم جان اُنیل است که سید محسن اسلامی به فارسی ترجمه کرده است. مقالۀ دوم این بخش نیز «وجود به عنوان پدیدارشدن» نام دارد که به قلم چارلز گیگنون و با ترجمه انشاءالله رحمتی است.
بخش چهارم نشریه «کتاب» نام دارد که با مقالهای از سید مسعود رضوی با عنوان «سندبادنامهها» آغاز شده است. منیره پنجتنی، دبیر بخش کتاب ماهنامه ابتدا مقالهای با عنوان «روش بین فلسفه و جامعه شناسی» با تمرکز بر نقد کتاب تازۀ دکتر احمد محمدپور با عنوان روش تحقیق معاصر در علوم انسانی (ققنوس- ۱۳۹۶) نگاشته است و سپس به قصد نقد و بررسی این اثر با مؤلف گفتوگویی با عنوان «جستارهایی در سیاستهای روش» انجام داده است. در ادامه نیز چند کتاب فارسی و انگلیسی معرفی شده است.
بخش پنجم و پایانی نشریه به دبیری منوچهر دینپرست «گزارش» نام دارد و به گزارش برخی وقایع یک ماه اخیر حوزۀ اندیشه اختصاص دارد.
شمارۀ ۱۴۱ ماهنامۀ اطلاعات حکمت و معرفت از اول دیماه ۱۳۹۶ به مدیر مسئولی و سردبیری انشاءالله رحمتی با بهای ۵۰۰۰ تومان در اختیار علاقمندان قرار گرفته است.