گفتگو با مدیران موسسه رنگین کمان سپید (مرکز روزانه فرهنگی ـ آموزشی ویژه میانسالان و سالمندان)

زهره روحی : از اینکه امکان مصاحبه با مدیران موسسه «رنگین کمان سپید» برایم به وجود آمده، بسیار خوشحالم. لطفا مختصرا خودتان را معرفی بفرمائید.
موسسه رنگین کمان سپید : ما هم از آشنایی با شما و فعالیتتان خوشحالیم و از دعوتتان برای این مصاحبه تشکر می کنیم. ما دوخواهر هستیم که با یکدیگر این کار را شروع کردیم و هرکدام بنا به تواناییهایی که داشته ایم، گوشه ای از کار را گرفته ایم.من نیلوفر هرندی زاده متولد ۱۳۴۱ دارای لیسانس علوم تربیتی شاخه مدیریت آموزشی هستم و خواهرم هم مرجان هرندی زاده متولد ۱۳۴۴ دارای لیسانس پرستاری می باشد.

روحی : تا آنجا که می دانم ، این موسسه نخستین نهاد فرهنگی در شهر اصفهان است که فلسفه‌ی فعالیتش نه بر اساس نگهداری از سالمندان بلکه بر مبنای پر کردن اوقات فراغت آنان است . و از قضا ایده همین فعالیت است که برای من جالب است. اینکه یاد بگیریم دوران سالمندی را از انزوای اجتماعی ای که گاهی جامعه به آدمها تحمیل می کند بیرون آوریم و به افراد سالمند نگرش جدیدی برای درک خود ، محیط و اطرافیانشان بدهیم. خواهش میکنم درباره عواملی که موجب شکل گیری این ایده برای شما شد بفرمائید.

رنگین کمان سپید : همه ما پدربزرگ و مادربزرگ هایی داشته ایم و داریم که روزگاری ستون اصلی و گرداننده خانواده بوده اند و امروز شاهد از دست دادن تدریجی توانمندی شان ، خانه نشینی و کناره گیری اجباری آنها از هر نوع فعالیت اجتماعی هستیم. ما به این امر به مثابه سیر طبیعی زندگی می نگریستیم اما بر این باور بودیم که سالمندان نیاز به محیطی خاص و ویژه دارند که بتوانند در کنار همسالانشان ، تواناییهای جدید خود را کشف نمایند و شیوه های برقراری ارتباط های نوین را پیدا کنند.
این اندیشه مدتها دغدغه فکری هریک از ما بود تا اینکه در سال ۱۳۸۰ طرح تشکیل موسسه ای را برای میان سالان و سالمندان ریختیم که یکی از اهداف آن این بود که در محیطی شاد و فعال ، نگرشی نو، تازه و پویا بوجود آورد و بتواند درجهت دست یابی به اهداف بالا حرکت کند.

روحی : لطفاً برنامه های خود را تا حدی معرفی بفرمائید ؟

رنگین کمان: برنامه های ما بطور اجمال شامل برگزاری کلاسهای مختلفی چون قرآن، یوگا، زبان انگلیسی، کامپیوتر و کلاسهای مختلف هنری می‌باشد که مفصلا در سایت موسسه نوشته شده است. همچنین برنامه گردشگری داریم که شامل: گردشهای دو روزه به اطراف اصفهان ، بازدید از بناهای تاریخی و گردش در باغهای شخصی اعضاء می باشد. گردهمایی ماهانه که در چهارشنبه آخر هر ماه ساعت ۵/۸ صبح الی ۵/۱۰ برگزار می گردد از دیگر برنامه های موسسه است که شامل قسمتهای مختلف ازقبیل معرفی کتابهای مناسب این سن ، آموزش مسائل بهداشتی و فرهنگی و معرفی افراد موفق و … می باشد. درکنار این فعالیتها بخش مهد سالمند است که افراد ۶۰ سال به بالا می توانند از صبح تا ظهر در موسسه حضور داشته باشند و از برنامه های مختلف این بخش استفاده کنند.

روحی : آیا ممکن است به طور مشخص رده‌های سنی میانسال و سالمند را مشخص کنید.

رنگین کمان: سازمان بهداشت جهانی WHO ، سن سالمندی را ۶۰ سال به بالا تعیین کرده است که این سن در کشورهای مختلف بنا به توسعه یافته یا در حال توسعه، بالاتر یا پایین تر می رود. مثلا این سن در بعضی کشورهای پیشرفته به ۸۰ سال هم میرسد و یا در بعضی کشورها تا ۴۰ سال پایین آمده است.

– خود دوره سالمندی نیز تقسیم بندی هایی دارد مثل: سالمند جوان ، سالمند پیر و کهنسال.

– سن میانسالی هم از ۴۰ تا ۶۰ سال است.

