انسیه ابراهیمی تحصیلی
مقدمه
این مصاحبه به صورت مکتوب انجامم شده است، به این صورت که سوالاتی برای مصاحبه طرح کرده ام انها را برای شخص مصاحبه شونده ارسال کردم و ایشان به طور مکتوب به من پاسخ دادند و پس از ویرایش توسط بنده و تایید ایشان مصاحبه کامل شد. سوالات مطرح شده از طرف بنده، بولد و با + مشخص شده است. این مصاحبه با خانمی ۲۳ ساله ، مجرد، متولد و بزرگ شده ی شهر ارومیه هستند، انجام گرفته است.
+سلام ممنونم که وقتتون رو در اختیار بنده گذاشتید. خودتان را معرفی کنین لطفا؟
با سلام خدمت شما، من ۲۳ ساله، دانشجوی کارشناسی، متولد و بزرگ شده ی شهر ارومیه هستم و علاقه ی خاصی به این شهر دارم ولی در حال حاظر ساکن تهران، در کنار خانواده مادری ام زندگی می کنم.
+شما که زندگی در دو شهر ارومیه و تهران را تجربه کرده اید، فکر می کنید شهر ارومیه چه برتری هایی نسبت به تهران دارد؟
به نظر من یکی از برتری های ارومیه نسبت به تهران، پایین تر بودن قیمت ها و هزینه های زندگی است میتوان گفت زندگی در هر شهرستانی نسبت به پایتخت هزینه های خیلی کمتری دارد که مهم ترین انها هزینه مسکن است مثلا شما می توانید یک خانه ی صد متری تهران را با یک سوم قیمت در یک منطقه خوب ارومیه خریداری یا اجاره کنید. اختلاف هزینه های پوشاک و خورد و خوراک هم در دو شهر تهران و ارومیه بسیار زیاده. در ارومیه برند های ترک بیشتر دیده می شوند که ان هم به دلیل هم مرز بودن با ترکیه است. همین هم مرز بودن با کشور ترکیه باعث شده است که سفر به این کشور خیلی برای مردم ارومیه راحت باشد، به طوری که فقط با گرفتن یک سواری یا استفاده از ماشین شخصی به راحتی میتوان از مرز رد شد و وارد کشور همسایه بشویم. مسئله ی مهم دیگر کوتاه بودن مسیر ها در ارومیه است که برتری جدی نسبت به تهران دارد. در ارومیه میتوان از بالاترین نقطه ی شهر تا پایین ترین نقطه ی شهر، با ماشین در کمتر از سی دقیقه جا به جا شد یا حتی داخل شهر به خارج شهر برای استفاده از تفرجگاه های طبیعی یا دریاچه ارومیه در حدود کمتر از ۴۵ دقیقه زمان می گیرد، ولی خب در تهران میبینم که مسیر رفت و برگشت به دانشگاهم حداقل دوساعت زمان می برد. اگر بخواهم از معایب ارومیه هم بگویم، هوای سرد و خشک ان است.کسی که از تهران به ارومیه برود هوای سرد و خشکی هوا قطعا برایش مشکلات پوستی ایجاد می کند. عیب دیگر ارومیه زلزله خیز بودن این شهر است، بنده به خصوص از سال نود به بعد شاهد زلزله هایی با ریشتر های نسبتا بالا بوده ام. در طی چند سال اخیر ارومیه نسبت به وسعت ، جمعیت بسیاری در خود جای داده است و همین امر باعث شده ارومیه به اندازه ی قبل هوای پاکی نداشته باشد و امروزه از لحاظ الودگی هوا چندان تفاوتی با تهران نمی کند. نکته ی دیگری که لازم میدانم مطرح کنم این است که اگر کسی از شهر فارس نشین تهران به شهر ترک نشین ارومیه مهاجرت کند، زندگی در ارومیه برایش به شدت دشوار خواهد بود چرا که اغلب مردم به زبان ترکی یا کردی صحبت می کنند و در مواجه با یک مهاجر فارس، کمتر کسی از اهالی ارومیه با شما راه می اید و در حین صحبت زبانش را به خاطر راحتی شما تغییر می دهد. زما نی هم که شما به زبان ساکنین تسلط نداشته باشد، ممکن است شما را در جمع های دوستانه خود راه ندهند.البته نسبت به مردم تبریز، ارومیه مردمی مهمان پذیر تر دارد.
