توکیو

ترجمه ی سعیده بوغیری – گروه بین المللی و ترجمه

توکیو پایتخت ژاپن و با بیش از ۳۵ میلیون نفر در سال ۲۰۰۳، پرجمعیت ترین کلان شهر دنیاست. این شهر در راس خلیج توکیو در مسیر ساحل شرقی هونشو (Honshu)، بزرگ ترین جزیره از میان چهار جزیره مجمع الجزایر ژاپن قرار دارد. توکیو بیشتر بخش جنوبی جلگه کانتو (Kanto)، وسیع ترین ناحیه بخش همواره ژاپن را اشغال کرده است. این شهر از سال ۱۸۶۸ پس از انقراض سلسله توکوگاوا (Tokugawa) پایتخت ژاپن شد. در آن زمان ادو (Edo) نام این شهر را به توکیو تغییر داد که به معنای “پایتخت شرقی” است. توکیو امروز مرکز مالی، صنعتی، بازرگانی، آموزشی و فرهنگی است، نیز پیوندگاه اصلی ژاپن در روابط تجاری و دیپلماتیک با سایر نقاط دنیا به شمار می رود.

توکیو با ۸۰۰۰۰۰ شغل از گونه های مختلف و ۸ میلیون کارگر، اقتصاد عظیمی دارد. صنایع خدماتی شامل تجارت های عمده و جزیی، دارایی و بیمه، بزرگ ترین بخش این اقتصاد را تشکیل می دهند. در سال ۱۹۹۰ خدمات، ۷۲ درصد نیروی کار توکیو را تشکیل می داد. صنایع ثانویه با ۵/۲۷ درصد در رده دوم قرار می گیرند. کارخانجات با حدود ۲۰ درصد نیروی کار در بالاترین بخش صنایع ثانویه قرار می گیرند. اشتغال در بخش حمل و نقل، بیشترین سهم سایر صنایع ثانویه را به خود اختصاص می دهد. صنایع اولیه مانند ماهیگیری و کشاورزی ۵/۰ درصد این اقتصاد را تامین می کنند. استفاده از شیوه های دیربازده در کارخانجات در حال افول است- این بخش در سال ۱۹۷۰ یک سوم نیروی کار را به خود اختصاص می داد- در عوض تاکید بیشتری بر بخش خدمات قرار گرفته است. توکیو به خصوص به عنوان مرکز اصلی اغلب کمپانی های خصوصی در ژاپن، نیز مرکز مالی، حکومتی، ارتباطات و آموزش این کشور دارای اهمیت است. این شهر همچنین بزرگ ترین کانون تمرکز کمپانی های خارجی کسب و کار در ژاپن است.

کانون اقتصاد خدماتی توکیو در تجارت عمده بخش جنوبی آن قرار دارد. این بخش کاملا گسترده دارای ساختمان های تجاری فراوان و کسب و کارهای نزدیک به کاخ سلطنتی است که بخش بزرگی از سه ناحیه اصلی شهر، چوو (Chuo)، چیودا (Chiyoda) و میناتو (Minato) را دربر می گیرد. شاخه اصلی بسیاری از بزرگ ترین بنگاه های صنعتی ژاپن، موسسات مالی و دیگر کمپانی ها و نیز دفاتر ژاپن بسیاری از کمپانی های خارجی دراین شهر قرار دارند. ناحیه مارونوچی (Marunouchi) در بخش چوو به خصوص به دلیل تمرکز دفاتر کمپانی ها در آن مشهور است، ناحیه معروف گینزا (Ginza) که آن هم در همین بخش قرار دارد، به دلیل وجود فروشگاه ها، مغازه های ویژه، گالری های هنری و بسیاری از رستوران های زیبا معروف است. انبارهای دادوستد توکیو نیز در ناحیه چوو قرار دارد و کابوتوچو (Kabutocho) نامیده می شوند. البته دیگر مراکز مهم بازرگانی خارج از بخش حرفه ای فوق قرار دارند. بزرگ ترین آن ها زیرمجموعه شین جوکو (Shinjuku) ست که در بخش غربی شهر در بخش شین جوکو قرار دارد. بیشتر ساختمان های بلند توکیو در این محل و در بخشی قرار دارند که برای ساخت دفاتر و هتل ها طراحی شده و مرکز شهر نیو شین جوکو نام دارد. دفاتر حکومت کلان شهری توکیو ( که معادل شهرداری است) در سال ۱۹۹۱ از منطقه چوو به این ناحیه منتقل شد. دیگر زیرمرکز های مهم توکیو، شامل شیبویا (Shibuya)، ایکه بوکورو (Ikebukuro) و یونئو (Uneo) می شود.

