کلیاتی بر تسهیل گری اجتماعی

امروزه پژوهش اجتماعی بخش مهمی از شناخت واجرای برنامه های توسعه ای شده است. به گونه ای که بدون آن ،شناخت کافی از مسئله پدید نمی آید وبه تبع آن تاثیرات مثبت ومنفی برنامه­ های توسعه ای در بافت فرهنگی –اجتماعی ناشناخته می ماند.از دیگر سو ،با توجه به روش های مختلف پژوهش وگسترش و توسعه ی آن ها ونیاز به تطبیق این روش ها جهت ایجاد کارایی بهتر در شناخت پدیده ها،مجموعه ی روش هایی موسوم …

مقدمه و طرح مسئله

امروزه پژوهش اجتماعی بخش مهمی از شناخت واجرای برنامه های توسعه ای[۱] شده است. به گونه ای که بدون آن ،شناخت کافی از مسئله پدید نمی آید وبه تبع آن تاثیرات مثبت ومنفی برنامه­ های توسعه ای در بافت فرهنگی –اجتماعی ناشناخته می ماند.از دیگر سو ،باتوجه به روش های مختلف پژوهش وگسترش وتوسعه ی آن ها ونیاز به تطبیق این روش ها جهت ایجاد کارایی بهتر در شناخت پدیده ها،مجموعه ی روش هایی موسوم به «روش های مشارکتی» تدوین وطی سالیان متمادی شکل گرفته اند،به گونه ای که واژه ی «مشارکت» خود منشأ تولید ادبیات وسیعی درحوزه های مختلف «توسعه ای» شده است. بنابراین مشارکت تنها به قصد پژوهش صورت نمیگیرد،بلکه می تواند متضمن فعال کردن افرادی باشد که در برنامه های توسعه ای درگیر می شوند.چنان چه گفته اند«مشارکت اجتماعی فرایند فعالی است که توسط آن گروه های مخاطب وبهره بردار برای افزایش رفاه،درآمد،رشد شخصی،خوداتکایی یا سایر ارزش ها بر جهت واجرای یک پروژه ی توسعه تاثیر می­گذارند.»(Paul,1987) پس می توان گفت مشارکت دارای سه تعبیر گسترده است: مشارکت به عنوان همکاری[۲]،مشارکت به عنوان سازمان[۳]، مشارکت به عنوان توانمندسازی[۴].(فمی ودیگران : ۱۳۸۳ : ۵و۶)

حال مشارکت را به هر مفهومی که تصورکنیم،به نظر می رسد فرایند «تبدیل افراد منفعل به افراد فعال ودرگیر در پروژه های توسعه ای» نوعی تغییر است واین تغییر «اکنون در تمامی عرصه ها اعم از تحقیق،ترویج وآموزش به عنوان ارکان اصلی توسعه یا تحلیل وتدوین سیاست ها ومدیریت پروژه های توسعه ( همان :۲۳۱) لازم وضروری است.اما این فرایند تغییر ،ناگهانی وبدون برنامه وتدبیر حاصل نمی شود وبدیهی است که متضمن حضور وفعالیت افراد متخصصی است که بتوانند آن را مدیریت کنند،زیرا«درعمل ثابت شده است که این امر نیازمند برخورداری از ویژگی های خاصی است.»( همان) این فرایند تغییر تسهیل گری[۵] وافراد متخصص را تسهیل گر[۶] می نامند.در این نوشته سعی داریم تا مروری برای شناخت این فرایند داشته باشیم.

واژگان کلیدی:

تسهیل گری، تسهیل گر،مشارکت،یادگیری

این مطلب جمع آوری برخی منابع در این حوزه است و در کلاس کارشناسی ارشد فنون و روش های تحقیق دکتر مقصودی در سال ۱۳۸۸ ارائه شده است.

برای خواندن مطلب پیوست را کلیک کنید.

[۱] -Developing

[۲] – Paticipation as Contribution

[۳] – Paticipation as Organization

[۴] – Paticipation as Empowerment

[۵] -Facilitating

[۶] -Facilitator

ایمیل نویسنده: fsayyarpour@gmail.com

پیوست: ۲۳۶۶۶