+درمورد تاریخچه و قدمت ارومیه چه میدانید؟
از پدرم شنیدم که ارومیه در زمان رضا شاه یا حتی قاجار، یک سری درگیری های محلی بین کرد ها و ترک ها بود که این تنش همچنان ادامه دارد و با یکدیگر مشکل دارند. فکر می کنم کرد های عثمانی بودند به علاوه مردمان روس که سعی در گرفتن این شهر داشتند و کرد ها سعی در ایجاد دولت خودمختار داشتند که همیم باعث جنگ ها بود به خصوص در محله ای به نام دره قاسم لو که الان تبدیل به مکانی دیدنی شده است. چون ارومیهه یک شهر مرزی هست این حملات بسیار رخ می داده و یکی از دلایکی که تا چند سال اخیر زیاد ساخت و ساز در این شهر انجام نمیشد همین بوده است و کارخانه های مهم و مراکز دولتی مهمی در ارومیه شکل نگرفته به دلیل ترس از این حملات بر شهر.تازه در چند سال اخیر هست که ساخت و ساز و ساخت اماکن تفریحی رونق گرفته.
+چه اقوامی ساکن ارومیه هستند؟ و چه مذاهبی در ارومیه وجود دارد؟
بیشتر ترک و کرد هستند، کرد ها اغلب سنی هستند و ترک ها اغلب شیعه هستند البته یک سری اشوری ها، مسیحی ها و ارمنی ها هم دیده می شوند به همین دلیل در ارومیه نسبت به شهر های دیگر کلیسا های بیشتر وجود دارد. از اونجایی که ترک ها و کرد ها میانه ی خوبی با یکدیگر ندارند، کرد ها سعی دارند منطقه زندگی شان را از ترک ها جدا کنند. انها دو منطقه را در ارومیه به خود اختصاص داده اند به نام ایثار و گلشهر. این مناطق مشهور به منطقه ی کرد نشین هستند و صاحبان تمام کسب و کار ها در این مناطق افراد کرد هستند. منطقه گلشهر منطقه بالاشهر و پولدار نشین کردها هست و برعکس منطقه ایثار پایین شهر محسوب می شود.
+مکان ها دیدنی و توریستی ارومیه کجاست؟
کلیساهای بسیار که همانطور که گفتم به دلیل حضور اقلیت های اشوری و ارمنی در این منطقه بوده ودر تعداد اندکی از انها هنوز مراسم های مذهبی جریان دارد. کلیسای ننه مریم در خیابان خیام، کلیسای سیر( نام دیگر ان مارسرگیز) در روستای کوه سیر، ماریوخنه در خیابان قدس ، حضرت مریم و پطروس پولیس در خارج شهر و البته یکسری دیگر که حضور ذهن ندارم اما شناخته شده ترین هایشان این موارد بودند. علاوه بر این بنای سه گنبد، یخچال نه پله، مسجد جامع، بازارچه سرپوشیده تاریخی، راسته مس گر ها، خانه ی انصاری، مدرسه ی هدایت رو میتوانم نام ببرم. تفرجگاه بند در داخل شهر هست که رستوران های زیادی دارد و مخصوص شب نشینی هست و از انجا هم به سد شهر چای راه دارد که مکان دیدنی است.
+سوغات و صنایع دستی ارومیه چیست؟
از جمله صنایع دستی ارومیه، رودوزی است که ظرح های زیبایی بر پارچه های ساده با نخ های ابریشمی و رنگی به وسیله سوزن انجام می شود. منبت کاری از قدیمی ترین صنایع ارومیه است که قدمت زیادی دارد، این هنر با ذوق و سلیقه نقوش برجسته بر روی چوب پیاده می کند و بیشتر از چوب گردو است. فرش دستبافت ارومیه معروف است و صادر هم می شود. ارومیه باغ های انگور و سیب بسیاری دارد که یکی از تفریح های مردم ارومیه این است که اخر هفته های خودشان را انجا سپری می کنند که فاصله ی کمی از شهر دارد و رفت و امد اسان است.کشمش ها و شیره ی انگور ارومیه بسیار معروف است. باسلوق و باقوا و نقل هم از جمله سوغات ارومیه است. حلوای هویج و حلوای گردو معروفی دارد. پنیر خاصی دارند به نام شور که برعکی اسمش اصلا شور نیست و با سبزیجات و گوجه و فلفل دلمه ای و گردو مخلوطش می کنند. پنیر دیگری به نام کوزه دارد که نصف سال ان را درون کوزه در زمین دفن می کنند و فصل پاییز و زمستان استفاده می کنند. دارو های گیاهی ارومیه هم شهرت دارند که از گیاهات خودرو و رونده تهیه می شود.