بزرگ ترین تاسیسات کارخانجاتی توکیو در امتداد کرانه های خلیج توکیو متمرکز شده اند. در این محل که از توکیو تا یوکوهاما گسترده شده، ناحیه صنعتی کی هین (Keihin)، بزرگ ترین مجموعه صنعتی ژاپن به شمار می رود. این بخش نزدیک به یک پنجم محصولات کارخانه ای این کشور را تامین می کند. این بخش به شدت به مواد خام وارداتی وابسته است تا کارخانجات خود را بگرداند. کارخانجاتی شامل استیل، کشتی سازی، پالایشگاه نفت، پتروشیمی و انواع ماشین آلات. در این ناحیه محصولات بسیار گوناگونی از جمله استیل، مواد شیمیایی، ماشین آلات، منسوجات، دوربین های عکاسی و مواد نوری، تجهیزات الکترونیکی، مواد غذایی و انواع گوناگونی از دیگر مواد مصرفی تولید می شوند. همچنین در بخش نزدیک به مرکز توکیو نیز کارخانجات زیادی وجود دارند، به خصوص در بخش های قدیمی تر شهر که به رود سومیدا (Sumida) نزدیک است. کارخانجات در مرکز شهر، اغلب کوچک هستند. بزرگ ترین کارخانجات توکیو نزدیک به ۲۰ درصد تمام کارخانجات پایتخت و نزدیک به ۲۲ درصد نیروی کار کارخانه ای را به خود اختصاص داده اند.