روحی: آیا موسسه رنگین کمان برنامه های جداگانه‌ای برای این دو رده سنی دارد؟ یا آنکه انتخاب برنامه و نوع فعالیت را به خود اعضاء واگذار می‌کند؟

رنگین کمان: انتخاب برنامه و نوع فعالیت بعهده خود اعضاء و مراجعین است اما مسلما موسسه درمورد این انتخاب پیشنهادهایی به آنها ارائه می‌دهد و آنها را در این انتخاب یاری می‌کند. ما درحقیقت نه تنها باید به رده سنی افراد بلکه به بسیاری از مسائل دیگر از قبیل سطح تحصیلات، وضعیت فرهنگی خانواده افراد در کودکی ، وضعیت فرهنگی و تحصیلات فرزندان در حال حاضر و … نیز توجه کنیم چون همه ابنها در هماهنگ شدن فرد با برنامه موثر است.

روحی : امروز پس از نه سال یا بهتر است بگوییم چیزی حدود یک دهه ، تا چه اندازه به اهداف خود نزدیک شده اید ؟

رنگین کمان: اهداف هفت گانه ما عبارتند از:
۱-توسعه ارتباط میان نسلها خصوصا سالمندان با کودکان
۲-آشنا کردن افراد با نیازهای روحی و روانی و جسمی در مرحله سالمندی و تغییر نگرش نسبت به این مرحله از زندگی
۳-بالا بردن سطح فرهنگ و آموزش سالمندان
۴-فعال کردن و سهیم نمودن سالمندان و میان سالان در برنامه ریزیها و تصمیم گیری ها و ایجاد روحیه مثبت و فعال علیه تفکر بازنشستگی و ازکارافتادگی
۵-فراهم آوردن محیطی مناسب و شاد برای سالمندان و میان سالان جهت تخلیه روحی و روانی و نیز تقویت جسمی
۶-فراهم آوردن محیطی مناسب جهت بروز توانمندیها و تجربیات هر گروه سنی و عرضه آثار فرهنگی علمی و هنری آنها
۷-ترویج کتاب و کتابخوانی
در این مدت اگرچه به همه اهداف نرسیده ایم اما به بسیاری از آنها تا حد زیادی نزدیک شده ایم. البته به هر حال هر نرم افزاری یک سخت افزار مناسب خود را می طلبد. بعبارت دیگر باید محتوی و شکل با هم متناسب باشند. مسلما اگر از نظر مکانی فضایی مناسب و بزرگتر داشتیم، جایی که حیاط و باغچه هایی وسیع داشته باشد می توانستیم صندلی های ثابت تعبیه کنیم. یا مثلا اگر کلاسهای مجزاء بیشتری داشتیم که بتوانیم تمام وسایل کمک آموزشی مربوط به هر درس را در یک کلاس داشته باشیم درصد نزدیکی به اهدافمان مسلما بیشتر می شد.

روحی : مطمئنا در طی این سالها با مشکلات و موانعی برخورد داشته اید ، آیا مایل به بازگو کردن برخی از آنها هستید. اگر مقدور است یکی دو نمونه از آنها را بفرمائید.

رنگین کمان: درابتدا مشکلات فراوانی داشتیم . کار کاملا تازه بود و خودمان اگرچه تجربه کارهای مشابه داشتیم اما به هر حال در این زمینه تازه کار بودیم . اصلی ترین مشکلمان گرفتن مجوز بود و اینکه از چه نهادی بتوانیم آنرا تهیه کنیم . درحقیقت هنوز در کشور برای تاسیس یک مرکز روزانه سالمندان بخشنامه ای وجود نداشت و نه تنها برای مردم فعالیت ناشناخته ای بود بلکه اکثر نهادهایی که باید متولی این مراکز باشند از آن اطلاعی نداشتند. به هرجا که مراجعه می کردیم جز بذر ناامیدی چیز دیگری وجود نداشت. اغلب معتقد بودند زنان سالمند که در خانه هستند و از نوه هایشان نگهداری می کنند ،مردها هم که وقتشان را در پارک می گذرانند و اصلا در سن بالای ۶۰ سال که دیگر کسی نیازی به زبان و کامپیوتر و کارهای هنری و … ندارد. ما به هر حال کار را با یاری دوستانی که کمکشان فراموش نشدنی است شروع کردیم تا اینکه در سال ۸۳ که بخشنامه تاسیس مراکزروزانه سالمندان داده شد، کم کم نگاهها عوض شد و درهای بسته یکی یکی باز شدند .

