پیغمبریه – قزوین
فرانک عراقی
نوشته‌های مرتبط
قزوین یکی از شهرهای بزرگ ایران و مرکز استان قزوین است.
ریشه شهر قزوین متعلق به دوران ساسانیان است.
در زمان حکومت صفوی، قزوین ۵۷ سال پایتخت ایران بوده است و به همین دلیل دارای اماکن تاریخی و موزه‌های بسیاری می‌باشد. از نظر تاریخی این شهر رتبه نخست در ایران و رتبه سوم در جهان را دارد.
قزوین پایتخت بزرگ خوشنویسی ایران است و خوشنویسان زیادی از جمله میرعماد قزوینی از این خطه هنرنمایی کرده‌اند از آثار کهن و باستانی این شهر می‌توان به حمام قجری، کاخ چهلستون، امامزاده حسین، عمارت عالی‌قاپو، خیابان سپه و پیغمبریه اشاره کرد. قزوین در سال ۱۳۹۲به عنوان شهر پاک ایران انتخاب شد.
براساس آنچه در سایت شهرداری قزوین و ویکی‌پدیا می‌خوانیم، یکی از آثار تاریخی قزوین، زیارتگاه چهار انبیا است که گذشته از اصالت تاریخی و جنبه فرهنگی، ارزش معنوی خاصی دارد و با نام «پیغمبریه» پذیرای عده کثیری از زائران است.
پیغمبریه مربوط به دوران صفویه است و در سمت شرق خیابان پیغمبریه و جنب مدرسه و مسجد پیغمبریه در غرب بنای چهلستون قرار دارد. تاریخ ساخت بنا به دوران صفویه برمی‌گردد که در ادوار بعدی بازسازی و تکمیل گشته است.
در سر در ورودی حیاط کتیبه‌ای وجود دارد که تاریخ اتمام بنا را سال ۱۳۳۲ه.ق ذکر می‌نماید.
این مکان را آرامگاه چهار تن از پیامبران بنی اسراییل به نامهای: سهولی، سلام، سلوم و اقلیا می‌دانند و به چهار انبیا نیز معروف می‌باشد. بنای فعلی پیغمبریه از آثار میرزا مسعود شیخ‌الاسلام می‌باشد. حرم در چهار جهت دارای چهار شاه‌نشین است و طرح داخلی آن به صورت بیست ضلعی است. علاوه بر چهار پیغمبر نامبرده مقبره امامزاده صالح بن مجتبی نیز در همین مکان می‌باشد. این اثر در تاریخ ۷ آذر ۱۳۷۵ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
سهولی، سلام، سلوم و اقلیا چهار اسم با ریشه عبری / سامی هستند که تصمیم به مهاجرت به فلات ایران را می‌گیرند و هدف آنها تبلیغ شریعت موسی ذکر شده است بعدها این چهار پیامبر در همین شهر از دنیا می‌روند ولی این که مرگ آنها به صورت طبیعی بوده یا کشته شده‌اند در هیچ منبعی ذکر نشده است.
بعدها کتیبه‌ای در این قبور یافت شد که مردم عادی از خواندن آن ناتوان بودند به همین دلیل کتیبه را نزد مرحوم کاشف الغطا می‌برند.
ایشان تشخیص می‌دهند که این کتیبه به زبان عبری است و محتوای آن به هویت صاحبان قبور که جملگی از پیامبران یهود هستند مربوط می‌شود.
معروف است که آنها در سردابی مدفون هستند. برخی اشخاصی که توانسته‌اند بروند و جنازه‌ها را ببینند. نقل کرده‌اند که سرهای آنها به طرف شرق و پاهایشان رو به مغرب است (برعکس مسلمانان).
بقعه‌ی چهار انبیا در دو طبقه ساخته شده که طبقه‌ی پایینی آن سرداب است و در طبقه‌ی فوقانی ضریحی فولادی نوساز با لعاب طلا و نقره مزین به آیات قرآنی و نقوش زیبا بر روی یک سنگ قبر که به صورت نمادین نصب شده دیده می‌شود. بر روی یکی از آینه‌های ایوان در قاب گچی به خط ثلث نوشته‌اند:
«این مکان مقدس، مدفن چهار نفر از انبیای عظیم‌الشأن الهی به نامهای سهولی، سلام، سلوم و اقلیا و امامزاده صالح بن الحسن المجتبی می‌باشد و التماس دعا دارند».
به استناد منابع کهن همزمان با مهاجرت حضرت دانیال به ایران سه تن از یاران ایشان به نامهای حننیا، عزریا و میشاعل با او به ایران آمده‌اند، از سوی دیگر در منطقه ری و تهران تا دماوند گروهی از یهودیان سکونت داشته‌اند، شاید قزوین نیز از این ویژگی برخوردار بوده که کسانی از بنی اسراییل در آن شهر به خاک سپرده شده باشند که نامهای آنها به صورت امروزی درآمده است.
زیارتگاه چهار انبیا به لحاظ سبک‌های معماری اثری در خور توجه است. مسجد، مقبره و مدرسه‌ای که در کنار زیارتگاه هستند با هم مجموعه پیغمبریه را تشکیل می‌دهند. مسجد و مدرسه متعلق به دوران صفویه و بنای فعلی بقعه نیز در اواسط دوره قاجاریه ساخته و مرمت شده است .
<بقعه چهار انبیا یا پیغمبریه یکی از معدود آثار تاریخی و مذهبی پیش از ظهور اسلام و مسیحیت است که زیارت آن نزد ادیان الهی ارزش زیادی دارد. با تمامی این تفاسیر، مراجع یهودی ایران در این مورد موضع‌گیری واحدی ندارند.
منبع : نشریه افق بینا
کارشناس ارشد روزنامه‌نگاری
بهار ۱۳۹۶