بندر توکیو در سال های اخیر به شدت گسترش یافته و اکنون در امر تجارت پس از یوکوهاما دومین بندر بزرگ ژاپن به شمار می رود. در سال ۱۹۹۳ تقریبا ۱۴ درصد تمامی معاملات بندرهای ژاپن به این بندر اختصاص داشت. دلایل رشد این بندر، عمیق شدن راه های دریایی در خلیج توکیو، پروژه های بزرگ آبادسازی به منظور ایجاد مکانی برای تسهیلات جدید و ترمینال های ذخیره ای هستند. بیشترین صادرات توکیو را ماشین آلات، لوازم یدکی ماشین و محصولات شیمیایی تشکیل می دهند. واردات آن نیز، الوار، ماشین آلات، میوه و سبزیجات، مواد غذایی و فراورده های دریایی هستند. بسیاری از معاملات توکیو در بندر یوکوهاما انجام می شوند. این شهر لنگرگاه طبیعی بهتری دارد و پس از سال ۱۸۵۸ به منظور خاص کمک رسانی به توکیو در امر تجارت خارجی گسترش
یافته است.
نخستین خط آهن توکیو (و ژاپن) در سال ۱۸۷۲ به منظور ارتباط دادن این شهر با بندر یوکوهاما ساخته شد. از آن پس ساخت خطوط ریلی برای جابجایی مسافر و بار به شدت گسترش یافت و توکیو به قطب ملی آن تبدیل شد. یک خط ریلی سریع برای جابجایی مسافر در توکیو، شین کان سن (Shinkansen) نام دارد که در سال ۱۹۶۴ افتتاح شد. نخستین خط ریلی توکیو، این شهر را با اوزاکا پیوند داد و بعدها به شهرهای دیگر گسترش یافت.
خطوط ریلی و مترو در الگوهای جابجایی توکیو نقش بسیار مهمی دارند. برخی از این خطوط به بخش خصوصی تعلق دارند و برخی دیگر به راه آهن ژاپن و فرمانداری توکیو. ظرفیت جابجایی مسافر در برخی از این خطوط مانند شین کان سن به خصوص در ساعت های اولیه صبح بسیار بالاست و اغلب واگن ها دو برابر ظرفیت خود به حمل مسافر می پردازند.
بسیاری از خیابان های توکیو به دوران های تاریخی برمی گردند و از لاین های باریک و پیچ و خم دار تشکیل شده اند که برای تردد وسائط نقلیه سنگین نامناسب هستند. بزرگراه ها و شاهراه های مدرن ساز شبکه جاده ای این شهر نیز به شدت شلوغ هستند و تردد در آن ها به کندی صورت می گیرد. پارکینگ نیز دیگر مشکل بزرگ این شهر است. یک فرد در توکیو باید دارای سند مربوط به یک فضای پارکینگی غیرخیابانی در طول شب باشد تا بتواند یک اتومبیل خریداری کند.
بزرگ ترین فرودگاه توکیو فرودگاه بین المللی ناریتا (Narita) ست که با دو خط ریلی قابل دسترس است. هاندا (Haneda) دیگر فرودگاه توکیوست که به منظور سفرهای داخلی مورد استفاده قرار می گیرد.
این شهر همچنین مرکز ارتباطی و رسانه ای ژاپن نیز به شمار می رود. چه این شهر نزدیک به ۱۰ درصد جمعیت ژاپن را در خود جای داده است. اوایل سال های ۱۹۹۰ چیزی نزدیک به ۲۴۰۰ ماهنامه و هفته نامه در توکیو منتشر می شد. نیز ۸ روزنامه در این شهر به چاپ می رسید که سه تای آن ها اقتصادی و صنعتی بود. ۷ روزنامه ورزشی را نیز باید به آن افزود. بیشتر برنامه های رادیویی و تلویزیونی نیز در توکیو ساخته می شوند. در سال ۱۹۹۰ توکیو بیش از هر کشور دیگری در دنیا دارای خط تلفن بود.
توکیو مرکز آموزشی و فرهنگی ژاپن نیز هست. در این شهر بیش از ۱۰۰ دانشگاه دولتی و خصوصی وجود دارد که نزدیک به ۳۰ درصد دانشجویان این کشور را در خود جای می دهد. مهم ترین آن ها دانشگاه توکیو؛ دو دانشگاه خصوصی مشهور کیو (Keio) و وازدا (Waseda) هستند. موزه ملی توکیو در پارک یونئو که به مجموعه هنرهای سنتی ژاپن تعلق دارد و بزرگ ترین موزه هنر این کشور است؛ موزه ملی هنرهای غربی؛ موزه هنر کلان شهر توکیو با مجموعه های هنر مدرن ژاپن؛ مرکز فیلم با مجموعه ای ۱۰۰۰۰ حلقه ای از فیلم های ژاپنی و خارجی نیز جزو مجموعه های فرهنگی توکیو هستند. موزه علوم، جذابیتی مردمی برای بچه ها و گروه های مدرسه ای؛ و نیز باغ وحش شهرداری؛ موزه هنر نزو (Nezu)؛ موزه ادو- توکیو؛ کتابخانه ملی دیت (Diet)، بایگانی ملی و موزه ملی هنر مدرن را نیز باید به مجموعه بالا افزود.
توکیو مرکز هنری ژاپن، دارای تئاترهای پرشمار هم از گونه سنتی و هم مدرن است. چندین ارکستر سمفونیک و گروه های موسیقی کوچک تر غربی و سنتی نیز در این شهر فعالیت دارند. زندگی فرهنگی در توکیو، فستیوال ها و جشن های سنتی فراوانی را در خود جای داده است. از میان آن ها می توان به فستیوال کاندا (Kanda)، فستیوال سان نو (Sanno) و سانجا (Sanja) اشاره کرد. هنگام رویش شکوفه های گیلاس اهالی توکیو در پارک هایی مانند یونئو، اینوکاشیرا (Inokashira) و باغ های ملی گیوئن (Gyoen) شین جوکو جمع می شوند و زیر درختان به قدم زدن می پردازند.

منبع: دایره المعارف اینکارتا ۲۰۰۹.
سعیده بوغیری