روحی : آیا سازمان بهزیستی از ایده‌ی شما در ایجاد موسساتی اینگونه استقبال کرده است؟

رنگین کمان : مراکز روزانه سالمندان در کشور ما یک برنامه جدید است که مردم و نهادها کم کم با چگونگی و کم و کیف آن آشنا می شوند. این آشنایی احتیاج به زمان دارد. اکنون باتوجه به افزایش جمعیت سالمند در جهان و ایران یکی از اهداف سازمان بهزیستی کشور بهبود کیفیت زندگی سالمندان است و بنا به این رویکرد برنامه هایی در دست اجرا دارد و پروژه هایی با همکاری مراکز غیر دولتی انجام می دهد. بر همین اساس همکاری دوجانبه موسسه و سازمان بهزیستی در زمینه توانمندسازی بانوان شهری نیز از سال ۸۵ تاکنون درحال اجراست.

روحی : آیا اطلاع دارید که، نهادهایی از این دست در شهرهای دیگر ایران و از جمله تهران (چه بخش خصوصی و چه بخش دولتی ) وجود دارد یا نه ؟ آیا با آنها ارتباط دارید ، اگر پاسخ مثبت است ، لطفا توضیحی در این باره بدهید.

رنگین کمان: بطور کلی برای سالمندان فعالیتهایی در کشور انجام گرفته است . تا جایی که ما می دانیم در بخش دولتی و هیئت امنایی (( مجموعه سالمندان و معلولان کهریزک )) در تهران و (( باغ تجربه)) در اصفهان و در بخش غیر دولتی (( جهاندیدگان شاد )) در تهران و شیراز مشغول فعالیت می باشند. بخشی از فعالیت هرکدام از این مراکز شبیه مرکز ماست اما اینکه مجموعه ای به این صورت کاملا در اختیار فرهنگ و ادب برای این گروه سنی باشد، در اصفهان که می دانیم وجود ندارد.

روحی : بیشترین استقبال سالمندان از چه نوع فعالیت هایی است و به چه دلیل؟

رنگین کمان : بیشترین استقبال از کلاسها و برنامه های آموزشی است و چون با توانایی و نیاز افراد هماهنگ است و شادی، احساس رضایت از خود و داشتن لحظاتی شیرین همراه با آموزش هدف این کلاسهاست، مورد توجه افراد قرار گرفته است.
برنامه های گردشگری هم طرفداران زیادی دارد. مادربزرگها به علت محدودیتی که دارند نمی خواهند وجودشان خللی در برنامه های فرزندان و نوه ها ایجاد کند و این گردشها که با دوستان هم توانشان انجام می گیرد ، باتوجه به جو شاد و دوستانه ای که ایجاد می شود، بسیار دلچسب می باشد.

روحی : کار با سالمندان چه تجربه‌ی جدیدی برای شما داشته است ؟ (از نظر احساس و عواطف شخصی ، و نیز از نظر درک مسائل اجتماعی)

رنگین کمان : کار بسیار زیبا و لذت بخشی است. ما در این مدت با سپیدارهای تنومندی آشنا شده ایم که ریشه در زمین و شاخ و برگ در آسمان دارند. فقط مهم این است که بتوانی به درون این آدمها راه یابی و نهفته هایشان را آشکار کنی و آنگونه باشی که اعتماد آنها را جلب نمایی . اکنون هر سالمندی را که در خیابان می بینیم نه تنها توجه ما راجلب می کند و احساس محبتمان را بر می انگیزاند بلکه بچه هایمان هم می گویند “مامان! این خانم را هم ببر موسسه.” اکنون بیش از قبل به اهمیت وجود سالمندان و درک آنها در جامعه پی برده ایم.

روحی : در پایان ضمن تشکر مجدد ، لطفا اگر صحبت خاصی دارید بفرمایید .

رنگین کمان : اگر در پایان این مصاحبه بخواهیم درددلی با شما داشته باشیم و از احساسمان بگوییم اینکه پس از گذشت ۹ سال اکنون خوشحالیم که با وجود مشکلات، به ندای درونمان گوش فرا دادیم و به دنبال افسانه شخصی مان رفتیم. افسانه شخصی ای که اگرچه از لحاظ مادی نمی توان روی آن حساب کرد اما ما دستمزدمان را به صورت روزانه وقتی لبهای خندان ، صورت بشاش و دعای خیر اعضاء مان را می شنویم، دریافت می کنیم و شاید یکی از مواردی که باعث جذب افراد می شود همین کارکردن با عشق است که لاجرم بر دلها می نشیند و باعث شده است که اعضاء نیز یک دل و یک رنگ درکنار هم باشند، دوستان قدیمی همدیگر را پیدا کرده اند و دوستیهای جدید و بسیار زیبا هم در اینجا شکل گرفته است.
درپایان باید یک بار دیگر از لطف شما تشکر کنیم و برایتان آرزوی موفقیت در کار ارزشمندتان را داریم.

http://zohrerouhi.blogspot.com