+خوراک ها و غذا های مختص ارومیه چیست؟
ارومیه اش های زیادی دارد، اش دوغ غذای خیابانی ارومیه محسوب می شود، اش کشک، اش گوچه، اش کلم، اش بلغور هم از دیگر اش های رایج در ارومیه است. کوفته ارومیه که کاملا با کوفته تهران فرق می کند.غذا هایی با کلم بسیار درست می کنند. سوپ دال عدس که غذای ترکیه ای است. دنر ارومیه همچنین معروف است. گزلمه یکی از غذا های محلی محسوب می شود که ترکیبات ساده ای مثل سیب زمینی و بادمجان دارد. دلمه برگ مو و دلمه کلم هم بسیار استفاده می شود.
+ از مراسم و اداب و رسوم مردمان شهر خود چه می دانید؟
در این مورد اطلاعات کمی دارم چون زیاد در جمع های دورهمی و جشن ها شرکت نکرده ام ، نمی توانم به طور مقایسه ای فرق بین برگزاری مراسم در ارومیه با سایر شهر ها را بگویم. مراسم های عروسی و سایر جشن های کورد ها که حتما شیوه های خاص خود را دارد و می توان ان هارا در برخی محله ها ، مخصوصا اگر دوست کوردی داشته باشید، دیده و حتی شرکت کرد. مسیحی ها هم مراسم مخصوص خود در کلیساها یشان برگزار می کنند که افراد غیر مسیحی را در آن راه نمی دهند. اما از اذری ها بگویم که در شب یلدا که ما به ان چیلله گجه سی می گوییم حلوای مخصوص و باسلوق به وفور خورده می شود و مادر شوهر و عروس با یکدیگر هدیه رد و بدل می کنند . به تعریف مادرم در دوران کودکی ما، در چهارشنبه سوری تخم مرغ هارا در پوست پیاز می پختند وبه ما به نوعی هدیه می دادند.در ان دوران دختران جوان برای اینکه بختشان باز بشود، به چادر خودشان گره می زدند و به طور اتفاقی یک نفر را انتخاب می کردند و از او می خواستند که ان را برایشان باز کند. رقص اذری و مخصوصا جلمان که در ان به طور زنجیروار دستان هم را می گیرند و پایشان را عقب و جلو می برند. البته مطمئن نیستم که اصل این نوع رقص مختص به کورد ها است یا ترک ها. چرا که ما در هر جشن و دور همی ان را داریم.
+وضعیت فعلی دریاچه ارومیه به چه صورت می باشد؟
من به عنوان شهروند این شهر شاهد حوادث بسیاری چه به لحاظ نظامی و سیاسی و چه از منظر طبیعی بوده ام که مهمترین ان مرگ تدریجی دریاچه ی ارومیه بعد از ساخت تعداد بیش از حد سد ویک پل غیر اصولی جهت اتصال بین این شهر با تبریز بود. ۱۵ سال پیش دریاچه ابی و زنده دیده می شد و توریست ها برای خواص درمانی نمک و موجودات ریزی به نام ارتمیا که به طور بالقوه در دریاچه وجود داشتند برای درمان بیماری هایی پوستی و رماتیسم ، جذب این افریده ی طبیعی می شدند.بعد به مدت طولانی این مکان تبدیل به شوره زاری سفید پوش شد که عوارض بدی بر منطقه بر جای گذاشت. از جمله ی ان نشست نمک بر درختان باغ های اطراف و خشکی انها و ترکیب ان با هوا و بالا بردن نرخ سرطان ریه دربین اهالی روستا های نزدیک بود. البته اوضاع این دریاچه در سال اخیر بسیار بهتر شده و چند سانت اب ان بالا امده است. همینطور فلامینگو هایی که مدت ها در ناحیه غایب بودند به تازگی دوباره در سکونتگاه خود دیده شدند. پارک ملی و تالاب های ارومیه، کوه سیر، دره ی قاسملو و مارمیشو که از جاذبه های طبیعی خارج شهر ارومیه هستند و بسیار طبیعت سرسبزی دارند. دریاچه حدود ۱۰۰ جزیره دارد که برخی از انها عبارت اند از جزیره ی اشک، کبودان ، شاهی و … البته من تنها جزیره ی خرسک را از نزدیک دیده ام.